Żełtoksan
Żełtoksan (kaz. Желтоқсан көтерілісі) – protesty na tle narodowościowym, które wybuchły w 16 grudnia 1986 roku w stolicy Kazachstanu (wówczas części ZSRR), Ałma-Acie. Bezpośrednią przyczyną protestów było odsunięcie od władzy długoletniego przywódcy Komunistycznej Partii Kazachstanu Dinmuchameda Kunajewa oraz zastąpienie go Rosjaninem Giennadijem Kołbinem[1], na mocy decyzji Michaiła Gorbaczowa[2]. Głównymi uczestnikami protestów byli młodzi ludzie. Według różnych źródeł, w protestach brało udział od 11 do 40 tys. osób[3].
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsca wystąpień | |
| Początek wystąpień | 16 grudnia 1986 |
| Koniec wystąpień | 19 grudnia 1986 |
| Ofiary śmiertelne | 168 osób |
| Ranni | 8500 osób |
| Aresztowani | 5000 osób |
| Przyczyny wystąpień | odsunięcie od władzy Dinmuchameda Kunajewa i zastąpienie go Rosjaninem Giennadijem Kołbinem |
| Charakter wystąpień | |
Położenie na mapie Kazachstanu  | |
 43°16′39″N 76°53′45″E/43,277500 76,895833 | |
Podczas protestów Nursułtan Nazarbajew namawiał publicznie młodzież do rozejścia się[1]. Kazachskie władze mówiły, że w protestach uczestniczą „nacjonaliści, narkomani i alkoholicy”[1][3]. Protesty zostały stłumione przez KGB 19 grudnia 1986 roku[4]. Wielu protestujących trafiło do więzień lub straciło pracę, zaś część osób została wywieziona z Ałma-Aty. Wywiezieni z miasta mieli wrócić do domu samodzielnie, bez obuwia chroniącego stopy przed śniegiem[3].
Według niezależnych źródeł rosyjskich w protestach zginęło 168 osób - studentów, osób postronnych oraz milicjantów[5].
25 lat po stłumieniu protestów wybuchły w rozruchy w Żangaözen, które także zostały krwawo stłumione[6].