Համադանի նահանգ
Համադան օսթան (պարս.՝ استان همدان, Օսթան-է Համադան), օսթան (նահանգ) Իրանի արևմուտքում։ Հարավից սահմանակից է Լուրիստան, հարավ-արևմուտքից` Քերմանշահ, հյուսիս-արևմուտքից` Քուրդիստան, հյուսիսից` Զանջան, հյուսիս-արևելքից` Ղազվին, արևելքից` Մարքազի օսթաններին։ Օսթանի տարածքը կազմում է 19 372 կմ²[2], բնակչությունը՝ ▼1 738 234 մարդ (2016)[1]։ Վարչական կենտրոնը Համադան քաղաքն է։
 պարս.՝ استان همدان | |
|---|---|
.jpg) | |
| Երկիր |  Իրան |
| Կարգավիճակ | օսթան (նահանգ) |
| Մտնում է | Իրան |
| Վարչկենտրոն | Համադան |
| Բնակչություն | ▼1 738 234 մարդ (2016)[1] |
| Տարածք | 19 368 կմ² |
 | |
| Սահմանակցում է | Քուրդիստանի նահանգ, Կենտրոնական նահանգ, Լոռեսթանի նահանգ, Քերմանշահի նահանգ, Ղազվինի նահանգ և Զանջան |
| ISO 3166-2 կոդ | IR-13 |
Օսթանը ձևավորվել է 1976 թվականին, մինչ այդ այն մասն է կազմել Քերմանշահ օսթանի[3]։ Այնուհետև օսթանի տարածքը մի քանի անգամ ենթարկվել է փոքր տարածքային փոփոխությունների[3]։ 2014 թվականից օսթանը մասն է կազմում Իրանի 4-րդ տարածաշրջանի[4], որի կենտրոնն է Քերմանշահ քաղաքը։
Բնակչություն
2006 թվականի մարդահամարի տվյալներով օսթանի բնակչությունը կազմում էր 1 674 595 մարդ` 427 675 տնային տնտեսություններում[5]։ 2011 թվականի մարդահամարը հաշվառել էր 1 758 268 մարդ, որոնք ապրում էին 506 191 տնտեսություններում[6]։ Ըստ վերջին` 2016 թվականի մարդահամարի տվյալների` բնակչությունը կազմում էր արդեն 1 738 234 մարդ` 538 803 տնտեսություններում[7]։
Տասը հազարից ավել բնակչությամբ քաղաքներն են Համադանը (բնակչությունը 2016 թվականի դրությամբ` 554 406 մարդ[8]), Մալայերը (170 237 մարդ), Նեհավենդը (76 162 մարդ), Ասադաբադը (55 703 մարդ), Թույսերկանը (50 455 մարդ), Բահարը (28 685 մարդ), Քաբուդարահանը (20 336 մարդ), Լալեջինը (14 916 մարդ), Ռազանը (14 275 մարդ), Ֆամենինը (14 208 մարդ), Ազանդարյանը (11 171 մարդ), Մարյանաջը (10 848 մարդ)։ Քաղաքներում ընդհանուր առմամբ 2016 թվականի դրությամբ ապրում էր 1 097 217 մարդ (կամ բնակչության 63,1 տոկոսը)[8]։
1996 թվականի դրությամբ բնակչության ճնշող մեծամասնությունը` 99,88%-ը դավանում էր իսլամ, կային նաև 308 զրադաշտականության, 86 քրիստոնեության, 47 հուդայականության և 492 այլ կրոնների հետևորդներ[3]։
Վարչական կենտրոն Համադանում և նրա շրջակայքում մարդիկ հիմնականում խոսում են պարսկերեն։ Պարսկերենը նաև հանդիսանում է լինգվա ֆրանկա ամենուր։ Օսթանի ողջ հյուսիսային մասում գերակշռում է ադրբեջաներենը, հարավում` լոռերենը, հարավ-արևմուտքում տարածված է նաև քրդերենը[3]։ Համադանի օսթանում բնակչության բաժանումն ըստ լեզուների ներկայացված է ստորև բերված աղյուսակում.
| Բնակչության բաժանումն ըստ լեզվի[9] | ||||
|---|---|---|---|---|
| Լեզու | Տոկոս | |||
| Թյուրքական լեզուներ | 35.00 % | |||
| Պարսկերեն | 34.10 % | |||
| Լոռերեն | 21.01 % | |||
| Քրդերեն | 8.33 % | |||
| Այլ, խառը | 1.56 % | |||
Վարչական բաժանում
Օսթանը բաժանված է 10 շահրեստանների (գավառների).
| Անվանում | Բնակ. 2006[5] | Բնակ. 2011[6] | Բնակ. 2016[7] | Վարչ. կենտրոն |
|---|---|---|---|---|
| Ասադաբադ շահրեստան | 104 566 | 107 006 | 100 901 | Ասադաբադ |
| Բահար շահրեստան | 121 590 | 123 869 | 119 082 | Բահար |
| Դարգազին շահրեստան1 | — | — | — | Քորվեհ-է Դարգազին |
| Թույսերկան շահրեստան | 109 262 | 103 786 | 101 666 | Թույսերկան |
| Համադան շահրեստան | 626 183 | 651 821 | 676 105 | Համադան |
| Մալայեր շահրեստան | 285 272 | 287 982 | 288 685 | Մալայեր |
| Նեհավենդ շահրեստան | 178 683 | 181 711 | 178 787 | Նեհավենդ |
| Ռազան շահրեստան | 111 120 | 116 437 | 107 587 | Ռազան |
| Քաբուդարահանգ շահրեստան | 137 919 | 143 171 | 126 062 | Քաբուդարահանգ |
| Ֆամենին շահրեստան2 | — | 42 485 | 39 359 | Ֆամենին |
| Ընդհանուր | 1 674 595 | 1 758 268 | 1 738 234 | |
| 1Առանձնացվել է Ռազան շահրեստանից 2Առանձնացվել է Համադան շահրեստանից | ||||
Ծանոթագրություններ
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Համադանի նահանգ» հոդվածին։ |