დასავლეთ აფრიკის ქვეყნების ეკონომიკური თანამეგობრობა
დასავლეთ აფრიკის ქვეყნების ეკონომიკური თანამეგობრობა (ECOWAS; ინგლ. Economic Community of West African States; ფრანგ. Communauté économique des États de l'Afrique de l'Ouest; პორტ. Comunidade Económica dos Estados da África Ocidental) — დასავლეთ აფრიკის ქვეყნების რეგიონალური ეკონომიკური გაერთიანება. დაარსდა 1975 წლის 28 მაისს ლაგოსის ხელშეკრულების საფუძველზე. ორგანიზაციის მიზანია ხელი შეუწყოს რეგიონის ეკონომიკურ ინტეგრაციას. თანამეგობრობას ჰყავს თავისი შეიარაღებული ძალები, რომელსაც ეწოდება ECOMOG.
| დასავლეთ აფრიკის ქვეყნების ეკონომიკური თანამეგობრობა | |
|---|---|
| გერმ. Westafrikanische Wirtschaftsgemeinschaft | |
 | |
| შეიქმნა | 28 მაისი, 1975 |
| სტატუსი | მოქმედი |
| ტიპი | Regional Economic Communities[1] და intergovernmental organization[1] |
| შტაბ-ბინა | აბუჯა, ნიგერია |
| წევრები | |
| ენა | ფრანგული, ინგლისური, პორტუგალიური |
| თავმჯდომარე |  ბოლა ტინუბუ |
| კომისიის პრეზიდენტი |  ომარ ტურაი |
| პარლამენტის სპიკერი |  მუსტაფა სისე ლო |
| თავმჯდომარე | ბოლა ტინუბუ |
 | |
| http://www.ecowas.int/ | |
თანამეგობრობის ოფიციალური ენებია ფრანგული, ინგლისური და პორტუგალიური. ორგანიზაციის შტაბ-ბინა მდებარეობს აბუჯაში, ნიგერია.
დაარსების დღიდან რამდენიმე ქვეყანა შეუერთდა ან გავიდა ორგანიზაციის შემადგენლობიდან. 1976 წელს ECOWAS-ს შეუერთდა კაბო-ვერდე, ხოლო 2000 წლის დეკემბერში ორგანიზაცია დატოვა მავრიტანიამ, რის შესახებაც მან ჯერ კიდევ 1999 წლის დეკემბერში განაცხადა. 2024 წლის 28 იანვარს ნიგერიმ, მალიმ და ბურკინა-ფასომ განაცხადეს, რომ ტოვებენ ორგანიზაციას, რაც უპრეცედენტო მოვლენაა ECOWAS-ის შექმნის დღიდან.[2]
წევრები
ბენინი
კაბო-ვერდე
გამბია
განა
გვინეა
გვინეა-ბისაუ
კოტ-დ’ივუარი
ლიბერია
ნიგერია
სენეგალი
სიერა-ლეონე
ტოგო
ყოფილი წევრები
მავრიტანია — ორგანიზაცია დატოვა 2000 წლის დეკემბერში[3].
ბურკინა-ფასო — ორგანიზაციის დატოვების შესახებ განაცხადა 2024 წლის 28 იანვარს.[2]
მალი — ორგანიზაციის დატოვების შესახებ განაცხადა 2024 წლის 28 იანვარს.[2]
ნიგერი — ორგანიზაციის დატოვების შესახებ განაცხადა 2024 წლის 28 იანვარს.[2]
სტრუქტურა
კომისიის პრეზიდენტები
| პრეზიდენტი | ქვეყანა | მმართველობა |
|---|---|---|
| აბუბაქარ დიაბი უატარა |  კოტ-დ’ივუარი | იანვარი 1977 – 1985 |
| მომოდუ მუნუ |  სიერა-ლეონე | 1985–1989 |
| აბას ბუნდუ | სიერა-ლეონე | 1989–1993 |
| ედუარდ ბენჟამინი |  გვინეა | 1993–1997 |
| ლანსანა კუიატე | გვინეა | სექტემბერი 1997 – 31 იანვარი 2002 |
| მოჰამედ იბნ ჩამბასი |  განა | 1 თებერვალი 2002 – 31 დეკემბერი 2007 |
| მოჰამედ იბნ ჩამბასი | განა | 1 იანვარი 2007 – 18 თებერვალი 2010 |
| ვიქტორ გბეჰო | განა | 18 თებერვალი 2010 – 1 მარტი 2012 |
| კადრე დეზირე უედრაოგო |  ბურკინა-ფასო | 1 მარტი 2012 – 4 ივნისი 2016 |
| მარსელ ალაინ დე სოუზა | ბენინი | 4 ივნისი 2016 – 1 მარტი, 2018 |
| ჟან-კლოდ ბრუ | კოტ-დ’ივუარი | 1 მარტი, 2018 – 3 ივლისი, 2022 |
| ომარ ტურაი |  გამბია | 3 ივლისი, 2022 – დღემდე |
თავმჯდომარე
| თავმჯდომარე | ქვეყანა | მმართველობა |
|---|---|---|
| იაკობუ გოვონი |  ნიგერია | 28 მაისი 1975 – 29 ივლისი 1975 |
| გნასინგბე ეიადემა |  ტოგო | 29 ივლისი 1975– 13 სექტემბერი 1977 |
| ოლუსეგუნ ობასანჯო | ნიგერია | 13 სექტემბერი 1977 – 30 სექტემბერი 1979 |
| ლეოპოლდ სედარ სენგორი | სენეგალი | 30 სექტემბერი 1979 – 31 დეკემბერი 1980 |
| გნასინგბე ეიადემა | ტოგო | 1980–1981 |
| სიაკა სტივენზი | სიერა-ლეონე | 1981–1982 |
| მატიე კერეკუ | .svg){kind=small} | 1982–1983 |
| აჰმედ სეკუ ტურე | გვინეა | 1983–1984 |
| ლანსანა კონტე | გვინეა | 1984–1985 |
| მუჰამადუ ბუჰარი | ნიგერია | 1985 – 27 აგვისტო 1985 |
| იბრაჰიმ ბაბანგიდა | ნიგერია | 27 აგვისტო 1985 – 1989 |
| დაუდა კაირიბა ჯავარა | გამბია | 1989–1990 |
| ბლეზ კომპაორე | ბურკინა-ფასო | 1990–1991 |
| დუადა კაირიბა ჯავარა | გამბია | 1991–1992 |
| აბდუ დიუფი | სენეგალი | 1992–1993 |
| ნისეფორ სოგლო | ბენინი | 1993–1994 |
| ჯერი როლინგსი | განა | 1994 – 27 ივლისი 1996 |
| სანი აბაჩა | ნიგერია | 27 ივლისი 1996 – 8 ივნისი 1998 |
| აბდულსალამი აბუბაქრი | ნიგერია | 9 ივნისი 1998 – 1999 |
| გნასინგბე ეიადემა | ტოგო | 1999 – 1999 |
| ალფა უმარ კონარე |  მალი | 1999 – 21 დეკემბერი 2001 |
| აბდულაი ვადე | სენეგალი | 21 დეკემბერი 2001 – 31 იანვარი 2003 |
| ჯონ კუფუორი | განა | 31 იანვარი 2003 – 19 იანვარი 2005 |
| მამადუ ტანჯა |  ნიგერი | 19 იანვარი 2005 – 19 იანვარი 2007 |
| ბლეზ კომპაორე | ბურკინა-ფასო | 19 იანვარი 2007 – 19 დეკემბერი 2008 |
| უმარუ მუსა იარ-ადუა | ნიგერია | 19 დეკემბერი 2008 – 18 თებერვალი 2010 |
| გუდლაკ ჯონათანი | ნიგერია | 18 თებერვალი 2010 – 17 თებერვალი 2012 |
| ალასან უატარა | კოტ-დ’ივუარი | 17 თებერვალი 2012 – 17 თებერვალი 2013 |
| ჯონ დრამანი მაჰამა | განა | 17 თებერვალი 2013 – 19 მაისი 2015 |
| მაკი სალი | სენეგალი | 19 მაისი 2015 – 4 ივნისი 2016 |
| ელენ ჯონსონ-სირლიფი | ლიბერია | 4 ივნისი 2016 – 4 ივნისი 2017 |
| ფორ გნასინგბე | ტოგო | 4 ივნისი 2017 – 31 ივლისი 2018 |
| მუჰამადუ ბუჰარი | ნიგერია | 31 ივლისი 2018 – 29 ივნისი 2019 |
| მაჰამადუ ისუფუ | ნიგერი | 29 ივნისი 2019 – 2 ივნისი 2020 |
| ნანა აკუფო-ადო | განა | 2 ივნისი 2020 – 3 ივლისი 2022 |
| უმარუ სისოკუ ემბალო |  გვინეა-ბისაუ | 3 ივლისი 2022 – 9 ივლისი 2023 |
| ბოლა ტინუბუ | ნიგერია | 9 ივლისი 2023 – დღემდე |
რესურსები ინტერნეტში
- West-African Monetary Institute
- UEMOA Official Web Site (In French)
- WAEMU Treaty
- ECOWAS Official Web Site დაარქივებული 2008-09-16 საიტზე Wayback Machine.
- ECOWAS Commission Official Web Site დაარქივებული 2008-09-16 საიტზე Wayback Machine. : includes calendar of meetings.
- ECOWAS Parliament დაარქივებული 2020-08-07 საიტზე Wayback Machine.
- ECOWAS Revised Treaty
- ECOBANK—African banking group.
- More About Ecobank
- PowerPoint presentation of ECOWAS, 2004 დაარქივებული 2007-05-28 საიტზე Wayback Machine.
- Mbendi profile
- More About the newly-expanded ECOWAS Commission
- More About an ECOWAS Commissioner