კუპანგი
კუპანგი (ინდონ. Kota Kupang, წარსულში ცნობილი როგორც კოეპანგი) ― ინდონეზიის პროვინციის, აღმოსავლეთ მცირე ზონდის კუნძულების დედაქალაქი. 2020 წლის აღწერის მიხედვით, ქალაქის მოსახლეობა 442 758 ადამიანს შეადგენს.[3] კუპანგი კუნძულ ტიმორის უდიდესი ქალაქი და პორტია. შედის აღმოსავლეთი ტიმორი-ინდონეზია-ავსტრალიის ზრდის სამკუთხედის თავისუფალი სავაჭრო ზონის შემადგენლობაში.[4] გეოგრაფიულად, კუპანგი ინდონეზიის ყველაზე სამხრეთ-დასავლეთით მდებარეობ ქალაქია.
| დასახლებული პუნქტი | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| კუპანგი | |||||
 | |||||
| |||||
| ქვეყანა |  ინდონეზია | ||||
| შიდა დაყოფა | Maulafa[1] , Alak[1] , Kelapa Lima[1] , Kota Raja[1] , Kota Lama[1] და Oebobo[1] | ||||
| კოორდინატები | 10°09′48″ ს. გ. 123°34′40″ ა. გ. / 10.16333° ს. გ. 123.57778° ა. გ. | ||||
| დაარსდა | 23 აპრილი, 1886 | ||||
| ფართობი | 180.27 კმ² | ||||
| ცენტრის სიმაღლე | 62 მეტრი | ||||
| მოსახლეობა | 466 632 (2023)[2] | ||||
| საფოსტო ინდექსი | 85361 | ||||
| საავტომობილო კოდი | DH | ||||
| ოფიციალური საიტი | http://www.kupangkota.go.id/ | ||||
  | |||||
ისტორია
ადრეული ისტორია და პროტუგალიელთა ბატონობა
პორტუგალიელებისა და ნიდერლანდელების კოლონიური მმართველობის ხანაში კუპანგი მნიშვნელოვანი პორტი და სავაჭრო ქალაქი იყო. ქალაქში კოლონიური ხანის ნანგრევები დღემდეა შემორჩენილი.
ნიდერლანდების ოსტინდოეთის კომპანიის წარმომადგენლები კუპანგს პირველად 1613 წელს ეწვივნენ, მას შემდეგ, რაც კუნძულ სოლორზე პორუგალიური ფორტი დაიპყრეს. იმ დროისთვის ქალაქს ჰელონგის ტომის რაჯა მართავდა. კუპანგს ტიმორზე სხვა ნაწილებზე კონტროლის დასამყარებლად იდეალური სტრატეგიული მდებარეობა ჰქონდა, რადგანაც ქალაქიდან კუნძულის სამხრეთ სანაპიროზე საზღვაო გადაზიდვებისთვის თვალყურის დევნება იყო შესაძლებელი. ამასთან, მდინარე კოინინო ქალაქს მტკნარი წლით ამარაგებდა.
გეოგრაფია
კუპანგი კუნძულ ტიმორის უკიდურეს სამხრეთ-დასავლეთ კიდეში მდებარეობს. ხმელეთზე მხოლოდ კუპანგის სარეგენტო ესაზღვრება. ჩრდილოეთიდან სავუს ზღვითაა შემოსაზღვრული. ქალაქის ხმელეთის ფართობი 180.27 კმ²-ია, ხოლო წყლის ტერიტორიას 94.79 კმ² უკავია. იყოფა ექვს ადმინისტრაციულ რაიონად. ქალაქის ირგვლივ ტერიტორია გეოლოგიურად არ არის აქტიური. ნიადაგის არავულკანური მასალებისგან შედგება, როგორიცაა, ლატოსოლი და ტერა-როსა. ქალაქის უმაღლესი წერტილი ზღვის დონიდან 62 მეტრის სიმაღლეზე მდებარეობს. დახრილობა 0-დან 5%-მდე მერყეობს.[5] ქალაქის ტოპოგრაფია მეტწილად ვაკე ბუნებისაა, თუმცა სამხრეთ და სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში ბორცვებითაც ხასიათდება, რომლებიც შედარებით ნაყოფიერი მდინარის აუზის შექმნას უწყობენ ხელს.[6][5]
კლიმატი
კიოპენის კლიმატის კლასიფიკაციით, კუპანგი ეკვატორულ კლიმატურ სარტყელში (Aw) მდებარეობს. ამ სარტყელში მდებარე სხვა ქალაქებისგან განსხვავებით, კუპანგის ტემპერატურა ზაფხულის სეზონსა (ოქტომბრიდან მარტამდე) და ზამთრის სეზონზე (აპრილიდან სექტემბრამდე) მცირედით იცვლება. ყველაზე ცხელი თვე ოქტომბერია (საშუალო ტემპერატურა 28.8 °C (83.8 °F)), ხოლო ყველაზე ცივი თვე ― ივლისი (საშუალო ტემპერატურა 26.1 °C (79.0 °F)). ქალაქის კლიმატი მკაცრი წვიმებისა და მშრალი სეზონებით ხასაითდება. ყველაზე ნალექიანი თვე იანვარია (ნალექიანობის საშუალო მაჩვენებელი 386 მმ-ია), ხოლო ყველაზე მშრალი თვეები აგვისტო და სექტემბერია (საშუალო ნალექიანობის მაჩვენებელი 2 მმ-ს უდრის).
| ჰავის მონაცემები — კუპანგი (1961-1975) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| თვე | იან | თებ | მარ | აპრ | მაი | ივნ | ივლ | აგვ | სექ | ოქტ | ნოე | დეკ | წლიური |
| რეკორდულად მაღალი °C | 35.0 | 34.4 | 35.6 | 36.1 | 35.6 | 34.4 | 35.0 | 36.7 | 37.2 | 38.3 | 38.3 | 36.7 | 38.3 |
| საშუალო მაღალი °C | 30.1 | 30.0 | 31.1 | 32.4 | 32.3 | 31.4 | 31.3 | 32.5 | 33.4 | 33.8 | 33.1 | 31.4 | 31.9 |
| საშუალო დღიური °C | 26.9 | 26.6 | 27.2 | 27.7 | 27.4 | 26.2 | 26.1 | 26.7 | 27.7 | 28.8 | 28.7 | 27.6 | 27.3 |
| საშუალო დაბალი °C | 23.8 | 23.5 | 23.3 | 22.8 | 22.3 | 20.7 | 20.2 | 20.5 | 21.2 | 22.5 | 23.6 | 23.8 | 22.4 |
| რეკორდულად დაბალი °C | 21.1 | 20.0 | 20.6 | 17.2 | 17.8 | 15.6 | 15.6 | 15.6 | 16.7 | 18.3 | 20.0 | 21.1 | 15.6 |
| წვიმის საშუალო რაოდენობა (მმ) | 386 | 347 | 234 | 65 | 30 | 10 | 5 | 2 | 2 | 17 | 83 | 232 | 1 413 |
| წვიმიანი დღეები საშუალოდ (≥ 1.0 mm) | 18.1 | 15.5 | 13.2 | 5.0 | 2.5 | 1.2 | 0.8 | 0.3 | 0.3 | 1.3 | 6.9 | 14.7 | 79.8 |
| საშუალო ფარდობითი ტენიანობა (%) | 85 | 86 | 83 | 75 | 70 | 67 | 65 | 63 | 64 | 66 | 73 | 81 | 73 |
| საშუალო თვიური მზიანი საათები | 189 | 195 | 223 | 267 | 276 | 276 | 288 | 304 | 306 | 288 | 264 | 205 | 3 081 |
| წყარო 1: Deutscher Wetterdienst[7] | |||||||||||||
| წყარო 2: Danish Meteorological Institute[8] | |||||||||||||
დემოგრაფია
პროვინციული დედაქალაქის სტატუსის გამო კუპანგი მეზობელი რეგიონებიდან მიგრაციის პოპულარული დანიშნულების ადგილი და მრავალეთნიკური ქალაქია. 2010 წლიდან 2020 წლამდე ქალაქის მოსახლეობა 31%-ით გაიზარდა. ამ დროისთვის მამაკაცებისა და ქალების თანაფარდობა 51:50-ს გაუტოლდა. ინდონეზიის ქალაქების უმრვალესობის მსგავსად, კუპანგის მოსახლეობა ახალგაზრდაა. ქალაქის მოსახლეობის სამუშაო ასაკის მოსახლეობას მიეკუთვნება. მოწინავე ასაკობრივი ჯგუფი 20-24 წლის ასაკობრივ კატეგორიას მოიცავს, რაც სხვა რეგიონებიდან ახალგაზრდა მიგრანტების მოდინებითაა განპირობებული. 2020 წელს მოსახლეობის ზრდის მაჩვენებელი 1%-ს შეადგენდა.
ქალაქის მოსახლეობის უმრავლესობა (326 229) პროტესტანტიზმის მიმდევარია. მცირე რელიგიურ ჯგუფებს მიეკუთვნება: კათოლიციზმი (75 804), ისლამი (44 419), ინდუიზმი (6 114), ბუდიზმი (205). სიცოცხლის მოსალოდნელი საშუალო ხანგრძლივობაა 70 წელი, რაც საშუალო ეროვნულ მაჩვენებელზე მცირედით ნაკლებია, თუმცა პროვინციის საშუალო მაჩვენებელს აღემატება.[5][6][9]
ეკონომიკა
ადგილობრივი ეკონომიკის წამყვანი დარგი მომსახურების სექტორია, რომელზეც ქალაქის მთლიანი რეგიონული პროდუქტის 48.29% მოდის. მომსახურების სექტორში კუპანგის მოსახლეობის 79.34%-ია დასაქმებული. პირველად სექტორზე მთლიანი რეგიონული პროდუქტის 2.33% მოდის. სხვა მნიშვნელოვან ეკონომიკურ დარგებს შორისაა: მშენებლობა (16.29%), ტრანსპორტი (9.42%), ფინანსები და დაზღვევა (7.38%) და კერძო საკუთრება (3.03%).
ქალაქის ეკონომიკური პროფილი მნიშვნელოვნად განსხვავდება მეზობელი რეგიონებისგან, რომლებიც უმეტესწილად სოფლის მეურნეობასა და რესურსების მოპოვებაზე არიან დამოკიდებული. 2018 წლიდან 2019 წლამდე კუპანგში სოფლის მეურნეობისთვის გამოყენებული მიწების ფართობი 41%-ით შემცირდა, ხოლო სამრეწველო სექტორი 11%-ით გაიზარდა.
რესურსები ინტერნეტში
Kupang, ტურისტული მეგზური ვიკივოიაჟზე
