Սոֆի Լորեն

Վաղ տարիներ

Սոֆիա Շիկոլոնեն ծնվել է Հռոմում։ Նրա ծնվելուց քիչ անց ընտանիքը տեղափոխվում է Նեապոլից քիչ հեռու գտնվող փոքրիկ ձկնորսական Պոցցուոլի ավանը, որտեղ անցնում է Սոֆիայի մանկությունը և պատանեկությոնը։ Պատանի տարիքում նրան անվանում էին «Ստեկկետտո», որը թարգմանաբար նշանակում է «Ձողիկ»՝ բարձր հասակի և նիհարության պատճառով։ Փառքի ճանապարտին առաջին աստիճանը հանդիսացավ 14 տարեկանում տեղական գեղեցկության մրցույթում հաղթանակը, որից հետո Սոֆիայի ընտանիքը տեղափոխվում է Հռոմ։ 1950 թվականին մասնակցում է «Միսս Իտալիա» մրցույթին, որտեղ արժանանում է «Միսս Վայելչություն» մրցանակին, որը հանձնաժողովի կողմից ստեղծվել էր հատուկ նրա համար^[9]։

Հերթական մրցույթին մասնակցելու ժամանակ նա ծանոթանում է պրոդյուսեր և իր ապագա ամուսին Կառլո Պոնտիի հետ, որը նրանից տարիքով մեծ էր քսաներկու տարով։ Այդ ժամանակ Պոնտին ամուսնացած էր և կաթոլիկի համար ապահարզան ստանալը բավականին բարդ խնդիր էր։ Սպասելուց հուսահատ, երբ Վատիկանը կհաստատի ապահարզանը, Կառլոն և Սոֆիան գաղտնի ամուսնանում են Մեքսիկայում։ Որոշ ժամանակ անց սպասված ապահարզանը ստացվում է և 1966 թվականի ապրիլի 9-ին Կառլոն երկրորդ անգամ ամուսնանում է Սոֆիայի հետ։

Սկզբնապես Պոնտին իր ընտրյալին ներկայացնում էր որպես սեքս-ռումբ այնպիսի քիչ հայտնի կինոնկարներում, ինչպիսին «Սպիտակ ստրուկների առևտուր» («The White Slave Trade») (1953 թվական) ֆիլմն է։ Հաճախ այդ ֆիլմերի գործողությունները իրականանում էին էկզոտիկ միջավայրում, Լորենին հնարավորություն տալով հանդիսատեսի առջև հանդեսգալու անսովոր հանդերձանքով։ Մյուս կողմից, ապագա գերաստղը չէր խուսափում մերկանալուց, այնպես որ, մի շարք կինոնկարներպում նրան կարելի է հանդիպել մերկ դրվագներում։ 1960-ական թվականների սկզբներին Կառլո Պոնտին գնում է երիտասարդ Լորենի բոլոր ֆիլմերը, որտեղ նա հանդես էր գալիս մերկ՝ խուսափելով միջազգային խայտառակությոնից։

1950-ական թվականների կեսերին Սոֆիան դառնում է Իտալիայի աստղ և սեքս խորհրդանիշ։ Սկզբնապես դերասանուհին նկարահանվում էր Սոֆիա Լադզարո (իտ. Lazzaro) կեղծանունով, սակայն 1953 թվականին, Պոնտիի պնդմամբ, այն փոխում է Լորենի հետ։ Լորենի առաջին ֆիլմը, որը վարձութ է դուրս եկել Իտալիայի սահմաններց դուրս, եղել է «Աթթիլա» («Attila», 1954 թվական) ֆիլմը՝ Էնթոնի Քուինի հետ։

Համաշխարհային փառք

Կինոքննադատների առաջին լուրջ ուշադրությունը Լորենը գրավեց Վիտտորիո դե Սիկայի «Նեապոլի ոսկին» («The Gold of Naples», 1954 թվական) ֆիլմում, որում նա ընկնում է հարպազատ տարերք, խաղալով եռանդուն նեապոլիտանուհի կրպակավաճառուհու դերը։ Ժողովրդի մեջից հասարակ կնոջ դերը, որոնց նա լավ էր ճանաչում մանկությունից և որոնցից մեկը կարող էր դառնալ, նրան ամենից հաջող էին ստացվում և առաջացնում էին կինոքննադատների առավել բարեհաճ արձագանքներ։

Հենց Սիկան է լիովին բացահայտում Սոֆի Լորենի դերասանական տաղանդը։ Փաստորեն բոլոր առավել նշանակալից դերերը նրա կողմից խաղացվել են այդ ռեժիսորի ֆիլմերում՝ «Չոչարա»՝ («La ciociara») Ժան Պոլ Բելմոնդոյի հետ (1961 թվական, Կաննի կինոփառատոնի մրցանակ և «Օսկար» լավագույն դերասանուհու համար), «Երեկ, այսօր, վաղը» («Yesterday, Today and Tomorrow», 1963 թվական), «Ամուսնություն իտալական ձևով» («Matrimonio all'italiana») (1964 թվական, Մոսկովյան կինոփառատոնի մրցանակ), «Արևածաղիկներ» («Sunflower», 1970 թվական։ Արաք վերջին կինոնկարներում Սոֆի Լորենի խաղընկերն էր Մարչելլո Մաստրոյանին, որի հետ միասին նրանք ստեղծեցին կինոյի պատմության մեջ ամենահանրահայտ զույգերից մեկը։

Սոֆի Լորենի դերասանական վարպետության գագաթնակետն է հանդիսանում մոր դերակատարումը «Չոչարա» ֆիլմում՝ նեոռեալիստական ֆիլմում, նկարահանված ըստ Ալբերտո Մորավիայի վեպի։ Ֆիլմի կուլմինացիոն դրվագներից մեկում հերոսուհին դառնում է դաժան բռնության զոհ։ Լորենի դերասանական արտահայտչությունը և ներդաշնակությունը անտօվկիանոսյան կինոքննադատների մոտ առաջացնում են այնպիսի տպավորություն, որ այդ դերակատարման համար նրան շնորհում են «Օսկար» մրցանակ։ Դա առաջին դեպքն էր, որ տվյալ անվանակարգում մրցանակը շնորհվում էր այն կինոնկարի համար, որը նկարահանվել էր ոչ անգլերեն լեզվով։

Հոլլիվուդյան կարիերա

1957 թվականից Լորենը պարբերաբար առաջարկություններ էր ստանում նկարահանվելու Հոլլիվուդում։ Նա ակտիվորեն, չնայած, ոչ շատ հաջող, աշխատել է ամերիկյան մեղքերի ֆաբրիկայում, այնպիսի ընկերությունների հետ պայմանագրերով, ինչպիսին են «MGM»-ը և «Paramount Pictures»-ը։ Նրա առաջին հոլլիվուդյան ֆիլմերից է «Հպարտություն և կիրք» («The Pride and the Passion», 1957 թվական)՝ Ֆրենկ Սինատրայի և Քերի Գրանտի հետ։ Գրանտի իտալուհի դերասանուհուն սիրահարվածության մասին շատ է գրվել, սակայն դրա ճշմարտացիության մասին քիչ է հայտնի։ Նաև շատ ենթադրություններ են առաջացել անգլիացի դերասան Պիտեր Սելլերսի կողմից Լորենին արված ամուսնության առաջարկի շուրջ։ Որոշ կենսագիրների կարծիքով, այդ ամենը լոկ գովազդային հնարքներ էին։

«Սատանան վարդագույն տրիկոյում» («Heller in Pink Tights», 1960 թվական) վեսթերնի նկարահանումների համար դերասանուհին առաջին անգամ դառնում է շիկահեր։ Ձախողված «Հռոմեական կայսրության անկումը» («The Fall of the Roman Empire») սագայի համար նա աշխարհում առաջինների մեկը ստացավ այդ ժամանակների համար չլսված մեկ միլիոն հոնորար։ 1967 թվականին նրան վիճակվում է խաղալ ռուս մարմնավաճառուհու դեր մեծ Չապլինի վերջին ֆիլմում՝ «Կոմսուհին Հոնգկոնգից» («A Countess from Hong Kong»)։

Տասնհինգ տարվա ընթացքում (1957—1972 թվականներ) Լորենին հաջողվել է աշխատել գործնականում Հոլլիվուդի բոլոր ամենահայտնի դերասանների և սեքս խորհրդանիշների հետ․ Էնթոնի Պերկինսի («Սեր ծփիների տակ» («Desire Under the Elms»), 1958 թվական), Էնթոնի Քուինի («Սև խոլորձ» («The Black Orchid»), 1958 թվական), Կլարկ Գեյբլի («Դա սկսվեց Նեապոլում» («It Started in Naples»), 1960 թվական), Պիտեր Սելլերսի («Միլիոնատերեր» («The Millionairess»), 1961 թվական), Չառլթոն Հեսթոնի («Էլ Սիդ» («El Cid»), 1961 թվական), Ալեք Գինեսի («Հռոմեական կայսրության անկումը» («The Fall of the Roman Empire»), 1964 թվական), Պոլ Նյումանի («Լեդի Լ.» («Lady L»), 1965 թվական), Գրեգորի Պեկի («Արաբեսկա» («Arabesque»), 1966 թվական), Մառլոն Բրանդոի («Կոմսուհին Հոնգկոնգից»(«A Countess from Hong Kong»), 1967 թվական), Պիտեր Օ'Թուլի («Մարդը Լա Մանշից» («Man of La Mancha»), 1972 թվական), Ռիչարդ Բյորտոնի («Ուղևորություն» («Il viaggio»), 1974 թվական) և Ժան Գաբենի («Դատավճիռ» («Verdict»), 1974 թվական)։

1994 թվականին նա վերջին անգամ նկարահանվում է Մարչելլո Մաստրոյանիի հետ Ռոբերտ Օլթմենի «Բարձր նորաձևություն» («Ready to Wear») ֆիլմում, իսկ 1996 թվականին խաղացել է Ջեք Լեմոնի և Ուոլթեր Մատաուի հետ ամերիկյան «Ծեր փնթփնթանները մոլեգնում են» («Grumpier Old Men») կինոկատակերգությունում։

2002 թվականին նա նկարահանվում է իր որդու՝ Էդուարդո Պոնտիի «Միայն մեր միջև» («Between Strangers») ֆիլմում, կատարելով երկրորդական պլանի դեր։

Անձնական կյանք

Չնայած կինոյում հաջողություններին, Սոֆի Լորենի կյանքը մթագնված էր երեխաների բացակայությամբ և երկու վիժումներով։ Երկար տարիների ընթացքում նա անպտղության թերապիայի կուրս էր անցնում, որի շնորհիվ 1968 թվականին ծնվում է նրա առաջին որդին՝ Կառլո Պոնտի-կրտսերը, իսկ չորս տարի անց՝ երկրորդ որդին, Էդուարդոն։

1970-ականների երկրորդ կեսին Լորենը պակաս հաճախ է սկսվում հայտնվել կինոյում, իսկ 1984 թվականից նրա դերերը սկսում են դառնալ հատուկենտ։ 1979-1980 թվականներին նա հրատարակում է ինքնակենսագրական գիրք և թողարկում է նրա վրա հիմնված հեռուստաֆիլմ։ 1982 թվականին դատապարտվում է 18-օրյա կալանքի՝ հարկերից խուսափելու պատճառով։ Հետագա տարիների ընթացքում գրում է ևս մեկ գիրք-հիշողություն և հիմնադրում է օծանելիքի շարք։ 1999 թվականին լույս է տեսնում նրա «Բաղադրատոմսեր և հիշողություններ» գիրքը։

2007 թվականին 72-ամյա դերասանուհին նկարահանվում է հանրահայտ «Պիրելլի» օրացույցի համար։

Սոֆի Լորենը հայտնի է իր սրամտությամբ։ Նրա գրքից որոշ արտահայտություններ թևավոր են դարձել Իտալիայում, օրինակ․ «Ամենին, ինչ ունեմ, ես պարտական եմ սպագետիին»։ Ջենովայի արքեպիսկոպոսը մի անգամ կատակեց, որ չնայած Վատիկանը հավանություն չի տալիս մարդկանց կլոնավորմանը, նա կարող է բացառություն անել Սոֆի Լորենի համար։

Սոֆի Լորենը հանդիսանում է Հոլիվուդյան Փառքի ծառուղում Աստղի տիրակալ (№ 2000)։

Տորոնտոյի Էտոբիկո թաղամասի փողոցներից մեկը անվանվել է Սոֆի Լորենի պատվին^[10]։

Հետաքրքիր փաստեր

• 2007 թվականին 70-ամյա դերասանուհին նկարահանվել է հանրահայտ «Pirelli» օրացույցի համար։
• Սոֆիա Լորենը հայտնի է իր սրամտությամբ։ Նրա գրքերից որոշ արտահայտություններ դարձել են «թևավոր» Իտալիայում, օրինակ՝ «Այն ամենի համար, ինչ ես ունեմ, պարտական եմ սպագետիին»։
• Ջենովայի Արքեպիսկոպոսը մի առիթով կատակել է. «Ըստ էության Վատիկանը դեմ է մարդկանց կլոնավորմանը, բայց Սոֆիա Լորենի համար կարելի էր բացառություն անել»։
• 1982 թվականին Սոֆիա Լորենը լքեց Իտալիան՝ այն բանից հետո, երբ 18 օր անցկացրեց բանտում՝ հարկերը չվճարելու համար։
• Կանադայի Տորոնտո քաղաքի Էտոբիկո շրջանի փողոցներից մեկը կոչված է Սոֆիա Լորենի անվամբ։
• Դերասանուհին ունի իր աստղը Հոլիվուդի Փառքի ծառուղում։
• Բացի մայրենի իտալերենից՝ Սոֆիա Լորենն ազատ խոսում է անգլերեն և ֆրանսերեն լեզուներով։
• Դերասանուհին նաև գրում է։ 1999 թվականին լույս է տեսել նրա «Հուշերի բաղադրատոմսը» երկրորդ գիրքը։ Հաջորդող տարիներին նա սկսել է զբաղվել նաև գործարարությամբ՝ թողարկելով օծանելիքի իր սերիան։
• Անձնական կյանքում նրան բավականին տհաճություն է պատճառել այն, որ երկար տարիներ բուժվել է չբերության դեմ։ Բարեբախտաբար 1968 թվականին ծնվել է առաջնեկը՝ Կարլո Պոնտի կրտսերը, ով այսօր Վիեննայի նվագախմբի դիրիժորն է, իսկ չորս տարի անց ծնվել է երկրորդ որդին՝ Էդուարդը, ով ռեժիսոր է։

• Սոֆի Լորենը դասարան․ամ կայքում Արխիվացված 2016-09-06 Wayback Machine

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սոֆի Լորեն» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սոֆի Լորեն» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 667)։