Lei xeral de educación e financiamento da reforma educativa
Ferramentas
Xeral
Imprimir/exportar
A Lei 14/1970, de 4 de agosto, Xeral de Educación e Financiamento da Reforma Educativa foi a principal lei do sistema educativo do réxime franquista e estivo vixente, aínda que con importantes modificacións, até 1990, ano de aprobación da LOXSE. Tamén se coñece como Lei Xeral de Educación ou Lei de Villar Palasi. Ampliou a educación obrigatoria de 6 a 14 anos coa Educación Xeral Básica, que se organizaba en dúas etapas, de 6 a 11 anos e de 12 a 14 anos, coa posibilidade de estendela até os 16 anos. Tras esta fase obrigatoria, obtíñase o título de Graduado Escolar e podíase acceder ao Bacharelato Unificado Polivalente (BUP). Terminada a escolaridade obrigatoria, se non se obtiña o Graduado Escolar recibíase o Certificado de Escolaridade. Con este certificado, podía accederse á Formación Profesional (FP). O bacharelato, constituído por tres cursos, e o Curso de Orientación Universitaria (COU) daban acceso á universidade.
A LXE estabeleceu por primeira vez unha etapa educativa previa á escolaridade obrigatoria que denominou Educación Preescolar co obxectivo fundamental de desenvolver de forma harmónica da personalidade dos petís, aínda que de natureza voluntaria, dividíndoa en dúas etapas:
O seu artigo 14 define de forma específica a metodoloxía. Obsérvese a referencia rechamante a "se é o caso, lingua nativa" identificándoa cunha lingua diferente á lingua española, dando a entender que esta non pode ser nativa. Aínda así, ademais do enfoque metodolóxico avanzado para o ano 1970, supón un recoñecemento da necesidade da aprendizaxe da lingua materna for a que for esta:
Un. A educación preescolar comprende xogos, actividades de linguaxe, incluída, se é o caso, a lingua nativa, expresión rítmica e plástica, observación da natureza, exercicios lóxicos e prenuméricos, desenvolvemento do sentido comunitario, principios relixiosos e actitudes morais.
Dous. Os métodos serán predominantemente activos para lograr o desenvolvemento da espontaneidade, a creatividade e a responsabilidade.
A Educación Xeral Básica (EXB) consistía en 8 cursos de escolarización obrigatoria, dividida inicialmente en dúas etapas (Primeira etapa de 1º a 5º curso e segunda etapa de 6º a 8º curso). Posteriormente, estruturouse en tres ciclos a partir de 1981:[1]
As áreas do ciclo superior de EXB eran:
A partir de 1979, en moitos centros, ofreceuse a materia de Ética en lugar da formación relixiosa, aínda que o libro de escolaridade oficial mantivo unicamente a cualificación da segunda.
Unha vez finalizado o ensino obrigatorio, o alumnado que aprobaba recibía o título de Graduado Escolar e o alumnado que suspendía algunha área obtiña o Certificado de escolaridade. O título de Graduado Escolar daba acceso ao BUP ou á FP de primeiro grao, mentres que o Certificado de escolaridade só daba acceso ao segundo itinerario.
O Bacharelato Unificado Polivalente (BUP) duraba tres anos, mais, para acceder á universidade, era preciso realizar o Curso de Orientación Universitaria (COU).
O plan de estudos de 1º BUP incluía:[2]
O plan de estudos de 2º BUP incluía:[2]
O plan de estudos de 3º BUP incluía:[2]
Ademais, o alumnado debía escoller entre dúas opcións, ciencias e letras. En cada itinerario, ofertábanse catro materias e o estudante tiña que elixir tres. As materias que se ofertaban en cada rama eran:
O Curso de Orientación Universitaria (COU) foi variando na súa oferta. A partir de 1987, os estudantes puideron escoller entre dúas ramas de ciencias (Biosanitaria ou Técnica) e dúas de letras (Ciencias Sociais ou Humanidades).[4]
A partir da aprobación dos estatutos de autonomía, tanto en EXB como en BUP, as comunidades autónomas bilingües introduciron a lingua propia en todos os cursos ben como materia optativa, ben con posibilidade de pedir a exención, e a literatura propia noutra materia a escoller entre as optativas de letras de 3º de BUP
No caso de Galiza, a Lei de normalización lingüística[5] de 1983 estabeleceu no Artigo 14 que "A lingua galega é materia de estudo obrigatorio en todos os niveis educativos non universitarios" agregando deste xeito unha materia homóloga á de lingua española en todos os cursos do sistema non universitario.
A lei integra a Educación permanente de persoas adultas no sistema educativo. O artigo 44 define as funcións deste sector educativo cunha misión dobre. Por unha banda, unha función compensatoria para permitir acadar o nivel educativo ou unha titulación que non se puido realizar anteriormente e, por outra banda, unha función de perfeccionamento para actualizar as competencias xa obtidas na formación anterior:
a) De seguir estudos equivalentes á educación xeral básica, bacharelato e formación profesional aos que, por calquera razón, non puideron cursalos oportunamente.
b) De perfeccionamento, promoción, actualización e readaptación profesional, así como a promoción e extensión cultural a distintos niveis.
A lei creou o sector da Educación Especial dentro so sistema educativo coa finalidade de
(...) preparar, mediante o tratamento educativo adecuado, a todo os deficientes e inadaptados para unha incorporación á vida social, tan plena como sexa posíbel en cada caso, segundo as súas condicións e resultado do sistema educativo; e a un sistema de traballo en todo os casos posíbeis que lles permita servirse a si mesmos e sentirse útiles á sociedade.
Tamén prevía unha atención especial aos “escolares superdotados para o debido desenvolvemento das súas aptitudes en beneficio da sociedade e de si mesmos” (artigo 49).
A LXE previu novas modalidades de ensino para "ofrecer oportunidades de proseguir estudos aos que non poidan asistir regularmente aos centros ordinarios ou seguir os calendarios e horarios regulares" (artigo 47). Para iso, falaba de "modalidades de ensino por correspondencia, radio e televisión e o estabelecemento de cursos nocturnos e en período non lectivo, así como en Empresas que habiliten locais adecuados" (artigo 47). Ao abeiro deste artigo, creáronse diversos centros a distancia como o CENEBAD (Centro Nacional de Educación Básica a Distancia)[6], o INBAD (Instituto Nacional de Bacharelato a Distancia)[7] e a UNED (Universidade Nacional de Educación a Distancia).[8]
O profesorado de todos os niveis foi redefinido nesta lei estabelecendo as titulacións de acceso, os sistemas de formación, o perfeccionamento continuo e mesmo o dereito de asociación (artigos 102 e seguintes).
Un dos cambios substanciais la LXE foi a formación e organización do profesorado no diversos niveis. O artigo 102 estabeleceu a titulación mínima para o profesorado nos seus distintos niveis:
Tamén se definiu na lei o papel dos Institutos de Ciencias da Educación (ICE), como centros universitarios, na formación pedagóxica do profesorado (artigo 102):
Os ICE, entre eles o da Universidade de Santiago, foron creados co Decreto 1678/1969[9]. Os ICE e os centros experimentais dependentes da universidade tiveron unha función de orientación e de especial responsabilidade na formación e o perfeccionamento do persoal docente e directivo dos centros de ensino.
Ademais de asignar a formación inicial do profesorado de educación preescolar e educación xeral básica ás escolas universitarias, tamén se estabeleceu a necesidades do Certificado de Aptitude Pedagóxica (CAP) para o exercicio como docentes de Bacharelato e FP a través dos ICE na Orden de 14 de xullo de 1971[10].
Estabeleceu unha estrutura de profesorado do Estado en catro grupos (artigo 108):
Tamén definiron once corpos estatais de profesorado dependentes do Ministerio de Educación e Ciencia (artigo 108):
A LXE foi derrogada pola LOXSE en 1990, prolongando a escolarización obrigatoria até os 16 anos, facéndoa coincidir coa idade mínima de acceso ao mundo laboral. Os 6 primeiros anos da EXB pasaron a ser a Educación Primaria mentres o resto do sistema non universitario sufriu importantes transformacións coa Educación Infantil de 0 a 6 anos, a Educación Secundaria Obrigatoria de 12 a 16 anos, e un bacharelato de 2 anos.
As leis educativas posteriores á LXE foron: