OSI მოდელი

OSI მოდელი ჰყოფს ოქმების ფუნქციებს დონეებად. მისი ყოველი დონე შეიცავს მხოლოდ მისთვის საჭირო ფუნქციებს და ემსახურება მხოლოდ საკუთარი პროცესების ურთიერთქმედებას. ჩვეულებრივ ქვედა დონეებს ემსახურება აპარატურული ნაწილი, ხოლო ზედა დონეების დამუშავება ხდება პროგრამული მეთოდით.

OSI მოდელს ხშირად იყენებენ კომპიუტერული ქსელების აგებისას. მისი მთავარი თვისებაა სხვადასხვა დონეების ერთმანეთთან დაკავშირება, რაც ასევე უზრუნველყოფს ერთ დონეზე მომუშავე მწარმოებლის მიერ შემუშავებული აპარატურის სხვა დონეზე მომუშავე აპარატურასთან მუშაობას თუ ამ აპარტურის ყოველი ოქმი დოკუმენტირებულია და მინი აღწერილობა არსებობს. ეს აღწერილობა TCP/IP-ზე მომუშავე საზოგადოებისთვის ჩვეულებრივ ცნობილია როგორც RFC-ს დოკუმენტაცია (Request for Comments).

OSI-ს მოდელი წარმოადგენს შვიდი დონის იერარქიულ სტრუქტურას, რომლითაც განისაზღვრება ორ კომპიუტერს შორის კავშირი. მოდელი განსაზღვრულია სტანდარტების საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ (ISO) 7498-1 სტანდარტში. 1980 წლების ბოლოს, სტანდარტების საერთაშორისო ორგანიზაციამ რეკომენადცია გაუწია მოდელის ქსელურ სტანდარტად დანერგვას.

იმ დროისთვის TCP/IP უკვე გამოყენებაში იყო წლების განმავლობაში. TCP/IP-ის ფუნდამენტალური ARPANET და სხვა ქსელები გამოჩნდა ინტერნეტში. (TCP/IP-სა და ARPANET-შორის სხვაობის დასადგენად, იხილეთ დოკუმენტი RFC 871.)

მიუხედავად იმისა, რომ დღესდღეობით OSI მოდელის მცირე ნაწილს ექცევა ყურადღება და მისი სპეციფიკაცია ძალიან ჩახლართულია, ადმინისტრატორების დიდი ნაწილი მაინც OSI მოდელს მიჰყვება.

დონე 7: პროგრამული დონე

პროგრამული დონის გავლით მომხმარებელს შეუძლია ქსელში მოთავსებულ ინფორმაციამდე მიღწევა პროგრამის საშუალებით. პროგრამული დონის ოქმების მაგალითებია: Telnet, File Transfer Protocol (FTP), Simple Mail Transfer Protocol (SMTP) და Hypertext Transfer Protocol (HTTP) ოქმები.

დონე 6: პრეზენტაციის დონე

პრეზენტაციის დონე გარდაქმნის მონაცემებს პროგრამული დონის სტანდარტული ინტერფეისისათვის გასაგებ ენაზე. MIME კოდირება, მონაცემების შეკუმშვა, მონაცემების კოდირება და მსგავსი მოქმედებები პრეზენტაციის დონეზე ზემდგომი დონის მოთხოვნის ფარგლებში წარმოდგენა. მაგალითად: EBCDIC-ით კოდირებული ტექსტური ფაილის ASCII-კოდირებულ ფაილად გარდაქმნა, ობიექტების და სხვა მონაცემთა სტრუქტურის XML-ში გარდაქმნა და ა.შ.

დონე 5: სესიის დონე

სესიის დონე აკონტროლებს დიალოგს (სესიებს) კომპიუტერებს შორის. ის იწყებს, მართავს და წყვეტს კავშირებს ადგილობრივ და შორეულ პროგრამებში. ის იძლევა დუპლექსური ან ნახევრადდუპლექსური კავშირის დამყარების საშუალებას და ახდენს საბოლოო კავშირის შესრულების შემოწმებას, რეგულირებას, შეწყვეტას და განახლებას. OSI მოდელში ეს დონე პასუხისმგებელია სესიების "მშვიდობიან დახურვაზე", რაც TCP ოქმის და ინტერნეტ ოქმის უმნიშვნელოვანესი ნაწილია.

დონე 4: ტრანსპორტული დონე

ტრანსპორტული დონე უზუნველყოფს მონაცემების მომხმარებლებს შორის მონაცემების გამჭვირვალე, ეფექტურ გადაცემას და ამ დავალებისგან ზედა დონეების განთავისუფლებას. ტრანსპორტული დონე ამოწმებს საიმედოობას დინების მართვით, სეგმანტაცირებით/დესეგმენტირებით და შეცდომების შემოწმებით. მეოთხე დონის ზოგიერთი ოქმი მოითხოვს ორმაგი კავშირის დამყარებას. ეს ნიშნავს, რომ ტრანსპორტულ დონეს შეუძლია პაკეტების დროებით შენახვა და დანაკარგების შემთხვევაში მათი თავიდან გაგზავნა, მსგავსი ოქმია Transmission Control Protocol (TCP). ეს არის დონე, რომელიც გარდაქმნის შეტყობინებებს TCP, User Datagram Protocol (UDP) , Stream Control Transmission Protocol (SCTP) და სხვა პაკეტებში.

დონე 3: ქსელური დონე

ქსელური დონე უზრუნველყოფს მონაცემების მიმდევრობების წყაროდან დანიშნულების ადგილამდე ერთი ან რამდენიმე ქსელის გავლით გადაცემას ტრანსპორტული დონის მიერ მოთხოვნილი მომსახურების ხარისხის (QoS) დაცვით. ქსელური დონე აწარმოებს ქსელური მარშრუტიზაციის ფუნქციებს, და ასევე შეუძლია სეგმენტირება/დესეგმენტირება და შეცდომების შეტყობინება. მარშრუტიზატორები მუშაობენ სწორედ ამ დონეზე და აგზავნიან ერთი ქსელიდან მეორეში, რაც საბოლოოდ შეიძლება ქსელის მომხმარებლის ინტერნეტამდე წვდომას უზრუნველყოფდეს (ასევე არსებობს მესამე დონის კომუტატორები (ხშირად მათ IP-კომუტატორებს უწოდებენ). ეს არის მისამართების ლოგიკური სქემა – მნიშვნელობები შეირჩევა ქსელური ინჟინერის მიერ, მისამართების სქემა იერარქიულია.მესამე დონის ოქმის საუკეთესო მაგალითია ინტერნეტ პროტოკოლი (IP) .

დონე 2: მონაცემთა გადაცემის არხის დონე

მონაცემთა გადაცემის არხის დონე უზრუნევლყოფს ქსელურ ობიექტებს შორის მონაცემების ელემენტარულ გადაცემას და ფიზიკურ დონეზე მომხდარი შეცდომების აღმოჩენას და შესაძლო აღმოფხვრას. მისამართების სქემა ფიზიკურია (MAC მისამართები) რაც ნიშნავს, რომ ისინი აპარატურულ ნაწილში ფიქსირდება წარმოების დროს, სქემა წრფივია. მეორე დონის ოქმის მაგალითიებია: Ethernet, HDLC, ADCCP. შენიშნვა: IEEE 802 სტანდარტის ლოკალურ ქსელებში და ზოგიერთ არა-IEEE 802 ქსელებში, მაგალითად FDDI-ში, ეს დონე იყოფა ორად: MAC დონედ და IEEE 802.2 LLC დონედ, ამ დონეზე მუშაობენ ქსელური ხიდები და კომუტატორები. არსებობს არგუმენტი, რის მიხედვითაც ამ დონეს უწოდებენ "2.5 დონეს", რადგან თვისობრივად ის მეორე დონეს მკაცრად არ უტოლდება.

დონე 1: ფიზიკური დონე

ფიზიკური დონე განსაზღვრავს მოწყობილობების ყველა ფიზიკურ და ელექტრულ თვისებებს. ის მოიცავს მავთულების განლაგებას, მოდებულ ძაბვებს და კაბელის პარამეტრებს, ტალღის სიხშირეს და ა.შ. კონცენტრატორები, ქსელის დაფები ფიზიკური დონის მოწყობილობებია. ფიზიკური დონის ძირითადი ფუნქცია და დანიშნულებაა:

• ელექტრული კავშირის დამყარება და გაწყვეტა მატარებელთან.
• მრავალ მომხმარებელს შორის საკომუნიკაციო რესურსების ეფექტურად განაწილება. მაგალითად, კავშირის მოთხოვნა და დინების მართვა.
• მოდულაცია, ან ციფრული მონაცემების გადამცემ არხებში გასატარებლად გარდაქმნა. მაგალითად ეს არის სიგნალები ფიზიკურ კაბელში (როგორც მავთული, ასევე ოპტიკურ-ბოჭკოვანი) და ეთერში.

პარალელური SCSI სალტეები მუშაობენ ასევე ამ დონეზე. ამავე დონეზეა სხვადასხვა ფიზიკური დონის Ethernet სტანდარტები; Ethernet შეიცავს ფიზიკურ დონესაც და მონაცემთა გადაცემის არხის დონესაც. ასევე ხდება სხვა ლოკალურ ქსელებში - Token ring, FDDI, და IEEE 802.11 (უმავთულო Ethernet კავშირი).

• DoD მოდელი
• ქსელური ოქმები
• OSI ოქმები
• კვანძი

• ISO სტანდარტი 7498-1:1994 (ZIP ფორმატი)
• Cybertelecom-ის მოდელი
• OSI მოდელის სახელმძღვანელო დაარქივებული 2006-10-22 საიტზე Wayback Machine.
• OSI მოდელის სახელმძღვანელო Flash-ში
• კომპიუტერული ქსელები და ოქმები — OSI მოდელი