गैँडाकोट नगरपालिका

नारायणी नदीको पुल तरेपछि सुरू हुने पश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्र, लुम्बिनी अञ्चल र नवलपरासी जिल्लाको सबैभन्दा पहिले आउने ठाँउलाई गैंडाकोट भनिन्छ । शिलान्यास भन्ने ठाउँ, जुन तत्कालीन राजा श्रि ५ राजा महेन्द्रले पूर्व पश्चिम राजमार्गको बाटो निर्माण गर्दा सबै भन्दा बिचको खण्ड भनेर शिलान्यास गरी काम सुरू गराएका थिए । यसका अलावा यहाँको मौलाकालिका देवीको मन्दिर, दिब्यधाम, देवघाटधामको पारीपट्टी पर्ने दोभान, विभिन्न वेदाश्रमहरू पर्यटकिय एवं धार्मिक हिसावले प्रख्यात स्थानहरू हुन । यसका साथै चीनले बनाइदिएको नेपालको सवै भन्दा ठूलो कागज कारखाना भृकुटी पल्प एण्ड पेपर लिमिटेड, लुम्बिनी ग्याँस, कोसी ग्याँस, कुखुराको मासु कारखाना, डिष्टिलरी आदी कारखानाहरू प्रमुख छन । भित्री मधेस पर्ने हावापानी राम्रो भएको यहाँ पानी केही बढी पर्छ भने नारायणी नदीको कारण जाडोमा हुस्सु पनि बढी लाग्छ । बढ्दो शहरीकरणले गर्दा कुनै बेला गैंडा बढी आउने ठाँउ "गैंडाको कोट" (कोट = घर) गैंडाकोटमा अहिले विरलै गैंडाहरू आउने गर्दछन् । गौंडाकोट वा गैंडाकोट र गैंडाकोत तिनैवटा नामहरू उस्तैभएपनि पहिलो गुल्मी जिल्लामा पर्दछ र दोस्रो नवलपरासी जिल्लामा पर्दछ ।

गैंडाकोट, मुकुन्दपुर र अमरापुरी गाविसहरूलाई मिलाएर गैंडाकोट नगरपालिका बनाइएको हो । त्यसैले बि.स.२०६८ को जनगणना अनुसार यी ठाउँहरूको जनसङ्ख्यालाई जोडेर गैंडाकोट नगरपालिकाको जनसङ्ख्या ५५,२०५ रहेको छ ।^[१]

• जिल्ला विकास समिति, नवलपरासी

• गुल्मीको गैडाकोत