Уикипедия:Бүгін/Маусым

Мейрамдар

• Халықаралық балаларды қорғау күні

Оқиғалар

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

• 2002 жыл - Уикипедияның қазақ тіліндегі бөлімі жұмыс істей бастады.

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

•  Ботсвана, Достастық күні.
•  Қазақстан, Мемлекеттік рәміздер күні.
•  Қырғызстан, Еске алу күні.
•  Молдова; Банк жұмысшысы күні.
•  АҚШ, отбасы күні.
•  Тонга, Тәуелсіздік күні.
•  Финляндия, Қорғаныс күштері күні.
•  Эстония, Жалау күні

Оқиғалар

• 1970 — Тонга Британиядан тәуелсіздігін алды

Дүниеге келгендер

• 1867 жыл — Маннергейм Карл Густав Эмиль, финн мемлекеттік әскери қайраткерi, Финляндия президенті (1944-46)

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

Дүниеге келгендер

• 1951 жыл - Жақсылық Әмірәліұлы Үшкемпіров, қазақтан шыққан тұңғыш Олимпиада чемпионы, грек-рим күресінен әлем чемпионы, әлем кубогының иегері, даңқты балуан

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

• 1793
  • Парижде әлемдегі алғашқы зообақ ашылды.
  • АҚШ астанасы болып Филадельфия орнына Вашингтон жарияланды.
• 1909
  • SOS сигналы бірінші рет пайдалынылды.
  • Канберра, Аустралия астанасы, негізі қаланды.

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

•  Ресей — Ресей күні

Оқиғалар

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

•  Қырғызстан, еске алу күні.
•  Қытай, Тибет, Әулиелер күні.
•  Португалия, Әулие Антония күні.

Оқиғалар

• 922 — Еділ бұлғарлары салтанатты түрде Ислам дінін мемлекеттік дін ретінде қабылдады.
• 1373 — Англия мен Португалия одақ туралы келісім жасасты (әлемдегі ең көне).

Дүниеге келгендер

• 1773 — Томас Юнг (1829 қ.б.), ағылшын физигі, емші және астроном, жарықтың толқындық теориясын жасаушылардың бірі.
• 1831 — Максвелл Джеймс Клерк (1879 қ.б.), шотланд физигі, Кембридждегі Кавендиш лабораториясының негізін салушы. Электромагниттік өріс теориясын жасаған.
• 1865 — Уильям Йитс (1939 қ.б.), ирланд ақыны әрі драматургы, әдебиеттен Нобель сыйлығы 1923 жылы алған.
• 1966 — Перельман Григорий Яковлевич — ресейлік ғалым-математик, Пуанкаре гипотезасын дәлелдеген.

Қайтыс болғандар

• 1938 — Гийом Шарль Эдуар, француз физигі, Нобель сыйлығы 1920 жылғы лауреаты.
• 1965 — Мартин Бубер (1878 жылы туған), жебірей философы, сионизм идеологы.
• 1972 — Дьёрдь фон Бекеши (1899 жылы туған), мажарлық физик, 1947 жылдан АҚШ-та. Нобель сыйлығы 1961 жылғы лауреаты.

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

•  Армения, — Ұлттық жалау күні.
•  Әзербайжан, — Ұлттық құтқарылу күні.
•  Дания, Вальдемара II король мен Дания жалауы күні.
•  Коста-Рика, — Ағаш отырғызу күні.
•  Қырғызстан, Өрт сөндірушілер күні.
•  Корея Республикасы, Ауыл шаруашылығы күні.
•  Жапония, Санно Мацуи фестивалі.

Оқиғалар

• 1502 — Христофор Колумб Мартиника аралын ашты.
• 1911 — АҚШ-та IBM деген атпен белгілі «Computing-Tabulating-Recording Company» компаниясы ашылды.
• 1954 — УЕФА құрылды.
• 1999 — Бельгияда «Кока-Колаға» құрамындағы химикаттардың жоғарылығынан тыйым салынды.
• 2001 — ҚХР, РФ, Қазақстан, Тәжікстан, Қырғызстан және Өзбекстан басшылары Шанхай Ынтымақтастық Ұйымын құрды.

Дүниеге келгендер

• 1867 — Константин Бальмонт, орыс ақыны, аудармашысы.
• 1914 — Юрий Андропов, кеңестік мемлекеттік және саяси қайраткері.
• 1925 — Әлия Молдағұлова, Кеңес Одағының Батыры (1944), мерген.
• 1933 — Марк Джонс, ағылшын футболшысы.
• 1963 — Хелен Хант, АҚШ актрисасы.
• 1965 — Кәрім Мәсімов, Қазақстан саясаткері, премьер-министрі.
• 1975 — Элизабет Ризер, АҚШ актрисасы.

Қайтыс болғандар

• 1971 жыл— Уэнделл Стэнли (1904 ж.т.), америкалық биохимик, Нобель сыйлығы 1946 жылғы лауреаты, «толықтай таза ферменттер мен вирустық ақуыздарды шығарып алғаны үшін».
• 1992 жыл — Лев Гумилёв (1912 ж.т.), орыс тарихшысы-этнологы, философ, ақын, парсыдан аударушы.

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

• 1633 – инквизиция соты Галилео Галлилейді дінге қарсы деп жазалау туралы шешім шығарды
• 1784 –Голландияда сарғылт түсті киім (orange) киюге тыйым салынды.
• 1871 – «Университет тестілерінің актісі» қабылданды.Оксфорд пен Кэмбридж университеттеріне түсу үшін талапкерлер дін саласы бойынша емтихан тапсырудан босатылды.
• 1894 – Пьер де Кубертен ұсынысы бойынша Олимпиада ойындарын бастау туралы мәселені талқылау үшін конгресс жиналды.
• 1903 - «The Ford Motor Company» негізі қаланды.
• 1903 – АҚШ та «Пепси-Кола» саудабелгісі тіркелді.
• 1963 – құрамында тұңғыш әйел космонавт Валентина Терешкова бар «Восток-6» ұшырылды.

Дүниеге келгендер

• 1950 - Үндінің атақты актері Митхун Чакраборти дүниеге келді.

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

• БҰҰ - Бүкіләлемдік құрғақшылыққа қарсы күрес күні

Оқиғалар

• 1866 — Австро-Пруссиялық соғыстың басталуы
• 1885 — Нью-Йорк қаласына француз «Isere» кемесімен Америка Құрама Штаттарына Франция халқынан сыйлық ретінде Азаттық мүсіні әкелінген болатын
• 1898 — АҚШ Сенаты Гавайи аралдарын басып алуға келісті
• 1935 — «Paramount Pictures» (Парамаунт Пикчерз Корпорэйшен) атты американдық кинокомпанияның негізі қаланды
• 1940 — Латвия мен Эстонияға Кеңес әскерлері басып кірді
• 1944 — референдум нәтижесінде Дания-Исланд униясы (бірлестік түрі) жойылып, Исландия республикасы жарияланды
• 1950 — Чикаголық хирург Ричард Лоулер (Richard Lawler) 45 минут ішінде алғашқы рет адамға бүйрек алмастыру операциясын жүзеге асырды
• 1972 — Вашингтон қаласының "Уотергейт" қонақ үйінде американдық полиция Демократиялық партияның штабында электрондық тыңдау қондырғыларын орнату кезінде бес күдіктіні құрықтаған болатын. Содан кейін басталған жанжал АҚШ президенті Ричард Никсонның (Richard Milhous Nixon) орнынан кетуіне әкеліп соқтырды
• 1985 — «Discovery» тележелісі ашылды

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

• 1583 — Алғашқы рет өмірді сақтандыру жәйті тіркелді. Лондон қаласында Ричард Мартин Уильям Гиббсонның өмірін 383 фунт сомасына сақтандырды
• 1815 — Наполеон I әскерінің Ватерлоо шайқасында жеңілді
• 1837 — Испания жаңа Конституцияны қабылдады
• 1932 — Чили Социалистік республикасы жойылды
• 1946 — Италия өзін Республика деп жариялады
• 2006 — Байқоңыр ғарыш айлағынан Қазақстанның алғашқы геостационарлық серігі Қазсат ғарышқа ұшырылды

Дүниеге келгендер

• 1552 — Габриэлло Кьябрера (1638 ж. қайтыс болды), Италияның ақыны
• 1667 — Иван Юрьевич Трубецкой (1750 ж. қайтыс болды), генерал-фельдмаршал, Петр I сеніміне кірген кісі. Ресей тарихындағы соңғы боярин
• 1845 — Шарль Луи Альфонс Лаверан (1922 ж. қайтыс болды), Француз физиологы, физиология мен медицина саласындағы Нобель сыйлығының лауреаты (1907)
• 1884 — Эдуар Даладье (1970 ж. қайтыс болды), Францияның саяси қайраткері
• 1886 — Миклош Хорти (1957 ж. қайтыс болды), Мажарстанның адмиралы, басшысы (1920—1944 жж.)
• 1907 — Игорь Васильевич Петрянов-Соколов (1996 ж. қайтыс болды), физик, химик, академик
• 1918 — Франко Модильяни (2003 ж. қайтыс болды), экономист, Нобель сыйлығының лауреаты
• 1923 — Виталий Иосифович Гольданский (2001 ж. қайтыс болды), физик, химик, академик, ядролық физика, радиациялық физика, биофизика салаларындағы қызмет еткен ғалым
• 1931 — Фернандо Энрике Кардозо, 1995—2003 жылдары Бразилия президенті
• 1932 — Дадли Хершбах (Dudley Robert Herschbach), американдық химик, Нобель сыйлығының лауреаты (1986 ж.)
• 1935 — Юрий Мефодьевич Соломин, Ресей театры мен кино әртісі, КСРО халық әртісі

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

• 1804 жыл — Смитсон Теннант екі жаңа металл: иридий мен осмий ашылғандығы жайлы Лондон корольдік қоғамына хат жолдады.

Дүниеге келгендер

• 1781 жыл — Симеон Дени Пуассон (1840 жылы қ.б.), француз математигі, физик, қазіргі математикалық физиканың негізін қалаушы.
• 1962 жыл — Виктор Цой, кеңестік «Кино» рок-тобының жетекші мүшесі  (1990 жылы қ.б.).

Қайтыс болғандар

• 1857 жыл — Луи Тенар (1777 жылы т.), француз химик, сутек пероксидін ашқан.
• 1874 жыл — Андерс Йонас Ангстрем (1814 жылы т.), швед физигі, астроном, Күн атмосфересында сутегіні тапқан, спектроскопияны ашқан.
• 1957 жыл — Йоханнес Штарк (1874 жылы т.), неміс физигі, 1919 жылғы Нобель сыйлығы лауреаты.

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

• 1941 жыл - Ұлы Отан соғысы басталды.

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

• БҰҰ - Бiрiккен Ұлттар ұйымы жариялауы бойынша бүкіл дүние жүзілік мемлекеттiк қызметшілер күнi.
• Халықаралық Олимпиялық ойындар күні.
• Қазақстан , Қазақстандық полиция күнi.
• Молдова, Егемендiктiң жариялауын күні.
• Эстония, Жеңiс күнi.

Оқиғалар

• 1812 — Наполеон I Ресейге басып кiредi.
• 1894 — Пьер де Кубертеннің әрекетi бойынша Париж қаласында Халықаралық олимпиадалық комитет құрылған.
• 1956 — Гамаль Абдель Насер Мысыр президентi болып сайланды.
• 1993 — ХОК төрағасы Хуан Антонио Самаранчның әрекетi бойынша Лозаннадағы Олимпиялық ойындар мұражайының негізі қаланды.
• 1994 — Мәскеуде ресми түрде ЮНЕСКО бюросы ашылды.
• 1998 — Әлемде тұңғыш рет адам миының жасушасын алып салу оперциясы жасалды.

Дүниеге келгендер

• 1763 — Жозефина де Богарне (1814) Франция патшайымы, Наполеон Бонапарттың бiрiншi әйелi.
• 1889 — Анна Ахматова (Горенко) (1966), ақын, аудармашы.
• 1907 — Джеймс Мид (1995), ағылшын экономисті, 1977 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
• 1912 — Алан Матисон Тьюринг (1954), ағылшын математигi, бiрiншi есептеу машиналарының өңдеушiсi, оның жұмысы қазiргi ЭЕМдер жасаудың негiз болды.
• 1937 — Мартти Ойва Калеви Ахтисаари, Финляндия президенті (1994—2000 гг.)
• 1972 — Зинедин Зидан, алжир тектi француз футболшысы.

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Оқиғалар

Дүниеге келгендер

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

• Мозамбик тәуелсіздік күні (1975)

Оқиғалар

• 1950 — Корей соғысы басталды.
• 1967 — 400 миллион көрермен «The Beatles» тобының «All You Need is Love» өлеңінің орындауын тікелей эфирде қарады.
• 1991 — Словения және Хорватия тәуелсіздіктерін жариялады.
• 1993 — Литвада лит ұлттық валютасы енгізілді.

Дүниеге келгендер

• 1893 — Мағжан Жұмабай (1938), Алаш қозғалысының қайраткері, ақын, қазақ әдебиетінің жарқын жұлдызы.

Қайтыс болғандар

• 2009 — Әнші Майкл Джексон Лос-Анджелестағы үйінде қайтыс болды.

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

• БҰҰ — Есiрткi заттардың терiс пайдаланумен және олардың заңсыз айналымымен күресiнiң халықаралық күнi.
• Әзiрбайжан қарулы күштерiнiң күнi.
• Тәуелсiздiк күнi (Мадагаскар).
• Ұлттық байрақтың күнi (Румыния).
• Оңтүстiк Африканың бостандық үшiн күресу күні.

Оқиғалар

• 1498 — Қытайда тiс шөткесi ойлап шығарылды.
• 1960 — Мадагаскар тәуелсiздiгi жарияланды.
• 1979 — Мұхаммед Әли боксты тастап кететiнiн жариялады.

Дүниеге келгендер

• 1824 — Уильям Кельвин (1907), ағылшын физигі.
• 1826 — Филипп Вильгельм Адольф Бастиан (1905), немiс саяхатшысы, нәсiл зерттеушi, Берлин Халықтану мұражайының негiздеушiсi.
• 1892 — Пёрл Бак (Pearl S. Buck) (1973), американдық жазушы-әйел, 1938 жылдың әдебиет бойынша Нобелдiк сыйлықтың лауреаты.
• 1916 — Слободан Байич, Югославия Халық қаhарманы.
• 1926 — Лежен, Жером (1994), француз генетигi.
• 1931 — Дмитрий Львов, орыс вирусологi, 18 жаңа вирустарды ашқан.
• 1937 — Роберт Ричардсон, американдық физик, гелий 3-ші изотобын

ашқан, 1996 Нобель сыйлығының лауреаты.

• 1968 — Паоло Мальдини, италияндық футболшы.

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Бүкiләлемдiк Балықшылылар күнi, Жастар күні (Ресей, Украина), Тәуелсiздiк күнi (Джибути), Ұлттық әнұран күні (Канада),

Оқиғалар

• 1615 — Шай тұңғыш рет Еуропаға импортталды
• 1834 — Киев университеті ашылды
• 1941 — Венгрия КСРО-ға соғыс жариялады
• 1981 — Камбоджа Конституциясы қабылданды
• 1991 — Словения байрағы қабылданды
• 1997 — Тәжікстанда азамат соғысы аяқталды

Дүниеге келгендер

• 1667 — Иоганн Бернулли, өз заманның әйгілі математиктерiнiң бiрi
• 1869 — Ханс Шпеманн (нем. Hans Spemann) (1941), немiс эмбриологi, 1935 жылдың физиология және медицина саласында Нобель сыйлығының лауреаты
• 1976 — Рауль Гонсалес, Реал Мадрид футболшысы

Қайтыс болғандар

• 1574 — Джорджо Вазари, италияндық сәулетшi, суретшi, жазушы
• 1831 — Софи Жермен, француз математигi және механик
• 1961 — Мұхтар Әуезов, қазақтың әйгілі жазушысы, қоғам қайраткері

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

•  Қазақстан, Журналистика күні
•  Украина, Конституция күні

Оқиғалар

• 1635 — француздар Кариб теңiзiнде Гваделупа отарын қалады
• 1812 — Наполеон Бонапарт әскерлерi Вильна қаласына басып кiрдi
• 1846 — Адольф Сакс саксофонға патент алды.
• 1902 — АҚШ Конгрессі Панама каналын салу туралы заң кабылдады
• 1918 — Версаль бейбiт келiсiм шартына қол қойылды
• 1922 — Украина прокуратураcының құрылуы

Дүниеге келгендер

• 1577 — Питер Рубенс, барокко дәуiрiнің фламандиялық суретшiсi
• 1824 — Поль Брока, француз хирургi, физикалық антропологияның негізін қалаушысы
• 1867 — Луиджи Пиранделло, италияндық жазушы, 1934 жылғы әдебиет бойынша нобель сыйлығының лауреаты
• 1873 — Алексис Каррель, француз хирургi, биолог, социолог, 1912 жылдың физиология және медицина төңiрегінде нобель сыйлығының лауреаты
• 1878 — Станислав Леопольд Бжозовский (Stanisław Leopold Brzozowski), поляк әдебиет сыншысы, жазушы, философ
• 1906 — Мария Гёпперт-Майер, немiс физигi, 1963 нобель сыйлығының лауреаты
• 1921 — Памулапарти Венката Нарасимха Рао, 1991-1996 жылдары Үндістан премьер-министрі
• 1943 — Клаус фон Клитцинг, немiс физигi, 1963 жылы физикадан нобель сыйлығының лауреаты атанды

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Тәуелсiздiк күнi (Сейшель аралдары)

Оқиғалар

• 1880 — Франция Таитиді өзіне аннексиялады
• 1916 — Боинг серiктестiк ұшағының алғаш ұшуы
• 1958 — Бразилия футболдан тұңғыш рет әлем чемпион болды
• 1976 — Сейшель аралдары, тәуелсiздігін жариялады
• 1998 — «Intel» корпарациясы «Pentium II Xeon» жаңа процессорлардың шығарылымының ресми күнi
• 2001 — Кофи Аннан БҰҰ бас хатшысы болып, екінші мерзімге қайта сайланды

Дүниеге келгендер

• 1798 — Джакомо Леопарди (1837), италияндық ақын, философ
• 1825 — Лудольф Христоф Эренфрид Крель (1901), неміс шығыстанушысы
• 1873 — Лео Фробениус (1938), неміс, Африка зерттеушiсi, нәсiл зерттеушi
• 1900 — Антуан де Сент-Экзюпери (1944), француз жазушысы

Қайтыс болғандар

• 1779 — Антон Рафаэль Менгс, неміс суретшісі
• 1855 — Дельфина Жирарден, француз әйел жазушысы
• 1855 — Джон Горри (John Gorrie) (р. 1803), американдық дәрігер, тоназытқышты ойлап тапқан адам
• 1940 — Пауль Клее, швейцар суретшісі

қарау – талқылау –

– тарихы

Мейрамдар

Әскер куні (Гватемала), Тәуелсiздiк күнi (Конго Демократиялық Республикасы), Көтеріліс күні (Судан), Экономист күнi (Белоруссия)

Оқиғалар

• 1810 — Нидерланд Франция құрамына қосылды
• 1910 — Еуропа мен Оңтүстік Америка арасында телефон кабелiнiң қалауы аяқталды
• 1910 — Екiншi Балкан соғысы басталды
• 1948 — «Bell Laboratories» ғалымдары Уильям Шокли, Уолтер Браттейн мен Джон Бардин транзисторды ойлап тапқандары туралы жариялады.
• 1964 — Жақыннан түсірілген айдың алғашқы фотосуретi алынды

Дүниеге келгендер

• 1853 — Адольф Фуртвенглер (Adolf Furtwängler) (1907), немiс археологі, ежелгi Олимпияның қалдықтарын тапқан
• 1884 — Жорж Дюамель (1966), француз жазушысы
• 1891 — Стенли Спенсер (Stanley Spencer) (1959), ағылшын суретшісі
• 1911 — Чеслав Милош (2004), поляк ақыны, 1980 жылдың әдебиет бойынша Нобель сыйлығының лауреаты
• 1939 — Хосе Пачеко (José Emilio Pacheco), мексикан жазушысы
• 1966 — Майк Тайсон, америкалық боксшы, ауыр салмақта әлемнің екі дүркін чемпионы
• 1975 — Ральф Шумахер, немiс автожарысшысы, Михаель Шумахердің бауыры
• 1985 — Майкл Фелпс, америкалық жүзгiш, олимпиаданың он төрт дүркін чемпионы

Қайтыс болғандар

қарау – талқылау –

– тарихы