ბუტანური ნგულტრუმი

ბუტანური ნგულტრუმი; དངུལ་ཀྲམ
კოდი ISO 4217	BTN
ქვეყანა	ბუტანი
ოფიციალური; მომხმარებლები	ბუტანი
შედგება	100 100 ჩჰერტუმისგან
სიმბოლო	Nu.
მონეტები	Ch.20, Ch.25, Ch.50, Nu.1. (ხშირად გამოყენებადი) ; Ch.5, Ch.10 (იშვიათად გამოყენებადი)
ბანკნოტები	Nu.1, Nu.5, Nu.10, Nu.20, Nu.50, Nu.100, Nu.500, Nu.1000
ცენტრალური ბანკი	ბუტანის სამეფო სავალუტო ორგანო
საიტი	[2]

ნგულტრუმი (ძონგკხა: དངུལ་ཀྲམ; სიმბოლო : Nu., კოდი : BTN )— ბუტანის სამეფოს ვალუტა . იგი იყოფა 100 ჩჰერტუმად ( ძონგკხა: ཕྱེད་ཏམ, იწერებოდა, როგორც ჩეტრუმა მონეტებზე 1979 წლამდე). ბუტანის სამეფო სავალუტო ორგანო არის ნულოვანი ბანკნოტებისა და მონეტების მჭრელი ორგანო . ნგულტრუმი ნაწილობრივ დამოკიდებულია ინდურ რუპიაზე. ვალუტის ოფიციალური სიმბოლოა Nu., ხოლო მისი მცირე ერთეულის, ჩჰერტუმის Ch.

ისტორია

1789 წლამდე ბუტანში ვრცელდებოდა ცუჩ ბეჰარის ზარაფხანის მონეტები. ამის შემდეგ, ბუტანმა საკუთარი მონეტები გამოუშვა, რომელიც ცნობილია როგორც ჩეტრუმი და ის მეტწილად ვერცხლისგან იყო დამზადებული. ჭედური ვერცხლისა და სპილენძის მონეტები მხოლოდ1929 წლამდე გამოიცემოდა, შემდგომში კი ისინი ვერცხლის 1/2 რუპიისა და ბრინაჯაოს 1 პაისას მონეტებით ჩანაცვლდა 1931 წელს. ნიკელის 1/2 რუპიის მონეტები 1950 წელს მოიჭრა. დედიმიზაცია შემოიღეს 1957 წელს, როდესაც ბუტანის პირველი გამოცემის მონეტების ნომინალებში იყო ნაია პაიზა . 1966 წლის გამოშვებებში იყო 25 ნაია პაისას, 50 ნაია პაისას და 1 რუპიის მონეტები, რომლებიც იყო 25 ნაია პაიზა, 50 ნაია პაიზა და 1 რუპია მონეტა, რომელიც დამზადებული იყო სპილენძისა და ნიკელის მასალისგან. ^[3]

მიუხედავად იმისა, რომ ბუტანის მთავრობამ განავითარა თავისი ეკონომიკა 1960-იანი წლების დასაწყისში, 1968 წელს მონეტიზაციამ გამოიწვია ბუტანის ბანკის დაფუძნება. მთავარი ფულადი რეფორმები გატარდა 1974 წელს, როდესაც ოფიციალურად 1 ნგულტრიმი 100 ჩჰეტრუმის ტოლი გამოაცხადეს. ნგულტრუმმა შეინარჩუნა ინდურ რუპიაზე დამოკიდებულება.^[4]

ტერმინი მომდინარეობს ძონგკხური სიტყვა ნგულისგან , რომელის ითარგმნება როგორც ,,ვერცხლი" და ტრუმ რომელიც ჰიდიდან ითარგმნება როგორც ,,ფული." ^[5]

ფინანსთა სამინისტრომ პირველი ბანკნოტები გამოუშვა 1974 წელს, 1, 5, 10, და 100 ნგულტრუმის ტოლფასი ბანკნოტები. ამას მოჰყვა ბუტანის სამეფო სავალუტო ორგანოს დაარსება 1982 წელს ბუტანის ცენტრალურ ბანკად, რომელმაც 1983 წელს აიღო ბანკნოტების გამოშვების უფლებამოსილება და შეცვალა ფინანსთა სამინისტროს უფლებამოსილება. ^[6]

მონეტები

1974 წელს დაინერგა ალუმინის 5 და 10 ჩჰერტუმის ღირებულების, ალუმინ-ბრინჯაოს 20 ჩჰერტუმისა და კუპრო-ნიკელის 25 ჩჰერტუმისა და 1 ნგულტრუმის ღირებულების მონეტები. ჩჰერტუმის 5 ნომინალიანი მონეტა იყო კვადრატული ფორმის, ხოლო 10 ჩჰერტუმის ღირებულების ნიჟარის ფორმის. 1979 წელს გამოუშვეს ახალი მონეტები: 5 და 10 ჩჰერტუმის ღირებულების - ბრინჯაოსგან, 25 და 50 ჩჰერტუმისა და 1 და 3 ნგულტრუმის ღირებულების მონეტები კუპრო-ნიკელისგან. ალუმინსა და ბრინჯაოსგან დამზადებული 25 ჩჰერტუმის ღირებულების მონეტა მიმოქცევაში 1979 წელს შევიდა. დღესდღეობით 5 და 10 ჩჰერტუმის ღირებულების მონეტები ძალიან იშვიათად გამოიყენება. ამჟამად მიმოქცევაში არსებობს: 20, 25, 50 ჩჰერტუმისა და 1 ნგულტუმის ღირებულების მონეტები.


სურათი	მნიშვნელობა	ტექნიკური პარამეტრები				აღწერა	Თარიღი
სურათი	მნიშვნელობა	დიამეტრი	სისქე	წონა	პირი	გამოშვება	გაუქმება
	ჩ .20	22.00 სთ მმ	1.8 მმ	4,5 გ	რიდიანი	1974 წ	მიმდინარე
	ჩ.25	22.20 მმ	1.8 მმ	4,6 გ	რიდიანი	1979 წ	მიმდინარე
	ჩ .50	25,85 მმ	1.8 მმ	6,9 გ	რიდიანი	1979 წ	მიმდინარე
	ჩ.1	27.95 მმ	1.7 მმ	8,2 გ	რიდიანი	1979 წ	მიმდინარე

ბანკნოტები

წინა სერიები

1974 წლის 2 ივნისს ^[7] ბუტანის სამეფო მთავრობამ შემოიტანა 1, 5 და 10 ნგულტრუმის ღირებულების ბანკნოტები, მოგვიანებით, 1978 წელს კი 2, 20, 50 და 100 ნგულტრუმის ღირებულების კუპიურები. 1982 წლის 4 აგვისტოს ამოქმედდა ბუტანის სამეფო სავალუტო ორგანოს კანონი, თუმცა სამეფო სავალუტო ორგანომ არ დაიწყო მუშაობა 1983 წლის 1 ნოემბრამდე და ბანკნოტები არ გამოსცა 1986 წლამდე.

წინა სერიები [3]
სურათი		მნიშვნელობა	ზომები	მთავარი ფერი
ავერსი	უკუ	მნიშვნელობა	ზომები	მთავარი ფერი
---		1 ნგულტრუმი	114 x 62 მმ	ლურჯი
		5 ნგულტრუმი	130 × 62 მმ	ნარინჯისფერი
		10 ნგულტრუმი	140 70 მმ	მეწამული
		20 ნგულტრუმი	152 × 70 მმ	Ყვითელი მწვანე
		50 ნგულტრუმი	155 × 70 მმ	ვარდისფერი
		100 ნგულტრუმი	161 × 70 მმ	მწვანე
		500 ნგულტრუმი	160 × 70 მმ	წითელი

ამჟამინდელი სერიები

2006 წელს სავალუტო ხელისუფლებამ წარადგინა ბანკნოტების უახლესი სერია, 1, 5, 10, 20, 50, 100, 500 და 1000 ნგულტრუმის ნომინალებით. ეს ბანკნოტები იყენებენ ჰიბრიდულ სუბსტრატს. ^[8]

2006 – დღემდე სერიები
სურათი		მნიშვნელობა	ზომები	მთავარი ფერი	აღწერა		Გაცემის თარიღი	პირველი გამოცემის თარიღი	წყლის ნიშანი
ავერსი	უკუ	მნიშვნელობა	ზომები	მთავარი ფერი	ავერსი	უკუ	Გაცემის თარიღი	პირველი გამოცემის თარიღი	წყლის ნიშანი
[4]	[5]	Nu.1	120 x 60 მმ	ლურჯი, წითელი და მწვანე	დრაკონები	სიმტოხა ძონგი	2006 წ 2013 წ	2006 წლის 20 ნოემბერი	არცერთი
[6]	[7]	Nu.5	125 x 60 მმ	ყვითელი, ყავისფერი და წითელი	ჩიტები	ტაქწანგი	2006 წ 2011 წ 2015 წ	2006 წლის 20 ნოემბერი	არცერთი
[8]	[9]	Nu.10	125 x 65 მმ	მუქი მწვანე და ყვითელი	ჯიგმე სინგე ვანგჩუკი ; დუნგკარი (კონქი), წარმატების რვა სიმბოლოდან ერთ-ერთი	პარო რინპუნგ ძონგი	2006 წ 2013 წ	2007 წ	ჯიგმე სინგიე ვანგჩუკი
[10]	[11]	Nu.20	130 x 65 მმ	ყვითელი და მწვანე	ჯიგმე ხესარი ნამგიელ ვანგჩუკი	პუნახა ძონგი	2006 წ 2013 წ	2006 წლის 20 ნოემბერი	ჯიგმე ხესარი ნამგიელ ვანგჩუკი
[12]	[13]	Nu. 50	145 x 70 მმ	ვარდისფერი, ნარინჯისფერი და მწვანე	ჯიგმე ხესარი ნამგიელ ვანგჩუკი	ტრონგსა ძონგი	2008 წ 2013 წ	2008 წლის 6 ნოემბერი	ჯიგმე ხესარი ნამგიელ ვანგჩუკი
[14]	[15]	Nu.100	145 x 70 მმ	მწვანე	ჯიგმე სინგე ვანგჩუკი ; ნორბუ რიმპოჩე, შვიდი ხელსაყრელი ძვირფასი ქვებიდან ერთი	ტაშიჩო ძონგი, დრაკონები ზედა კუთხეებში	2006 წ 2011 2015 წ	2007 წ	ჯიგმე სინგიე ვანგჩუკი
[16]	[17]	Nu. 500	155 x 70 მმ	ვარდისფერი, ნარინჯისფერი და მწვანე	უგიენ ვანგჩუკი რიონის გვირგვინით	პუნახა ძონგი	2006 წ 2011 წ	2006 წლის 20 ნოემბერი	ჯიგმე სინგიე ვანგჩუკი
[18]	[19]	Nu. 1000	165 x 70 მმ	ყვითელი, წითელი და ოქროსფერი	ჯიგმე ხესარი ნამგიელ ვანგჩუკი ყორნის გვირგვინით	ტაშიჩო ძონგი	2008 წ 2016 წელი	2008 წლის 6 ნოემბერი	ჯიგმე ხესარი ნამგიელ ვანგჩუკი

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Search