Search

Romaanse talen

taalfamilie

De Romaanse talen zijn een tak van de Indo-Europese taalfamilie. Oorspronkelijk werden deze talen voornamelijk in Zuid-Europa gesproken. In de 21e eeuw worden de Romaanse talen, als gevolg van emigratie en kolonisatie vanaf de 15e eeuw, gesproken in veel andere delen van de wereld, met name Latijns-Amerika. Wereldwijd spreken circa 800 miljoen mensen een Romaanse taal als hun eerste taal.

Romaanse talen wereldwijd:
■ Frans
■ Spaans

Oorsprong en ontwikkeling

De Romaanse talen zijn de enige nog levende tak van de Italische talen. Ze stammen alle af van een van de Italische talen: het Latijn, de taal van de Romeinen, die door de Romeinse expansie (militairen, ambtenaren, handelaren en vooral ook veteranen) verspreid raakte over een groot deel van Europa en in het westelijke deel van het Romeinse Rijk de algemene voertaal werd. Vaak wordt bij het voorgaande de kanttekening gemaakt dat de Romaanse talen niet afstammen van het bekende klassiek Latijn zoals dat in geschreven vorm is overgeleverd, maar van het vulgair Latijn (Volkslatijn). Hierbij moet weer worden opgemerkt dat het onderscheid tussen klassiek en vulgair Latijn niet te veel moet worden verabsoluteerd en dat ook het vulgair Latijn zeker geen eenheid vormde, maar eerder een grote groep dialecten. In de loop der eeuwen werden de verschillen tussen deze dialecten steeds groter en de onderlinge verstaanbaarheid steeds kleiner, zodat ze vanaf ca. 800 als verschillende talen worden beschouwd. Verschillen tussen de Romaanse talen en het Latijn worden ten dele toegeschreven aan de invloed van substraattalen, de talen van door de Romeinen onderworpen volken.

Veel bekend geworden kunsttalen, waaronder het Esperanto, Interlingua en Ido, zijn in hoge mate gebaseerd op de grammatica en woordenschat van de Romaanse talen.

Taal- en cultuurgebied in Europa

De Romaanse talen in Europa gedetailleerd
Romaans taalgebied in Europa
■ Landen met een Romaanse taal als nationale taal.
■ Landen/gebieden waar een Romaanse taal wordt gesproken naast een andere taal.

Het Romaanse taal- en cultuurgebied in Europa is gecentreerd rond de westelijke Middellandse Zee (Frankrijk, Italië, Portugal en Spanje). Maar ook in landen als België, Luxemburg, Roemenië, Moldavië en Zwitserland worden Romaanse talen gesproken. Deze gebieden zijn van oudsher sterk rooms-katholiek, behalve in Roemenië en Moldavië (Roemeens-orthodox). Veel van deze landen zijn lid van de Latijnse Unie.

Classificatie van Romaanse talen

Westelijke Romaanse talen

Gallo-Romaans

Gallo-Romaans is de naam voor alle Romaanse talen die worden of werden gesproken in een groot deel van het huidige Frankrijk en in Wallonië. Deze subgroep omvat zowel de Langue d'Oc als de Langue d'Oïl. Al deze talen zijn rechtstreeks voortgekomen uit het Gallo-Romaans, een vroege Romaanse taal die op zijn beurt was voortgekomen uit het Laatlatijn en tussen de 4e en de 9e eeuw werd gesproken in het toenmalige Gallië. Omdat van het Gallo-Romaans geen schriftelijke bronnen bewaard zijn gebleven, kan deze taal alleen worden gereconstrueerd op basis van vergelijkingen tussen met name het Oudfrans en het klassiek Latijn.

Iberisch/ Romaans-Iberisch / Ibero-Romaans

Sardijns

Istriotisch

Oostelijk Romaanse talen

Italo-Romaans

Balkan-Romaans

Woordenschatvergelijking

LatijnSardijnsItaliaansSpaansPortugeesFransOccitaansCatalaansReto-RomaansLombardischRoemeens
aquaacquaacquaaguaaguaeauaigaaiguaauaaqua/egua/euaapă
acutusagúduacutoagudoagudoaiguagutagutaguzaguzzacut
adiutareadiudareaiutareayudarajudaraiderajudarajudaragidarjudàajuta
apis/apiculaàbeapeabejaabelhaabeilleabelhaabellaavieulavaalbina
saponemsabonesaponejabónsabãosavonsabonsabósavunsavonsăpun
carricarecarrigarecaricarecargarcarregarchargercargar/chargarcarregarchargarcarregàîncărca
caballumcaballucavallocaballocavalochevalcaval/chavalcavallchevalcavâlcalu
cantarecantarecantarecantarcantarchantercantar/chantarcantarchantarcantàcantâ
clavemclavechiavellave/clavechaveclefclauclauclavciavcheie
ferrumferruferrofierroferroferferferrofierfèrfier
ventumventuventovientoventoventventventventventvânt
rotarodaruotaruedarodarouerodarodarodarœdaroată
aurumauruorooroourooraurorauròraur
paxpaxpacepazpazpaixpatzpaupascpaaspace
solemsolesolesolsolsoleilsolsolsoleglsolsoare
noctemnoctenottenochenoitenuitnuéitnitnotgnottnoapte
pontempontepontepuentepontepontpòntpontpontpuntpunte
nōvumnovunuovonuevonovonouveaunòunounovnoeuvnou
hospitalemhospitaleospedalehospitalhospitalhôpitalespitauhospitalhospitalospedaaspital
egoegoioyoeujejo/ieujojauejueu
filiumfilliufigliohijofilhofilsfilhfillfiglfioeufiu
facerefacerefarehacerfazerfairefarferfarfàface
lingualìngua/limbalingualengualingualanguelengallengualingualengualimbă
terraterraterratierraterraterreterraterraterraterraţara
pluviampluviapioggialluviachuvapluieplueiaplujaplievgiapieuvaplioaie
ārboreàrborealberoárbolárvorearbrearbrearbrearbrealberarbore
hominem/hōmohomine/homouomohombrehomemhommeòmehomeumómmom
iucaregiugaregiocarejugarjogarjouerjugarjugargiugargiugàjuca
focumfocufuocofuegofogofeufocfocfufœgfoc
oculusogoluocchioojoolhoœiluelhullöglœuggochi
flamaflamafiammallama/flamachamaflammeflammaflamaflammafiamaflamă
caelumcaelucielocielocéucielcielcelcielcelcer
digitumdigituditodedodedodoigtdetditdigtdiddeget
manummanumanomanomãomainmanmàmaunmanmână

Noten

Zie ook

Overgenomen van "https:https://www.search.com.vn/wiki/index.php?lang=nl&q=Romaanse_talen&oldid=67263311"
🔥 Top keywords: HoofdpaginaSpeciaal:ZoekenUEFA Champions LeagueChatGPTCarlo AncelottiSpecial:MyPage/zeusmodepreferences.jsXXXXBørsenIan MaatsenRegen makenWaalse PijlJude BellinghamKevin De BruyneEmir KirManchester City FCAndrij LoeninReal Madrid CFPirates of the Caribbean (filmserie)Amy WinehouseRomário de Souza FariaLouisa JanssenFacebookStephen Williams (wielrenner)Josep GuardiolaBart De PauwNederlandFrancis van BroekhuizenSywert van LiendenXHamsterLuka ModrićJérémy DokuBaby ReindeerAntonio RüdigerSpeciaal:RecenteWijzigingenBinnenhof (Den Haag)Cleopatra VII17 aprilPenoza: The Final ChapterErling Braut Haaland