Velocitate de lumine

Le velocitate de lumine in vacuo es un dimensional constante physic, si su valor numeric depende sur le systema de unitates usate.In Systema International de Unitates (SI), le metro es definite per le distantia lumine move in vacuo in 1/299792458 de un secunda.Le effecto de iste definition es de fixar le velocitate de lumine in vacuo a exactemente 299.792.458 m/s.Le velocitate de lumine pote anque esser exprimite in unitates anglese, basate sur un uncia de exactemente 2,54 cm, como 186.282 millias, 698yardes, 2 pedes, e 5 21/127 uncias per secunda.^[4][5][6]

Le velocitate de lumine in un vacuo es normalmente denotate per ${\displaystyle c}$ , pro "constante" o le latin celeritas ("celeritate").Originalmente, le symbolo ${\displaystyle V}$ esseva usate, introducite per James Clerk Maxwell in 1865. In 1856, Wilhelm Eduard Weber e Rudolf Kohlrauschhabeva usate ${\displaystyle c}$ pro un constante different, depost monstrate a equalar ${\displaystyle {\sqrt {2}}}$ vices le velocitate de lumine in vacuo. In 1894,Paul Drude redefinite ${\displaystyle c}$ con su signification moderne. Einstein ha usate ${\displaystyle V}$ in su original discursos (in germano) super relativitate specialin 1905, sed in 1907, ille ha cambiate a ${\displaystyle c}$ , que de alora habeva devenite le symbolo standard.^[7][8]Aliquandos ${\displaystyle c}$ es usate pro le velocitate de undas in alicun medio material, e ${\displaystyle c_{0}}$ pro le velocitate in vacuo.^[9]Iste subindicate notation, que es appoiate per official litteratura del SI, ha le mesme forma como altere connexe constantes:a saper, ${\displaystyle \mu _{0}}$ pro le permeabilitate del vacuo o constante magnetic, ${\displaystyle \varepsilon _{0}}$ pro le permittivitate del vacuo o constante electric, e ${\displaystyle Z_{0}}$ pro le impedantia de spatio libere. Iste articulo use ${\displaystyle c}$ exclusivemente pro le velocitate de lumine in vacuo.In areas de physica in que le velocitate de lumine es importante, pro exemplo in relativitate, il es commun de usarsystemas de unitates natural de mesuration in que ${\displaystyle c}$ = 1.0. Quando tal systema de mesuration es usate, levelocitate de lumine evanesce del equationes de physica, perque multiplication o division per 1 non affice le resulto.

Le velocitate de lumine in vacuo es independente ambe del motion del origine del lumine e del referentia inertial del observator. Iste invariantia del velocitate de lumine esseva postulate per Einstein in 1905, motivate per le theoria de electromagnetismo de Maxwell e le manco de evidentia pro le luminifere ether.^[10]Le invariantia ha depost essite consistentemente confirmate per multe experimentos.^[11][12]Le theoria de relativitate special explora le consequentias del realitate del invariantia de ${\displaystyle c}$ e le hypothese que le leges de physica son le mesmein omne referentias inertial.^[13][14]Un consequentia es que ${\displaystyle c}$ es le velocitate al qual omne particulas e undas sin massa, includente lumine, debe mover.

Le factor de Lorentz ${\displaystyle \gamma }$ es un function de velocitate ${\displaystyle v}$ . Illo comencia a ${\displaystyle 1}$ e approcha infinitate como ${\displaystyle v}$ approcha ${\displaystyle c}$ .Relativitate special ha multe contra-intuitive implicationes, que ha essite verificate in multe experimentos.^[15]Istos include le equivalentia de massa e energia (${\displaystyle E=mc^{2}}$ ), contraction de longitude (objectos movente abbrevia),e dilation de tempore (horologios movente decelera). Le factor ${\displaystyle \gamma }$ per le qual longitudes contrahe e tempores dilata, sapite como le Lorentz factor,es date per ${\displaystyle {\frac {1}{\sqrt {1-v^{2}/c^{2}}}}}$ , ubi ${\displaystyle v}$ es le velocitate del objecto. A quotidian velocitates (${\displaystyle v\ll c}$ ), ${\displaystyle \gamma \approx 1}$ e relativitate special es approximateper relativitate de Galileo. Comocunque, como ${\displaystyle v}$ accresce, ${\displaystyle \gamma >1}$ e effectos relativistic appare, e ${\displaystyle \gamma \rightarrow \infty }$ como ${\displaystyle v\rightarrow c}$ .

Le resultatos de relativitate special pote ser summarisate si on considera spatio e tempore comoun structura unificate sapite como spatio-tempore (con ${\displaystyle c}$ refere le unitates de spatio e tempore),e require que theorias physic satisface un symmetria special appellate invariantia de Lorentz, cujeformulation mathematic contine le parametro ${\displaystyle c}$ .^[16]Lorentz invariantia ha devenite un quasi universal supposition de moderne theorias physic, tal como electrodynamica quantic, chromodynamica quantic,le Modello Standard del physica de particulas, e relativitate general.Como tal, le parametro ${\displaystyle c}$ es omnipresente in physica moderne, que appare in multe contextos que sembla esser non connexe a lumine.Pro exemplo, relativitate general predice que ${\displaystyle c}$ es anque le velocitate de gravitate e de undas gravitational.^[17][18]In referentias non-intertial, (spatio curvate per gravitate o accelerate referentias), le velocitate local de lumine es constante eequal de ${\displaystyle c}$ , sed le velocitate de lumine preter un trajectoria de longitude finite pote differer ab ${\displaystyle c}$ , dependente sur como le distantias edurations es definite.^[19]

Il es supponite generalmente in physica que constantes fundamental tal como ${\displaystyle c}$ ha le mesme valor in omne partes de spatio-tempore, que significaillos es independente de location e invariante in tempore. Comocunque, alicun physicos propone le possibilitateque le velocitate de lumine ha alterate durante tempore.^[20]Necun evidentia conclusive pro tal alterationes ha essite fundate, sed illes remane le subjecto de recerca.^[21][22]Il es anque supponite generalmente in physica que ${\displaystyle c}$ ha le mesme valor indifferente del direction de propagation, significanteque illo es isotropic. Le experimento de Michelson-Morely prescribe un limite super le anisotropia de circa 10^-4. Comocunque, plus recente observationes del emissiones ab nivellos energetic nucleari per un function del orientation del nucleos emittente in uncampo magnetic ha reducite iste limite a 10^-21.^[23]Provas de isotropia continua a ser de experimental interesse. Pro exemplo, un accostamento nove al provas de Lorentz invariantia pro undas electromagnetic compara le resonante frequentiasde resonatores optical como un function de orientation in spatio. Tal provas ha constatate un limite sur anisotropia de circa 10^-10.^[24]

• Anno luminal
• Secunda luminal
• Rapiditate

Wikimedia Commons ha files multimedia de: Velocitate de lumine

Iste pagina contine material traducite ab Wikipedia in anglese. Le articulo original se trova in le version 392069788 de en:Speed of light, e es usate secundo le mandatos del licentia de Wikipedia.