റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിൻ

റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിനെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം അരിസ്റ്റോട്ടിലിന്റെ കാലത്താണ് നടന്നതെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു, അവിടെ അദ്ദേഹം "ഹെമറ്റോജെനസ് റീപ്രൊഡക്ഷൻ തിയറി" കൊണ്ടുവന്നു.^[1] എന്നിരുന്നാലും, തെളിവുകൾ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിൻ 1970 കളിൽ ആണ് ആരംഭിക്കുന്നത്.^[2] അതിനുശേഷം, 1978 ൽ ഐവിഎഫ് വഴി ഗർഭം ധരിച്ച ആദ്യത്തെ കുഞ്ഞ് ലൂയിസ് ബ്രൗണിന്റെ ജനനം ഉൾപ്പെടെ, നിരവധി നാഴികക്കല്ലുകൾ ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്.^[3] ഇതൊക്കെയാണെങ്കിലും, 1989 വരെ ഇത് ഒരു ക്ലിനിക്കൽ ഡിസിപ്ലിൻ ആയി മാറിയിരുന്നില്ല, ഇതിൽ ചിട്ടയായ അവലോകനവും കൊക്രെയ്ൻ ശേഖരണവും വികസിപ്പിക്കുന്നതിലെ ഇയാൻ ചാമേഴ്സിന്റെ പ്രവർത്തനത്തിന് നന്ദി.^[2]

ലൈംഗിക വിദ്യാഭ്യാസം, പ്രായപൂർത്തിയാകൽ, കുടുംബാസൂത്രണം, ജനന നിയന്ത്രണം, വന്ധ്യത, പ്രത്യുൽപാദന വ്യവസ്ഥ രോഗങ്ങൾ (ലൈംഗികമായി പകരുന്ന രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ), ലൈംഗിക വൈകല്യങ്ങൾ എന്നിവയെ റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിൻ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നു. ^[4] സ്ത്രീകളിൽ, റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിൻ ആർത്തവം, അണ്ഡോത്പാദനം, ഗർഭം, ആർത്തവവിരാമം എന്നിവയും ഗർഭധാരണത്തെ ബാധിക്കുന്ന ഗൈനക്കോളജിക്കൽ തകരാറുകളും ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. ^[5]

ഈ മേഖല പ്രധാനമായും റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് എൻഡോക്രൈനോളജി, വന്ധ്യത, സെക്ഷ്വൽ മെഡിസിൻ, ആൻഡ്രോളജി എന്നിവയുമായി സഹകരിക്കുകയും ഓവർലാപ്പ് ചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്നു, അവ കൂടാതെ ഗൈനക്കോളജി, പ്രസവചികിത്സ, യൂറോളജി, ജെനിറ്റോയൂറിനറി മെഡിസിൻ, മെഡിക്കൽ എൻഡോക്രൈനോളജി, പീഡിയാട്രിക് എൻഡോക്രൈനോളജി, ജനിതകശാസ്ത്രം, സൈക്യാട്രി എന്നിവയുമായും ഒരു പരിധി വരെ ഓവർലാപ്പ് ചെയ്യുന്നു.

റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിൻ ഇനിപ്പറയുന്ന വ്യവസ്ഥകളുടെ പ്രതിരോധം, രോഗനിർണയം, മാനേജ്മെന്റ് എന്നിവ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നു. മനുഷ്യന്റെ പ്രത്യുത്പാദന വ്യവസ്ഥയെ ബാധിക്കുന്ന നിരവധി സാധാരണ അവസ്ഥകളുടെ ഉദാഹരണങ്ങൾ ഈ വിഭാഗം നൽകും.

പകർച്ചവ്യാധികൾ

പ്രത്യുൽപ്പാദന നാളത്തെ ബാധിക്കുന്ന അണുബാധകളാണ് റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് ട്രാക്റ്റ് ഇൻഫെക്ഷൻൻസ് അഥവാ ആർടിഐകൾ. എൻഡോജെനസ് ആർടിഐകൾ, ഐട്രോജെനിക് ആർടിഐകൾ, ലൈംഗികമായി പകരുന്ന അണുബാധകൾ എന്നിങ്ങനെ മൂന്ന് തരത്തിലുള്ള ആർടിഐകളുണ്ട്. ^[6] എൻഡോജെനസ് ആർടിഐകൾ സാധാരണയായി കാണപ്പെടുന്ന ബാക്ടീരിയകളുടെ അമിതവളർച്ച മൂലമാണ് ഉണ്ടാകുന്നത്. എൻഡോജെനസ് ആർടിഐയുടെ ഉദാഹരണമാണ് ബാക്ടീരിയൽ വജൈനോസിസ്.

ഒരു മെഡിക്കൽ പ്രക്രിയയുടെ ഫലമായി ഉണ്ടാകുന്ന അണുബാധകളാണ് ഐട്രോജെനിക് ആർടിഐകൾ.

ലൈംഗികമായി പകരുന്ന അണുബാധകൾ (എസ്ടിഐകൾ) ലൈംഗിക പ്രവർത്തനത്തിലൂടെ പകരുന്ന അണുബാധകളാണ്, സാധാരണയായി യോനിയിൽ സംഭോഗം, ഗുദ ലൈംഗികത അല്ലെങ്കിൽ ഓറൽ സെക്‌സ്. പല എസ്ടിഐകളും ഭേദമാക്കാവുന്നവയാണ്; എന്നിരുന്നാലും, എച്ച്ഐവി പോലുള്ള ചില എസ്ടിഐകൾ ഭേദമാക്കാനാവില്ല. എസ്ടിഐകൾ ബാക്ടീരിയ, വൈറൽ അല്ലെങ്കിൽ ഫംഗസ് ബാധ മൂല ആകാം, ഇത് പുരുഷന്മാരെയും സ്ത്രീകളെയും ബാധിക്കുന്നു. എസ്ടിഐകളുടെ ചില ഉദാഹരണങ്ങൾ ചുവടെ പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു: ^[7]

• ബാക്ടീരിയൽ എസ്ടിഐകൾ
  • ക്ലമീഡിയ
  • ഗൊണോറിയ
  • സിഫിലിസ്
• വൈറൽ എസ്.ടി.ഐ
  • ഹെർപ്പസ്
  • ഹ്യൂമൻ പാപ്പിലോമ വൈറസ് (HPV)
  • ഹ്യൂമൻ ഇമ്മ്യൂണോ ഡെഫിഷ്യൻസി വൈറസ് (എച്ച്ഐവി)

കാൻസർ

പ്രത്യുൽപാദന വ്യവസ്ഥയുടെ പല ഭാഗങ്ങളും കാൻസർ ബാധിച്ചേക്കാം. റീപ്രൊഡക്ടീവ് കാൻസറുകളുടെ ചില ഉദാഹരണങ്ങൾ ചുവടെ:

സ്ത്രീകളെ ബാധിക്കുന്ന റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് ക്യാൻസറുകൾ

• സ്തനാർബുദം
• അണ്ഡാശയ അർബുദം
• ഗർഭാശയാർബ്ബുദം
• സെർവിക്കൽ കാൻസർ

പുരുഷന്മാരെ ബാധിക്കുന്ന റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് ക്യാൻസറുകൾ

• പ്രോസ്റ്റേറ്റ് കാൻസർ
• പെനൈൽ ക്യാൻസർ
• വൃഷണ കാൻസർ
• പുരുഷ സ്തനാർബുദം
• ബെനിൻ പ്രോസ്റ്റാറ്റിക് ഹൈപ്പർട്രോഫി

ഫെർട്ടിലിറ്റിയെ ബാധിക്കുന്ന അവസ്ഥകൾ ^[8]

റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിൻ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിന്റെ ഒരു പ്രധാന ഭാഗം സ്ത്രീകളിലും പുരുഷന്മാരിലും പ്രത്യുൽപാദനശേഷി പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

സ്ത്രീകളിലെ വന്ധ്യതയുടെ കാരണങ്ങൾ

• ഓവുലേറ്ററി അപര്യാപ്തത
  • പോളിസിസ്റ്റിക് ഓവറി സിൻഡ്രോം (PCOS)
  • ഹൈപ്പോഗൊനാഡോട്രോഫിക് ഹൈപ്പോഗൊനാഡിസം
  • ഹൈപ്പർഗോണഡോട്രോഫിക് ഹൈപ്പോഗൊനാഡിസം
• ട്യൂബുലാർ അപര്യാപ്തത
  • പെൽവിക് ഇൻഫ്ലമേറ്ററി രോഗം
  • എൻഡോമെട്രിയോസിസ്
  • മുമ്പത്തെ വന്ധ്യംകരണം
  • മുമ്പത്തെ ശസ്ത്രക്രിയ
• സെർവിക്കൽ അല്ലെങ്കിൽ ഗർഭാശയ അപര്യാപ്തത
  • അപായ വൈകല്യങ്ങൾ
  • ഫൈബ്രോയിഡുകൾ
  • ആഷെർമാൻ സിൻഡ്രോം
• ഹോർമോൺ പ്രശ്നങ്ങൾ
  • ഹൈപ്പോതൈറോയിഡിസം
  • ഹൈപ്പർതൈറോയിഡിസം
  • കുഷിംഗ്സ് സിൻഡ്രോം
  • കൺ ജനറ്റൽ അഡ്രീനൽ ഹൈപ്പർപ്ലാസിയ

പുരുഷന്മാരിലെ വന്ധ്യതയുടെ കാരണങ്ങൾ

• ശുക്ല സംഖ്യ അല്ലെങ്കിൽ പ്രവർത്തനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രശ്നങ്ങൾ
  • ക്രിപ്റ്റോർചിഡിസം
  • Y ക്രോമസോം മൈക്രോ-ഡിലീഷനുകൾ
  • വെരിക്കോസീൽ
  • ഹൈപ്പോഗൊനാഡോട്രോഫിക് ഹൈപ്പോഗൊനാഡിസം
  • ഹൈപ്പർഗോണഡോട്രോഫിക് ഹൈപ്പോഗൊനാഡിസം
• ട്യൂബുലാർ അപര്യാപ്തത
  • ജന്മനായുള്ള വൈകല്യങ്ങൾ
  • മുമ്പത്തെ ലൈംഗികമായി പകരുന്ന അണുബാധകൾ
  • വാസക്ടമി
• ബീജ ഡെലിവറിയിലെ പ്രശ്നങ്ങൾ
  • ശീഘ്രസ്ഖലനം
  • പ്രത്യുൽപാദന അവയവങ്ങൾക്ക് കേടുപാടുകൾ
  • റിട്രോഗ്രേഡ് ഇജാക്കുവേഷൻ
  • ചില ജനിതക രോഗങ്ങൾ

ലൈംഗിക വികസനത്തിന്റെ തകരാറുകൾ

ജന്മനായുള്ള അസാധാരണത്വങ്ങൾ

സ്ത്രീ പ്രത്യുത്പാദന വ്യവസ്ഥയുടെ ജന്മനായുള്ള വൈകല്യങ്ങൾ ^[9]

• സെർവിക്കൽ അസാധാരണതകൾ
  • സെർവിക്കൽ അജെനെസിസ്
  • സെർവിക്കൽ ഡ്യൂപ്ലിക്കേഷൻ
• കന്യാചർമത്തിലെ അപാകതകൾ
  • അപര്യാപ്തമായ കന്യാചർമ്മം
  • മൈക്രോപെർഫോറേറ്റ് ഹൈമൻ
  • സെപ്റ്റേറ്റ് ഹൈമൻ
• ഗർഭാശയ അസാധാരണതകൾ
  • ഡ്യൂപ്ലിക്കേറ്റ് യൂട്ടറസ്
  • ഏകകോണാകൃതിയിലുള്ള ഗർഭപാത്രം
  • സെപ്റ്റേറ്റ് യൂട്ടറസ്
• യോനിയിലെ അസാധാരണതകൾ
  • ലോൻജിറ്റൂഡിനൽ വജൈനൽ സെപ്റ്റം
  • വെർട്ടിക്കൽ വജൈനൽ സെപ്തം
  • വജൈനൽ അജെനെസിസ്
  • മേയർ-റോകിറ്റാൻസ്കി-കുസ്റ്റർ-ഹൗസർ സിൻഡ്രോം
• വൾവാർ അസാധാരണതകൾ
  • ലാബിയൽ ഹൈപ്പോപ്ലാസിയ
  • ലാബിയൽ ഹൈപ്പർട്രോഫി

പുരുഷ പ്രത്യുത്പാദന വ്യവസ്ഥയുടെ ജന്മനായുള്ള വൈകല്യങ്ങൾ ^[10]

• ക്രിപ്റ്റോർചിഡിസം
• ഹൈപ്പോസ്പാഡിയാസ്
• എപ്പിസ്പാഡിയാസ്

എൻഡോക്രൈൻ ഡിസോർഡേഴ്സ് ^[11]

ഹോർമോൺ അമിതമായതിനാൽ ഉണ്ടാകുന്ന തകരാറുകൾ

• പോളിസിസ്റ്റിക് ഒവേറിയൻ സിൻഡ്രോം (PCOS)
• ഗ്രാനുലോസ സെൽ ട്യൂമർ
• ലെയ്ഡിഗ് സെൽ ട്യൂമർ
• ടെറാറ്റോമ

ഹോർമോൺ കുറവ് മൂലമുണ്ടാകുന്ന തകരാറുകൾ

• ഹൈപ്പോഗൊനാഡിസം
• ടർണർസ് സിൻഡ്രോം
• ക്ലൈൻഫെൽറ്റേഴ്സ് സിൻഡ്രോം

ഹോർമോൺ ഹൈപ്പർസെൻസിറ്റിവിറ്റി മൂലമുണ്ടാകുന്ന തകരാറുകൾ

• ഇഡിയോപതിക് ഹിർസ്യൂട്ടിസം

ഹോർമോൺ പ്രതിരോധം മൂലമുണ്ടാകുന്ന തകരാറുകൾ

• ആൻഡ്രോജൻ ഇൻസെൻസിറ്റിവിറ്റി സിൻഡ്രോം
• 5a-റിഡക്റ്റേസ് കുറവ്

പ്രവർത്തിക്കാത്ത എൻഡോക്രൈൻ മുഴകൾ

• അണ്ഡാശയ സിസ്റ്റുകൾ
• കാർസിനോമ
• ടെറാറ്റോമ
• സെമിനോമ

ദ്വിതീയ എൻഡോക്രൈൻ ഡിസോർഡേഴ്സ് (പിറ്റ്യൂട്ടറി ഗ്രന്ഥിയിൽ നിന്ന് ഉത്ഭവിക്കുന്നത്)

• പിറ്റ്യൂട്ടറി ഗോണഡോട്രോഫിനോമ
• ഹൈപ്പോപിറ്റ്യൂട്ടറിസം
• കാൾമാൻ സിൻഡ്രോം

പ്രത്യുൽപാദന വ്യവസ്ഥകളുടെ വിലയിരുത്തലും ചികിത്സയും റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിന്റെ ഒരു പ്രധാന മേഖലയാണ്.

സ്ത്രീയുടെ പൊതു ആരോഗ്യം, ലൈംഗിക ചരിത്രം, പ്രസക്തമായ കുടുംബ ചരിത്രം എന്നിവയുടെ വിശദാംശങ്ങൾ നൽകുന്ന പൂർണ്ണമായ മെഡിക്കൽ ചരിത്രത്തിൽ (അനാമ്നെസിസ്) സ്ത്രീ വിലയിരുത്തൽ ആരംഭിക്കുന്നു. ^[12] ഹിർസ്യൂട്ടിസം, വയറിലെ പിണ്ഡം, അണുബാധ, സിസ്റ്റുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ഫൈബ്രോയിഡുകൾ തുടങ്ങിയ അസാധാരണത്വങ്ങൾ തിരിച്ചറിയാൻ ശാരീരിക പരിശോധനയും നടത്തും. രക്തപരിശോധനയ്ക്ക് രോഗിയുടെ എൻഡോക്രൈൻ അവസ്ഥയെക്കുറിച്ച് ഡോക്ടറെ അറിയിക്കാൻ കഴിയും. അണ്ഡോത്പാദനം പരിശോധിക്കാൻ പ്രോജസ്റ്ററോണിന്റെ അളവ് അളക്കുന്നു, കൂടാതെ മറ്റ് അണ്ഡോത്പാദന ഹോർമോണുകളും അളക്കാൻ കഴിയും. ആന്തരിക ശരീരഘടനയെ വിലയിരുത്താൻ പെൽവിക് അൾട്രാസൗണ്ട് പോലുള്ള ഇമേജിംഗ് ടെക്നിക്കുകളും ഉപയോഗിക്കാം. ^[13]

ദൃശ്യമായ എന്തെങ്കിലും അസാധാരണതകൾ കണ്ടെത്തുന്നതിനുള്ള ചരിത്രവും ശാരീരിക പരിശോധനയും ഉപയോഗിച്ചാണ് പുരുഷ വിലയിരുത്തൽ ആരംഭിക്കുന്നത്. ബീജത്തിന്റെ അളവ്, ചലനശേഷി, എണ്ണം എന്നിവ വിലയിരുത്തുന്നതിനും അണുബാധകൾ തിരിച്ചറിയുന്നതിനും ശുക്ല സാമ്പിളുകളുടെ പരിശോധനയും ചെയുന്നു. ^[14]

പരിശോധനകൾ പൂർത്തിയാകുമ്പോൾ, തിരിച്ചറിഞ്ഞ അവസ്ഥകളുടെ ചികിത്സ സാധ്യമാണ്. ഫെർട്ടിലിറ്റി പ്രശ്നങ്ങൾക്ക്, ഇൻ-വിട്രോ ഫെർട്ടിലൈസേഷൻ (IVF) അല്ലെങ്കിൽ ഫെർട്ടിലിറ്റി മെഡിക്കേഷൻ പോലുള്ള അസിസ്റ്റഡ് റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് ടെക്നോളജി (ART) ഇതിൽ ഉൾപ്പെട്ടേക്കാം. ചികിത്സയായി ഉപയോഗിക്കാവുന്ന ശസ്‌ത്രക്രിയാ രീതികളുണ്ട്, എന്നാൽ ആക്രമണാത്മകമല്ലാത്ത സാങ്കേതിക വിദ്യകളുടെ വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന വിജയം കാരണം ഇവ ഇപ്പോൾ വളരെ കുറച്ച് മാത്രമേ ചെയ്യാറുള്ളൂ. ^[13] ലൈംഗികമായി പകരുന്ന അണുബാധകൾക്കും (എസ്ടിഐ) ചികിത്സ ആവശ്യമാണ്. ക്ലമീഡിയ ^[15] പോലുള്ള ബാക്ടീരിയ അണുബാധകൾക്കുള്ള ആൻറിബയോട്ടിക്കുകളുടെ രൂപത്തിലോ എച്ച്ഐവി വൈറസിനുള്ള ഹൈലി ആക്റ്റീവ് ആന്റി റിട്രോവൈറൽ തെറാപ്പി (HAART) രൂപത്തിലോ ഇവ എടുക്കാം. ^[16]

റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിൻ സ്പെഷ്യലിസ്റ്റുകൾ സാധാരണയായി പ്രസവചികിത്സയിലും ഗൈനക്കോളജിയിലും പരിശീലനത്തിന് വിധേയരാകുന്നു, തുടർന്ന് റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് എൻഡോക്രൈനോളജിയിലും വന്ധ്യതയിലും കൂടുതൽപരിശീലനം നേടുന്നു, അല്ലെങ്കിൽ യൂറോളജിയിൽ തുടർന്ന് ആൻഡ്രോളജിയിൽ പരിശീലനം നേടുന്നു. ഗർഭനിരോധന മാർഗ്ഗങ്ങളിൽ റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിൻ വിദഗ്ധർക്ക്, മറ്റ് പരിശീലന രീതികൾ സാധ്യമാണ്. ഈ മേഖലയിൽ ഉള്ളവരെ ഒന്നിപ്പിക്കുന്നതിന് അമേരിക്കൻ സൊസൈറ്റി ഫോർ റിപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിൻ (എഎസ്ആർഎം), യൂറോപ്യൻ സൊസൈറ്റി ഓഫ് ഹ്യൂമൻ റീപ്രൊഡക്ഷൻ ആൻഡ് എംബ്രിയോളജി (ഇഎസ്എച്ച്ആർഇ) തുടങ്ങിയ സ്പെഷ്യാലിറ്റി ഓർഗനൈസേഷനുകളുണ്ട്. ^[17]

റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിനെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള നിരവധി ധാർമ്മികവും നിയമപരവുമായ പ്രശ്നങ്ങൾ ഉണ്ട്. യുകെയിൽ ഹ്യൂമൻ ഫെർട്ടിലൈസേഷൻ ആൻഡ് എംബ്രിയോളജി അതോറിറ്റി (HEFA) റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിന്റെ പല വശങ്ങളും നിയന്ത്രിക്കുന്നു, ഐവിഎഫ്, കൃത്രിമ ബീജസങ്കലനം, പ്രത്യുൽപാദന കലകളുടെ സംഭരണം, ഈ മേഖലയിലെ ഗവേഷണം എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഹ്യൂമൻ ഫെർട്ടിലൈസേഷൻ ആൻഡ് എംബ്രിയോളജി ആക്ട് (1990) പ്രകാരമാണ് HEFA സ്ഥാപിതമായത്. ഈ നിയമം അവലോകനം ചെയ്യുകയും 1990-ലെ നിയമത്തിന്റെ അപ്‌ഡേറ്റായി ഹ്യൂമൻ ഫെർട്ടിലൈസേഷൻ ആൻഡ് എംബ്രിയോളജി ആക്‌ട് (2008) പാർലമെന്റിലൂടെ പാസാക്കുകയും ചെയ്തു.

IVF പോലുള്ള ചികിത്സകൾക്കായി, പല രാജ്യങ്ങളിലും കർശനമായ മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശങ്ങൾ ഉണ്ട്. യുകെയിൽ, 12 തവണ കൃത്രിമ ബീജസങ്കലനത്തിന് വിധേയരായ അല്ലെങ്കിൽ 2 വർഷമായി ഗർഭം ധരിക്കാൻ ശ്രമിച്ച് പരാജയപ്പെട്ട 40 വയസ്സിന് താഴെയുള്ള സ്ത്രീകൾക്ക് മാത്രമാണ് റഫറലുകൾ നൽകുന്നത്. ^[18] IVF-ന്റെ 3 NHS ഫണ്ട് സൈക്കിളുകൾ നൽകാൻ NICE NHS ക്ലിനിക്കൽ കമ്മീഷനിംഗ് ഗ്രൂപ്പുകളെ (CCGs) ശുപാർശ ചെയ്യുമ്പോൾ, പലരും 1 സൈക്കിൾ മാത്രമേ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നുള്ളൂ, ചിലർ NHS-ൽ അസാധാരണമായ സാഹചര്യങ്ങളിൽ മാത്രം IVF വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. ഒരു വ്യക്തി മാനദണ്ഡങ്ങൾ പാലിക്കുന്നില്ലെങ്കിലോ NHS- ധനസഹായത്തോടെയുള്ള പരമാവധി സൈക്കിളുകളിലൂടെ കടന്നുപോകുകയോ ചെയ്താൽ, വ്യക്തി സ്വകാര്യ ചികിത്സയ്ക്കായി പണം നൽകേണ്ടിവരും ^[19]

ഐവിഎഫ്, മൈറ്റോകോൺ‌ഡ്രിയൽ റീപ്ലേസ്‌മെന്റ് തെറാപ്പി, ജെർംലൈൻ പരിഷ്‌ക്കരണം, പ്രീഇംപ്ലാന്റേഷൻ ജനിതക രോഗനിർണയം എന്നിവയുൾപ്പെടെ പല പ്രത്യുത്പാദന സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്കും ധാർമ്മിക പ്രശ്‌നങ്ങൾ ഉള്ളതായി കാണുന്നു.

ART-കളെ എതിർക്കുന്ന നിരവധി ഗ്രൂപ്പുകൾ ലോകമെമ്പാടും ഉണ്ട്, മതഗ്രൂപ്പുകളും ലൈഫ് പോലുള്ള പ്രോ-ലൈഫ് ചാരിറ്റികളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

• ലിപ്ഷുൾട്സ് എൽഐ, ഖേര എം, അത്വൽ ഡിടി. യൂറോളജിയും പ്രൈമറി കെയർ പ്രാക്ടീഷണറും. ഫിലാഡൽഫിയ: എൽസെവിയർ, 2008.
• നവോമി പെഫർ: ദി സ്റ്റോർക്ക് ആൻഡ് ദി സിറിഞ്ച്: എ പൊളിറ്റിക്കൽ ഹിസ്റ്ററി ഓഫ് റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് മെഡിസിൻ (ഫെമിനിസ്റ്റ് വീക്ഷണങ്ങൾ) പോളിറ്റി പ്രസ്സ് 1993,ISBN 0-7456-1187-7
• സ്പെറോഫ് എൽ, ഗ്ലാസ് ആർഎച്ച്, കെയ്സ് എൻജി. ക്ലിനിക്കൽ ഗൈനക്കോളജിക് എൻഡോക്രൈനോളജിയും വന്ധ്യതയും. അഞ്ചാം പതിപ്പ്. വില്യംസ് ആൻഡ് വിൽക്കിൻസ്, ബാൾട്ടിമോർ എംഡി, 1994ISBN 0-683-07899-2