Gestapo

Gestapo (stytting á Geheime Staatspolizei eða „Leynilögregla ríkisins“^[1]) var leyniþjónusta Þýskalands nasismans og Evrópu undir hernámi nasista í seinni heimsstyrjöld.

Hermann Göring, þáverandi innanríkisráðherra Prússlands, stofnaði Gestapo árið 1933 sem deild innan prússnesku lögreglunnar.^[2] Í upphafi var Gestapo persónulegt valdatæki sem Göring notaði til að ofsækja pólitíska andstæðinga sína. Frá og með 20. apríl 1934 var Gestapo stýrt af leiðtoga SS-sveitanna, Heinrich Himmler, sem var útnefndur foringi lögreglusveita í Þýskalandi árið 1936. Gestapo var þá að breytast í ríkisstofnun og undirdeild Sicherheitspolizei (Öryggislögreglunnar) frekar en að vera prússnesk héraðsstofnun. Frá og með 27. september 1939 var Gestapo stjórnað af öryggisstofnuninni Reichssicherheitshauptamt og var talin systurstofnun SS-öryggisþjónustunnar. Gestapo var falið að uppræta raunverulega og meinta andófsmenn innan og utan Þýskalands og andspyrnuhreyfingar á svæðum sem Þjóðverjar lögðu undir sig í stríðinu. Með grimmdarverkum sínum varð Gestapo þekkt fyrir hrottaskap og valdníðslu. Gestapo lék jafnframt lykilhlutverk í framkvæmd Helfararinnar, sér í lagi í gegnum B4-skrifstofuna sem Adolf Eichmann fór fyrir.

Gestapo var virk fram á síðustu daga nasistastjórnarinnar en stofnunin var fordæmd sem glæpasamtök í Nürnberg-réttarhöldunum.