Lisćina přemjenowanych łužiskich wsow 1936/37

lisćina Wikimedije

Tuta lisćina wobsahuje sydlišća we Łužicy, kotrež su so w ramiku nacionalsocialistiskeje germanizacije prěnjotnje serbskich wjesnych mjenow w lětomaj 1936/1937 přemjenowali. Wjetšina wsow dósta swoje stare mjeno po Druhej swětowej wójnje wróćo. W tamnych padach pisaja so wotpowědne nowe (dźensniše) mjena w tołstym pismje.

Tež w druhich kónčinach na wuchodźe tehdyšeho Němskeho mócnarstwa, tak na přikład we Wuchodnej Pruskej, narunachu so mnohe wjesne mjena, kotrež wočiwidnje němskeho pochada njeběchu. Při tym jednaše so zwjetša wo dospołnje nowotworjene mjena, druhdy tež wo přełožki prěnjotneho mjena do němčiny. W někotrych padach přeněmčichu so jenož kóncowki abo přiměri so prawopis. Tuta žołma přemjenowanjow skónči so we Łužicy spočatk lěta 1938 z wojerskich přičin, dokelž boješe so wójsko komplikacijow dla wulkeje ličby nowych mjenow na kartach.[1] Nimo wsow přemjenowachu tež wjele ležownostnych a wodźiznowych mjenow, tak dósta na přikład Struga němske mjeno „Wellenbach“.

Tute přemjenowanja stachu so zwjetša w pruskim dźělu Hornjeje a w Delnjej Łužicy, mjeztym zo bě w Sakskej mjenje potrjechenych wsow. Wjetšina přemjenowanych wsow dósta swoje prěnjotne mjeno mjez 1946 a 1949 po postajenju krajneho knježerstwa wróćo. Porno tomu wobchowachu mnohe braniborske wsy swoje mjena z nacionalsocialistiskeho časa hač do dźensnišeho.

wjesne mjena – stare a nowe
stare mjenoserbske mjenopřeněmčenjepřispomnjenki
Alt TschöpelnLindenhainnowotwórba; dźensa Stare Czaple, Trzebiel, Pólska
BeitzschBeitschpřiměrjenje prawopisa; dźensa Biecz, Brody, Pólska
BlunoBluńBlunaupřeněmčenje kóncowki
BresenaBrězynaMaienbachnowotwórba; dźensa Bresina, wjesny dźěl Wuskidźe
BrieschkoBrěžkiBirkenheimpřełožk
BriesnigkRjasnikGroß Briesenigpřeněmčenje kóncowki, dźensniše mjeno je Briesnig
BuckokaBukowkaBuchenbergepřenjesenje; dźensa Buczyny, Trzebiel, Pólska
BuckowienBukowinaBuchhainpřełožk
BukonitzaBukonicaBuchenpřenjesenje; dźensa Bukonitza, wjesny dźěl Zagorja
ByhleguhreBěła GóraGeroburgnowotwórba po markhrabi Gero
ByhlenBělinWaldseedorfnowotwórba po geografiskim połoženju
ByhlowBěłaBühlowpřiměrjenje prawopisa
DeschkaAuenblicknowotwórba
DeutschbaselitzNěmske PazlicyGroßbaselitzwotstronjenje etniskeho přimjena
DiehsaDźěžeAltmarktnowotwórba po wulkim torhošću we wsy
DubrauckeDubrawkaEichwegepřenjesenje
DlugyDługiFleißdorfnowotwórba
DobberbusDobrośiceDoberburgpřeněmčenje
DobrilugkDobrjoługDoberlugpřiměrjenje prawopisa
DobristrohDobry WótšowFreienhufennowotwórba
DollanDolańWolkenberg-Ausbaupřemjenowanje po hłownej wsy gmejny
DrehnaTranjeGrünhainnowotwórba
DubbineDubinaEichenhofpřenjesenje
DubrauDubrawaEichenwaldpřełožk; dźensa Dąbrowa Łużycka, Pólska
DubringDubrjenkEichhainpřełožk
DubrowEichenhagenpřenjesenje; dźensa Dąbrowa, Lubsko, Pólska
GohraGóraBergheidepřenjesenje
GollitzaGólicaWiesenvorwerknowotwórba; dźěl Picnja
GoraGóraFriedenshöhenowotwórba; wjesny dźěl Jabłońca
GoschzschenChošćišćaGoschenpřiměrjenje prawopisa
GoyatzGójacSchwielochnowotwórba, po połoženju při Gójackim jězoru (němsce Schwielochsee)
GribonaGribownjaWolkenberg-Vorwerkpo hłownej wsy Klěšnik
Groß NeidaWulka NydejGroß Weidaunowotwórba
Groß TzschacksdorfTšěšojceGroß Schacksdorfpřiměrjenje prawopisa
HorkaHórkaWehrkirchnowotwórba; po wjesnej cyrkwi
HorschaHóršowZischelmühlenowotwórba
HoskeHózkElsterodenowotwórba; po geografiskim połoženju
JetschebaJatřobHabichtaupřenjesenje
KaanaKanjowReichendorfnowotwórba; njeje stare mjeno wróćo dóstał; wjes bu wopušćena za Kwětanečanski spjaty jězor
KeulaKulowcRunddorfpřełožk
KeulaKijRudolfhüttenowotwórba
Klein JänowitzJahnsfeldpřenjesenje; dźensa Janowice, Lubsko, Pólska
Klein-OelsaWolešnicaOelbrücknowotwórba
KotsemkeBuschweidenowotwórba; dźensa Chocimek, Lubsko, Pólska
KrebaChrjebjaHeideangernowotwórba
KrischaKřišowBuchholznowotwórba
KoyneChojnaKeunepřiměrjenje prawopisa
LindaLindfeldpřiměrjenje kóncowki; wjesny dźěl Hamoršća, pozdźišo wotbagrowany
LeippaSelingersruhnowotwórba; dźensa Lipna, Przewóz, Pólska
LipsaLindenortpřełožk
MortkaMortkowGrube Ostfeldnowotwórba; přewzate wot mjena bliskeje brunicoweje jamy
MückaMikowStockteichnowotwórba
NablathNabłotoNahbergnowotwórba; dźensa Nabłoto, Brody, Pólska
NardtNarćElsterhorstnowotwórba
NeidaNydejKöhlergrundnowotwórba
Neu TschöpelnBirkenstedtnowotwórba; dźensa Nowe Czaple, Trzebiel, Pólska
NiechaNechowBuschbachnowotwórba; přemjenowane w ramiku zagmejnowanja do Jawornika-Nechowa
NiedaWolfsbergnowotwórba; dźensa Niedów, Pólska
NiemaschklebaLindenhainnowotwórba; dźensa Chlebowo, Gubin, Pólska
NikrischNikřižHagenwerdernowotwórba
NoesNowa WjesBleichenaunowotwórba
OelsaWólšinaKreuzschenkenowotwórba; 1945/46 zaso Oelsa; 1963 znowa přemjenowane na Förstgen-Ost
PattagNeißebrücknowotwórba; dźensa Potok, Woiwodschaft Lebus
PockuschelRotfeldenowotwórba; dźensa Gręzawa, Tuplice, Pólska
PodroschePodroždźGrenzkirchnowotwórba; po wjesnej cyrkwi
Posottendorf-LeschwitzLešicyWeinhübelnowotwórba; 1949 z němskim mjenom zagmejnowane do Zhorjelca; Posottendorf dźensa w Pólskej
PresehnaBirkwaldepřełožk
Pretznicka?Waldrandnowotwórba; wjesny dźěl Jabłońca
PublickPublikWildfeldenowotwórba
RachlauRachlowWiesdorfnowotwórba
RadewieseRadowizaHeinersbrück-Nordnowotwórba po geografiskim połoženju
SabrodtZabrodWolfsfurtnowotwórba; zdźěla přenjesene wot prěnjotneho mjena (brod)
SärchenŽdźarkAnnahüttepo zawodźe we wsy
SellaLindhainnowotwórba
SerchaBurgundenaunowotwórba; dźensa Żarka nad Nysą, Pieńsk, Pólska
SglietzZglicGlietzpřiměrjenje prawopisa
SkerbersdorfSkarbišecySchönlindennowotwórba
SkuhlenSkulinSchuhlenpřiměrjenje prawopisa
SmarsoSmaržowRodetalswobodny přełožk
SoculahoraSokolcaFalkenbergpřełožk
SohraKesselbachnowotwórba; dźensa Żarki Średnie, Pieńsk, Pólska
SpohlaSpaleBrandhofenpřenjesenje; po prěnjotnym mjenje
StannewischStanojšćoSteinhufennowotwórba
SteinölsaKamjentna WólšinkaSteinerlenpřełožk
SyckadelSykadłoSiegadelGermanisierung der Schreibweise
TätzschwitzPtačecyVogelhainpřełožk
TeichaHatkTeichrodepřeněmčenje kóncowki
TettaĆetowMargaretenhofpřenjesenje wot mjena wudwora
ThränaDrěnowStiftswiesenowotwórba
TorgaKleebergnowotwórba; wjesny dźěl Kodrec
TzschernitzCerskTschernitzpřiměrjenje prawopisa
TschernskeČernskHirschwaldenowotwórba
TschöpelnTöpferstedtnowotwórba; dźensa Czaple, Trzebiel, Pólska
TzschechelnEichenrodenowotwórba; dźensa Dębinka, Trzebiel, Pólska
TzscheerenGrünauenowotwórba; dźensa Czerna, Tuplice, Pólska
TzschellnČelnoNelkenbergpřenjesenje po bliskej hórce
TzschorneCarnaHirschwinkelnowotwórba, dźensa Zschorno
Uhyst (Spree)Delni WujězdSpreefurtnowotwórba po geografiskim połoženju
WeißagkWusokaMärkischheidenowotwórba
WendischbaselitzSerbske PazlicyKleinbaselitzwotstronjenje etniskeho přimjena
Wendisch BuchholzSerbski BukojcMärkisch Buchholzwotstronjenje etniskeho přimjena
Wendisch-CunnersdorfSerbske KundraćicyRosenhain III resp. Rosenhain Cpřemjenowanje w běhu zagmejnowanja do Róžan
Wendisch DrehnaSerbski DrjenowWalddrehnawotstronjenje etniskeho přimjena
Wendisch MustaBirkfährenowotwórba
Wendisch OssigSerbski WosykWarnsdorfnowotwórba; dźensa Osiek Łużycki, Pólska
Wendisch-PaulsdorfSerbske PawlecyRosenhain II resp. Rosenhain Bpřemjenowanje w běhu zagmejnowanja do Róžan
Wendisch RietzMärkisch Rietzwotstronjenje etniskeho přimjena
WendischsohlandSerbski ZałomAm Frühlingsbergnowotwórba po geografiskim połoženju
Wendisch SornoŽarnowSornowotstronjenje etniskeho přimjena; 1971 wotbagrowany
Werda?Inselheidepřełožk (prěnjotne mjeno bě tež hižo němskeho pochada)
WiesaRabentalnowotwórba; znowa přemjenowane 1938 na Altwiese; 1948 zaso Wiesa
WunschaWunšowWunschhausenpřiměrjenje kóncowki
ZerreDrětwjaSpreetalnowotwórba po geografiskim połoženju
ZschipkauŠejkowSchipkaupřiměrjenje prawopisa
ZschornegosdaČorny GózdSchwarzheidepřełožk; zjednoćenje dweju wsow pod nowym mjenom
ZuklebaSteinfeldenowotwórba; dźensa Suchleb, Lipinki Łużyckie, Pólska

Žórła

  • stare hamtske karty za wotpowědne kónčiny

Literatura

  • Gero Lietz: Zum Umgang mit dem nationalsozialistischen Ortsnamen-Erbe in der SBZ/DDR. Leipzig 2005, 298 stronow
  • Fritz Verdenhalven: Namensänderungen ehemals preußischer Gemeinden von 1850 bis 1942. Neustadt an der Aisch 1999, 139 stronow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije