ପାଇରିଡକ୍ସିନ

ପାଇରିଡକ୍ସିନ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Pyridoxine, ଅନ୍ୟ ନାମ ଭିଟାମିନ ବି _୬/vitamin B₆ ଓ ପାଇରିଡକ୍ସଲ/pyridoxol) ଏକ ପ୍ରକାର ଜୀବସାର ଖ_୬ ଯାହା ସାଧାରଣତଃ ଖାଦ୍ୟରେ ମିଳେ ଓ ଖାଦ୍ୟ ଅନୁପୂରକରେ (dietary supplement) ଦିଆଯାଇଥାଏ । ^[୧] ଖାଦ୍ୟ ଅନୁପୂରକ ଭାବରେ ଏହା ଚିକିତ୍ସା ଓ ପ୍ରତିଷେଧ ନିମନ୍ତେ ଦିଆଯାଉଥିବା ରୋଗମାନଙ୍କ ନାମ ଯଥାକ୍ରମେ ପାଇରିଡକ୍ସିନ ଅଭାବ (pyridoxine deficiency), ସିଡେରୋବ୍ଲାସ୍ଟିକ ଆନିମିଆ (sideroblastic anaemia), ପାଇରିଡକ୍ସିନ-ଡିପେଣ୍ଡେଣ୍ଟ ଏପିଲେପ୍ସି (pyridoxine-dependent epilepsy), କେତେକ ମେଟାବୋଲିକ ଡିଜଅର୍ଡ଼ର (metabolic disorders), ଆସୋନିଆଜିଡ (isoniazid) ସମସ୍ୟା ଓ ଛତୁ ବିଷକ୍ରିୟା (mushroom poisoning) । ^[୩][୧] ଏହା ପାଟିରେ ବା ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ ।^[୩]

ପାଇରିଡକ୍ସିନ

Pyridoxine
Clinical data
Synonyms	vitamin B6,[୧] pyridoxol[୨]
AHFS/Drugs.com	monograph
Pregnancy category	US: A (No risk in human studies) and C
Routes of administration	by mouth, IV, IM, subQ
ATC code	A11HA02 (WHO)
Identifiers
IUPAC name 4,5-Bis(hydroxymethyl)-2-methylpyridin-3-ol
CAS Number	65-23-6
DrugBank	DB00165
ChemSpider	1025
UNII	KV2JZ1BI6Z
KEGG	D08454
ChEBI	CHEBI:16709
ChEMBL	CHEMBL1364
ECHA InfoCard	100.000.548
Chemical and physical data
Formula	C8H11NO3
Molar mass	୧୬୯.୧୮ g·mol−1
3D model (JSmol)	Interactive image
Melting point	159 to 162 °C (318 to 324 °F)
SMILES OCc1cnc(C)c(O)c1CO
InChI InChI=1S/C8H11NO3/c1-5-8(12)7(4-11)6(3-10)2-9-5/h2,10-12H,3-4H2,1H3  Y Key:LXNHXLLTXMVWPM-UHFFFAOYSA-N

ପାଇରିଡକ୍ସିନ ଦେହରେ ଉତ୍ତମରୂପେ ସ‌ହ୍ୟ କରିହୁଏ । ବେଳେବେଳେ ମୁଣ୍ଡବଥା, କାଲୁଆ ଅନୁଭବ ଓ ନିଦୁଆ ଆଦି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହୋଇପାରେ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥା ଓ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ସମୟରେ ସାଧାରଣ ମାତ୍ରାରେ ନେଲେ ଏହା ନିରାପଦ ରହେ । ପାଇରିଡକ୍ସିନ ଏକ ଭିଟାମିନ ବି/ଜୀବସାର ଖ ଶ୍ରେଣୀର ଭିଟାମିନ । ଶରୀରରେ ଆମିନୋ ଏସିଡ (amino acids), ଶ୍ୱେତସାର (carbohydrates) ଓ ଲିପିଡ (lipids) ତିଆରି କରିବାରେ ପାଇରିଡକ୍ସିନ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । ^[୩] ଫଳ (fruit), ପନିପରିବା (vegetables) ଓ ଶସ୍ୟମାନଙ୍କରେ (grain) ଏହାର ଉତ୍ସ ଥାଏ ।^[୪]

ସନ ୧୯୩୪ରେ ପାଇରିଡକ୍ସିନ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା, ସନ ୧୯୩୪ରେ ପୃଥକ କରାଯାଇଥିଲା ଓ ସନ ୧୯୩୯ରେ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା ।^[୫][୬] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ (World Health Organization's List of Essential Medicines) ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ (health system) ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।^[୭] ଏହା ଜେନେରିକ ଔଷଧ ନାମରେ (generic medication) ବିନା ପ୍ରେସକ୍ରିପସନରେ ବିକ୍ରୟ ହୁଏ ।^[୩] ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ (developing world) ଏହି ଔଷଧର ଏକ ମାସର କ୍ରୟ ମୂଲ୍ୟ ୦.୫୯ରୁ ୩.୫୪ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ।^[୮] ଅନେକ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଖାଦ୍ୟରେ (breakfast cereal) ଏହା ମିଶେଇ ଦିଆଯାଏ । ^[୪]