Şerê Rizgariya Tirkiyeyê

Şerê Rizgariya Tirkiyeyê şerên piştî şerê cîhanî yê yekem heta îlamkirina Komara Tirkiyeyê (1919-1923).

Şerê Rizariya Tirkiyeyê
Wêneyên Çengên Şêr

Dîrok19 Gulan 1919 - 11 Cotmeh 1922 (Agirbest)

24 Tîrmeh 1923 (Aşitî)

(4 sal, 2 meh û 5 roj)

HerêmAnatolya, Başur-rojavayê Qefqasyayê, Trakyayê rojhilat, Kîlîkya, Mezopotamyayê Bakur
Sedema pêkdanêSerkeftina Tirkan[1][2]
EncamAvakirina Komara Tirkiye
Aliyên şer
Tirkiye Hikûmeta Meclîsa Neteweyî ya Mezin
Tirkiye Komîteya Nûneratiyê
*Kuva-yi Milliye
*Kuva-yi Seyyare (1919-1920)
 Yewnanistan
 Fransa
 Ermenistan
Keyaniya Yekbûyî
Hêz
Gulana 1919 de: 35,000[3]
Mijdara 1920 de: 86,000[4]
Tebaxa 1922 de; 271,000[5]
Yewnanistan Berfanbara 1919 de: 80,000[6]
Sala 1922an: 200,000[7] - 250,000[8]
Fransa 60,000[9][10]
Keyaniya Yekbûyî 30,000[11]
Ermenistan 20,000[12]
Windayî
~ 41,000 mirî
~ 35,000 birîndar
~ 7000 ketine zindanê[13]
~ 37,000 mirî
50,000 + birîndar
264,000 Sivîlên yewnan hatin kuştin[14]
60.000 - 250.000 Sivîlên ermenî hatin kuştin[15]
15.000 Sivîlên tirk hatin kuştin[16]

19 gulana 1919ê hêzên tirk li dijî gelên din dest bi şer kir. 23yê nîsana 1920ê bi pêşengiya Mustafa Kemal Atatürk hevalên wî meclîs vekirin. Piştî vekirina vê meclîs hemû erkên rêvebirina dewletê di pratîkê de ket bin destê meclîsê. Vekirina vê meclîsê konsolîdasyona Şerê Rizgariya Tirkiyeyê dikir. Mustafa Kemal û hevalên wî di meclîsê de her daxuyand ku dewlet ya kurdan û tirkan e û gelek eşîrên kurd bi bi van gotinan xapandin. Heta ku 23yê cotmeha 1923yê ev rewşa bratî berdewam kir. Piştî Tirkiye ji dewletên Ewropayî hate parastin, Tirkiyeyê berê xwe da nav hidûdên xwe û dest bi qîrkirina kurdan û gelên din kir.[17]

Çavkanî