(951) Gaspra
(951) Gaspra – jedna z mniejszych planetoid z pasa głównego. Należy do rodziny Flora.
 Gaspra sfotografowana przez sondę Galileo | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia | 30 lipca 1916 |
| Numer kolejny | 951 |
| Oznaczenie tymczasowe | 1916 S45 |
| Charakterystyka orbity (J2000) | |
| Przynależność obiektu | |
| Półoś wielka | 2,2099 au |
| Mimośród | 0,1733 |
| Peryhelium | 1,8255 au |
| Aphelium | 2,8340 au |
| Okres obiegu wokół Słońca | 3 lata 102 dni 5 godzin |
| Średnia prędkość | 19,88 km/s |
| Inklinacja | 4,10° |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Średnica | 18,2×10,5×8,9 km |
| Masa | 2-3×1016 kg |
| Średnia gęstość | ~2,7 g/cm3 |
| Okres obrotu | (7 h 5 min 30 s) h |
| Albedo | 0,22 |
| Jasność absolutna | 11,46m |
| Typ spektralny | |
| Średnia temperatura powierzchni | śred. ~181 K |
| Satelity naturalne | brak |
Odkrycie
Została odkryta 30 lipca 1916 roku w Obserwatorium Simejiz na górze Koszka na Krymie przez rosyjskiego astronoma Grigorija Nieujmina. Nazwa pochodzi od ukraińskiego nadmorskiego uzdrowiska Haspra.
Orbita
Orbita Gaspry jest nachylona do płaszczyzny ekliptyki pod kątem 4,1°. Na jeden obieg wokół Słońca potrzebuje 3 lat i 102 dni, krążąc w średniej odległości 2,21 au. Średnia prędkość orbitalna wynosi około 19,88 km/s.
Właściwości fizyczne
Gaspra ma bardzo nieregularny kształt o rozmiarach 18,2 × 10,5 × 8,9 km. Jej albedo wynosi 0,22, a jasność absolutna 11,46m. Średnia temperatura na powierzchni sięga około 181 K (maks. 8 °C). Zaliczana jest do typu S. Rotuje w okresie 7 godzin i 5 minut (0,293 dnia), oś obrotu nachylona jest do płaszczyzny ekliptyki pod kątem 72°.
Na powierzchni zalega cienka warstwa regolitu. Stwierdzono występowanie krzemianów, powszechnie występują oliwin i piroksen w proporcjach od 1:4 do 1:7[potrzebny przypis]. Jest na niej wiele małych kraterów, nie zauważono jednak bardzo dużych. Przypuszcza się, że powierzchnia Gaspry jest stosunkowo młoda (20–300 mln lat)[potrzebny przypis].
Badania bezpośrednie
29 października 1991 roku sonda kosmiczna Galileo przeleciała w odległości ok. 1600 km od Gaspry, wykonując 57 kolorowych zdjęć obejmujących około 80% powierzchni.
Lista tworów geologicznych na powietrzni Gaspry
Regiony na powierzchni Gaspry zostały nazwane na cześć astronomów związanych z tą planetoidą.
| Region | Nazwa na cześć |
|---|---|
| Dunne Regio | James Dunne |
| Neujmin Regio | Grigorij Nieujmin |
| Yeates Regio | Clayne Yeates |
Kratery uderzeniowe na powierzchni Gaspry noszą nazwy pochodzące od słynnych miejscowości uzdrowiskowych. Jeden z nich nazwano Krynicą od uzdrowiska w Polsce.
| Krater | Nazwa pochodzi od |
|---|---|
| Aix | Aix-en-Provence, Francja |
| Alupka | Ałupka, Ukraina |
| Baden-Baden | Baden-Baden, Niemcy |
| Badgastein | Bad Gastein, Austria |
| Bagnoles | Bagnoles, Francja |
| Bath | Bath, Wielka Brytania |
| Beppu | Beppu, Japonia |
| Brookton | Brookton, Nowy Jork, Stany Zjednoczone |
| Calistoga | Calistoga, Kalifornia, Stany Zjednoczone |
| Carlsbard | Karlowe Wary, Czechy |
| Charax | Charaks, Ukraina |
| Helwan | Heluan, Egipt |
| Ixtapan | Ixtapan, Meksyk |
| Katsiveli | Katsiveli, Ukraina |
| Krynica | Krynica-Zdrój, Polska |
| Lisdoonvarna | Lisdoonvarna, Irlandia |
| Loutraki | Lutraki, Grecja |
| Mandal | Mandal, Norwegia |
| Manikaran | Manikaran, Indie |
| Mariánské Lázně | Mariánské Lázně, Czechy |
| Miskhor | Miskhor, Ukraina |
| Moree | Moree, Australia |
| Ramlösa | Ramlösa, Szwecja |
| Rio Hondo | Rio Hondo, Argentyna |
| Rotorua | Rotorua, Nowa Zelandia |
| Saratoga | Saratoga, Nowy Jork, Stany Zjednoczone |
| Spa | Spa, Belgia |
| Tang-Shan | Tangshan, Chiny |
| Yalova | Yalova, Turcja |
| Yalta | Jałta, Ukraina |
| Zohar | Zohar, Izrael |
Zobacz też
Bibliografia
- (951) Gaspra w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- (951) Gaspra w bazie Minor Planet Center (ang.)
Linki zewnętrzne
- Diagram orbity (951) Gaspra w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- Gaspra. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS, NASA. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).