Czarny Roman
Czarny Roman, właściwie Jan Wiesław Polkowski (ur. 29 sierpnia 1950 w Warszawie, zm. 5 grudnia 2017 tamże) – polski bezdomny, który stał się elementem warszawskiego folkloru i o którym krążyły miejskie legendy[1].
_01.jpg) Graffiti przedstawiające Czarnego Romana w Warszawie wykonane przez 3Fala.art | |
| Data i miejsce urodzenia | 29 sierpnia 1950 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 5 grudnia 2017 |
| Miejsce spoczynku | |
Życie codzienne
Całymi dniami spacerował po ulicach Śródmieścia[2]. Najczęściej pojawiał się na Nowym Świecie, Chmielnej, Krakowskim Przedmieściu, Starym Mieście i w Ogrodzie Saskim[3]. Ostatnie miesiące swojego życia spędził w okolicach Centrum Sztuki Współczesnej[2]. Z powodu czarnego ubioru (zimą zamieniał go na jaskrawy kombinezon narciarski) znany był w stolicy jako Czarny Roman, ale też Czarny Janek albo Kruk[4]. Potem widywano go w różowym stroju lub kombinezonie z lat 80. XX wieku[5].
Często mówił przypadkowo spotkanym przechodniom, że jest „świadomością nieśmiertelności mordu” i przedstawiał się jako Nieśmiertelny[1]. Był zdecydowanym przeciwnikiem alkoholu i narkotyków[6].
Wzbudzał w mieszkańcach stolicy strach, zwłaszcza gdy przepowiadał miejską katastrofę. Na Warszawę miał spaść meteoryt, który zabije 1,2 mln osób[4]. Przepowiadał także daty śmierci przechodniów i osób spotkanych w kawiarniach[7].
Śmierć i pogrzeb
Zmarł 5 grudnia 2017. Został znaleziony martwy przy Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski[5]. O śmierci Czarnego Romana poinformował na Facebooku Cezary Ciszewski, polski reżyser, dziennikarz i fotograf[4].
W czwartek 14 grudnia 2017 Czarny Roman został pochowany w grobowcu rodzinnym znajdującym się na wilanowskim cmentarzu. Wcześniej w kościele św. Anny w Wilanowie odbyła się msza pogrzebowa. Uczestniczyli w niej rodzina i znajomi mężczyzny oraz ludzie, którzy poznali go na ulicach Warszawy[8]. Żona, córka i syn zmarłego przyjechali na pogrzeb z Nowego Jorku. Od dłuższego czasu nie mieli z nim kontaktu[9].
Legendy
Na temat jego przeszłości powstało wiele legend. Według jednej z nich w czasach PRL-u był znanym warszawskim „cinkciarzem”. Wzbogacił się na handlu zagranicznymi walutami, głównie dolarami. Potem znajomi go oszukali i stracił wszystkie pieniądze. Inna wersja mówi, że dorobek zabrała jego żona i to doprowadziło go do choroby psychicznej[7].
Według kolejnej teorii, Czarny Roman stracił majątek w kasynach podczas gry w pokera. Nie poradził sobie psychicznie z tą klęską[7].
Zgodnie z innymi przypuszczeniami, przyczyną schizofrenii nie była strata pieniędzy, ale dotkliwe pobicie, po którym znalazł się w stanie krytycznym i nie udało mu się wrócić całkowicie do zdrowia. Inna teoria mówi, że przeżył tragedię rodzinną, która spowodowała zaburzenia psychiki. Ta opinia może znajdować potwierdzenie w notatce, którą zostawił w jednej z warszawskich kawiarni[7].
Jestem świadomością nieśmiertelności mordu. Mordowany 55 lat, świadomość ta jest najmocniejszą prawdą nieba. Najgroźniejszy morderca leży na cmentarzu w Wilanowie pod nazwiskiem i imieniem Aleksander Polkowski. Morduje tchnieniem, które włada mocą... Matka moja urodziła tę świadomość na ulicy Koralowej 74a w 1950 roku 29 sierpnia w poniedziałek o godzinie 6:00. Została zamordowana w szpitalu na Stępińskiej przez ARCYKURWĘ MORDERCĘ, który leży na cmentarzu w Wilanowie. Świadomość arcykurwy mordercy zrobiło niebo po zamordowaniu swojej matki w Żabieńcu mordował ją 7 lat... Do ludzi, którym grozi wiezienie i do ludzi, którzy tam byli i chcieliby pomóc tym, którzy tam są. Droga jest prosta ekshumując zwłoki do prawdy dlaczego mordują. Mordowanie jest karalne. Przyjęcie świadomości nieśmiertelności mordu do prawdy uwalnia wszystkich, uwiezionych łącznie z tymi, którzy skazani zostali na kare dożywotniego więzienia, jak i tych, którzy dostali karę śmierci i oczekują na wyrok skazujący. Kontakt. Pomocy. Kawiarnia MERCEDES ulica chmielna godzina 19:00[7]
Odbiór
Czarny Roman na Facebooku miał swój fanpage, którego autor oznaczył go jako osobę publiczną i tak opisał: „Wysoki, szczupły mężczyzna o wyjątkowo przenikliwym spojrzeniu i niepokojącym wyrazie twarzy. (…) Człowiek o tajemniczej przeszłości i niezwykłym stylu teraźniejszego życia. (…) Wzbudza zarówno sympatię, jak i strach (…)”[2]. Na tej stronie internauci wrzucali zdjęcia z miejsc, w których widywali mężczyznę[5].
Według literatury naukowej Czarny Roman funkcjonował w świadomości społecznej jako „ktoś niecodzienny i intrygujący”, ale przede wszystkim – „lokalny, wrośnięty w konkretną społeczność” (Kucharska, 2015)[3].
W grudniu 2007 znalazł się na liście „50 wawoaktywnych” sporządzonej przez czasopismo „Życie Warszawy” – rankingu ludzi, dzięki którym „zmienia się miasto, a przestrzeń Warszawy wypełnia się pozytywnymi wibracjami i dobrą energią”[10].
W kulturze masowej
W 2013 zespół Divines uczynił go jednym z bohaterów teledysku do piosenki „Warsaw what you’ve done to me”[11].
W 2018 w Warszawie przy ulicy Chmielnej niedaleko Placu Pięciu Rogów pojawił się mural z wizerunkiem Czarnego Romana[12].
W 2019 roku raper Sokół umieścił postać Czarnego Romana w jednym ze swoich utworów "Lepiej jak jest lepiej"[13].
Na przełomie 2019 i 2020 roku Audioteka wypuściła poświęcony Czarnemu Romanowi 7-odcinkowy dokumentalny audioserial pt. „Czarny Romans”[14].
W 2020 na płycie Mrówka Zombie zespołu Chłopcy kontra Basia ukazał się utwór pt. Czarny Roman. W postać Czarnego Romana w teledysku do utworu wcielił się Andrzej Kłak[15]. Utwór pt. Czarny Roman pojawił się także na płycie Kometa zespołu Tania O[16].