ფესი
ფესი (არაბ. فاس; ფრანგ. Fès) — სიდიდით მეორე ქალაქი მაროკოში, კასაბლანკას შემდეგ, ფეს-ბულემანის რეგიონის დედაქალაქი. 2010 წლის მონაცემებით, მისი მოსახლეობა 1 მლნ ადამიანს შეადგენს.
| ქალაქი | |||
|---|---|---|---|
| ფესი ⴼⴰⵙ/فاس | |||
 ფესის ლურჯი ჭიშკარი | |||
| |||
| ქვეყანა |  მაროკო | ||
| კოორდინატები | 34°02′00″ ჩ. გ. 5°00′00″ დ. გ. / 34.03333° ჩ. გ. 5.00000° დ. გ. | ||
| მმართველი | Idriss Azami Al Idrissi | ||
| დაარსდა | 789 | ||
| ფართობი | 320±1 კმ² | ||
| ცენტრის სიმაღლე | 579[1] მ | ||
| მოსახლეობა | 1,044,376[2] კაცი (2012) | ||
| ეროვნული შემადგენლობა | არაბები 57.1% ბერბერები 32.7% მორისკოსები (გაქრისტიანებული მუსლიმები) 10.2% | ||
| სასაათო სარტყელი | UTC±00:00 | ||
| სატელეფონო კოდი | 05356 | ||
| საფოსტო ინდექსი | 30000–30206[3] | ||
| ოფიციალური საიტი | fes-city.com | ||
  | |||
ფესი, ყოფილი დედაქალაქი, ერთ-ერთია ქვეყანაში არსებული ოთხი „იმპერიული ქალაქიდან“, სხვა დანარჩენებია რაბატი, მარაქეში და მექნესი. ქალაქი მოიცავს სამ განსხვავებულ რაიონს — ფეს-ელ-ბალის (ძველი, კედელშემორტყმული ქალაქი), ფეს-ჯდიდს (ახალი ფესი) და ფრანგების მიერ შექმნილ უახლეს ნაწილს ახალ ქალაქს (Ville Nouvelle).
ფეს-ელ-ბალი იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაშია შესული. მისი მედინა, ესაზღვრება მსოფლიოში უდიდეს ავტომობილთანაგ თავისუფალ არეალს. ფესში მდებარე ალ-კარაუინის უნივერსიტეტი 859 წელს დაარსდა და მსოფლიოში უძველეს, დღემდე მოქმედ უნივერსიტეტად მიიჩნევა. ქალაქს ხშირად დასავლეთის „მექას“ და აფრიკის „ათენს“ უწოდებენ.
ისტორია
მთავარი სტატია: ფეს-ელ-ბალი.ქალაქი 789 წელს, მდინარე ფესის მარჯვენა სანაპიროზე ისდისიდთა დინასტიის ფუძემდებელმა, ირდის I-მა დააარსა. მშენებლობები მდინარის მოპირდაპირე მხარეს მისმა ვაჟმა, ირდის II-მ გააგრძელა. ასე წარმოიქმნა მდინარის სხვადასხვა მხარეს მდებარე ორი დამოუკიდებელი ქალაქი, რომლებიც XI საუკუნეში შეერთდნენ.
დამეგობრებული ქალაქები
ფესი დამეგობრებულია შემდეგ ქალაქებთან:
მონპელიე, საფრანგეთი, 1961-დან- სტრასბურგი, საფრანგეთი, 1961-დან
ფლორენცია, იტალია, 1961-დან
კაირუანი, ტუნისი, 1965-დან
ტლემსენი, ალჟირი, 1969-დან
სენ-ლუი, სენეგალი, 1979-დან
კორდობა, ესპანეთი, 1982-დან
იერუსალიმი, პალესტინა/ისრაელი (1982-დან) (ხელი მოეწერა პალესტინის მხარესთან)[4][5]
იზმირი, თურქეთი, 1995-დან[6]
ბობო-დიულასო, ბურკინა-ფასო, 2003-დან
სუვონი, სამხრეთი კორეა, 2003-დან
კოიმბრა, პორტუგალია[7]
ლაჰორი, პაკისტანი- მულტანი, პაკისტანი
პუებლა, მექსიკა
ლიტერატურა
- Stefano Bianca (2000), „Case Study 3: Fez“, Urban Form in the Arab World, Zürich: ETH Zürich, ISBN 3728119725, 0500282056
- (2007) „Fez“, რედ. C. Edmund Bosworth: Historic Cities of the Islamic World. Leiden: Koninklijke Brill.
- „Fez“, Cities of the Middle East and North Africa, Santa Barbara, USA: ABC-CLIO, 2008
- (2009) „Fez“, Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture. Oxford University Press.
რესურსები ინტერნეტში
 | მსოფლიო მემკვიდრეობა UNESCO, ობიექტი № 170 ინგლ. • რუს. • ფრ. |
- ფესის ტურისტული გზამკვლევი ვიკითრეველისგან
- Fez City Fez Portal
- complexe culturel de fes complexe culturel de fes, Morocco
- The portal of Fès დაარქივებული 2011-07-17 საიტზე Wayback Machine.
- The Fes Festival: Sacred Music From Around The World