Fruktoz

Fruktoz

Agahiyên gelemper
Nav	Fruktoz
Navên din	Şekirê fêkiyê, fêkîşekir?
Direfş	C₆H₁₂O₆
Taybetmendî
Baristeya molekulî	180,16 ${\frac {g}{mol}}$
Tîrbûn	1,59 ${\frac {kg}{m^{3}}}$
Rewşa di germiya odê de	hişk
Xala helînê	100–104 °C

Fruktoz (bi latînî: fructus, tê wateya "fêkî") an jî şekirê fêkiyê. Di nav hegzozan da şekira herî tehmşirîn fruktoz e. Wekî levuloz ji bi nav dibe. Ji ber ku di nav fêkiyên wekî tirî, sêv, û hirmiyan da fruktoza serbest bi mêjerek mezin heye, fruktoz wekî şekira fêkî jî tê bi nav kirin. Hingiv û nektar(şîreya şîrîn a kulîlkan) jî gelekî fruktoz dihundirînin. Şekira çayê(sukroz) ji fruktoz û glukozê pêk tê. Fruktoz di kezeba mirov de tê guherandinê, ji fruktoz molekulên wekî glîserol û trîglîserîd çêdibin. Ji van molekulan jî dibe ku molekulên rûnê, glukoz û glîkojenê çêbibin. Hema hemû xaneyan ji bo peydakirina enerjiya ATPyê ligel glukoz, fruktozê jî bi kar tînîn. Fruktoz cureyek monosakkarîd e. Formula wî ya kîmyayî C₆H₁₂O₆ ye. Cudahiya wê ji glukoz ew e ku şekirê fêkiyê kêton şûna aldehîd pêve ye.