Vaksinasi

Vaksinasi adolah upayo maagiah vaksin untuak maningkekan katahanan tubuah dari panyakik mamindah. Vaksin barasa dari mikroorganisme (virus atau bakteri) nan kudian dilamahkan, dimatikan, atau diambiak sabagian komponennyo. Hal iko dilakukan untuak maransang imunitas adaptif tubuah (imunitas nan didapek) sainggo dapek manoloang urang cegak atau tailak dari panyakiknyo.[1][2][3] Samakin banyak urang nan divaksinasi dapek mamunculkan katahanan kalompok (herd immunity) sainggo dapek malinduangi urang-urang nan indak bisa divaksin.[4] Salain itu, vaksinasi baguno juo untuak mailangan muncuanyo kasus panyakik (eradikasi), cando panyakik cacar (variola) nan dinyatokan WHO alah eradikasi global pado 1980.[5]

Vaksinasi
Intervensi
Anak padusi nan sadang mandapek vaksin malalui jarum suntiak di langan kidanyo.
ICD-9-CM99.3-99.5

Asa mulo vaksinasi adolah dari upayo inokulasi nan partamo kali tacataik di Cino pado abaik ka 16. Sangkek tu, inokulasi dilakukan untuak malawan panyakik cacar.[6] Inokulasi nan dilakukan tasabuik dikambangkan baliak dek panaliti-panaliti lain cando Edward Jenner, dari Inggirih, nan akhianyo manamukan vaksin cacar pado taun 1796. Kudian Louis Pasteur mangambangkan konsep ko dalam kajian mikrobiologinyo.[7]

Vaksinasi jo imunisasi acok batuka namo di masyarakaik awam. Vaksinasi marupokan bagian dari imunisasi dek gunonyo untuak manambah imunitas, nan sacaro spesifik mamakai vaksin. Samantaro inokulasi sacaro khusus mamakai patogen iduik nan dilamahkan.[4]

Vaksin jo mekanismenyo

Vaksinasi marupokan caro maningkekan katahanan tubuah jo mamakai vaksin. Vaksin marupokan mikroorganisme (virus/bakteri) atau toksoid (bagian toksin dari mikroorganisme) nan alah diubah sainggo patogenitas (efek panyakik) atau toksisitasnyo ilang, tapi sifat antigenitasnyo masih ado. Ado baragam caro untuak mamasuakan vaksin ka dalam tubuah, ado malalui muluik, adopulo nan malalui jarum suntiak.[8][3]

Vaksinasi bakarajo sacaro spesifik pado ciek panyakik sasuai jo jinih vaksin nan diagiah ka badan, sainggo vaksinasi tamasuak dalam mekanisme patahanan tubuah spesifik atau adaptif. Vaksin nan masuak ka dalam tubuah ka manjadi antigen dan tubuah akan maalami duo fase respon imun. Partamo adolah fase pangenalan nan tajadi katiko tubuah partamo kali tau jo antigen. Vaksin ka maagiah efek "infeksi ringan" sainggo tabantuaknyo antibodi sarato sel limfosit T nan spesifik malawan panyakik. Kudian fase kaduo adolah fase efektor. Fase efektor dimainkan perannyo dek antibodi jo sarato limfosit T nan alah tau jo antigen panyakiknyo, sainggo akan labiah capek malawan panyakik. Hal iko nan diarokan dari vaksinasi.[8][3]

Katahanan kalompok

Ilustrasi papindahan panyakik dek wabah pado kalompok nan rami indak divaksin jo kalompok nan rami divaksin inggo tacapai katahanan kalompok.

Katahanan kalompok atau katahanan kawanan (herd immunity) adolah palinduangan indak lansuang dari panyakik mamindah katiko rami urang alah divaksinasi, sainggo urang nan indak divaksin dapek talinduangi pulo. [9][10] Pado kondisi rami urang divaksin, rantai pamindahan panyakik dapek taputuih atau taambek.[11] Hal iko tajadi dek urang nan indak divaksin saketek kamungkinannyo bakontak jo urang nan tainfeksi. Dek itulah urang nan indak divaksin dapek talinduangi.[9]

Urang dapek tahan dari panyakik jo caro cegak dari infeksi sabalunnyo atau malalui vaksinasi.[11] Sabagian urang ado nan indak dapek divaksin dek alasan medis, cando urang jo imunodefisiensi atau imunosupresi, ataupun faktor umua, sainggo kalompok urang cando ko paralu katahanan kalompok untuak talinduangi.[12] Pado ambang jumlah urang tavaksin, katahanan kalompok dapek mailangan panyakik mamindah tatantu sacaro bajanjang.[13][14] Lambek laun, panyakik tasabuik dapek sabana ilang (eradikasi panyakik). Panyakik nan dapek ilang dek vaksinasi iolah variola pado taun 1977.[15] Namun, katahanan kalompok ko hanyo balaku untuak panyakik infeksi nan sangek mamindah dari urang ka urang.[14] Contoh panyakik infeksi nan bisa divaksin namun indak mampunyoi katahanan kalompok adolah tetanus.[12]

Antivaksin

Vaksinasi mandapek patantangan dari kalompok nan disabuik kaum antivaksin atau anti-vax. Kaum iko maragukan atau manulak untuak divaksin atau maagiah vaksin pado anaknyo walau dilakukan dek fasilitas kasihatan nan bakuaso. Dek WHO, kaum antivaksin dimasuakan sabagai ciek dari sapuluah ancaman kasihatan global pado taun 2019.[16][17] Argu men nan dipakai panantang vaksin batulak balakang jo konsensus ilmiah tantang kasalamatan jo efikasi vaksin.[18][19][20][8]

Utamonyo karaguan muncua dek pacacuangan publik tantang masalah medis, etika, jo hukum nan takaik jo vaksin. Karaguan ateh vaksin barasa dari baragam faktor tamasuak kurangnyo raso picayo diri ka vaksin atau layanan kasihatan, raso pueh diri (baso dirinyo indak paralu), sarato kanyamanan (akses mandapek vaksin).[21] Hal iko alah ado sajak panamuan vaksin. Argumen nan dibaok dek pandukuang antivaksin dapek barubah-ubah sairiang wakatu.[22] Karaguan ateh vaksin ko acok mambuek wabah jo kamatian dek panyakik nan sabananyo dapek diambek jo vaksin.[23][24][25][26][27]

Rujuakan

Pautan lua