Browar rzemieślniczy

mały browar o tradycyjnych metodach warzenia piwa

Terminy browar rzemieślniczy, mikrobrowar nie posiadają powszechnie uznanej definicji[1], ale zwykle stosuje się je w odniesieniu do niezależnych (w sensie właścicielskim), małych browarów o tradycyjnych metodach warzenia piwa[2]. Należą do nich niewielkie browary produkujące piwa specjalne, browary restauracyjne (brewpuby) oraz browary kontraktowe[3]. Jedną z ważniejszych definicji browaru rzemieślniczego wprowadziło Polskie Stowarzyszenie Browarów Rzemieślniczych, organizacja reprezentująca browary rzemieślnicze w Polsce, według której browar rzemieślniczy: jakość produktu stawia na pierwszym miejscu, jest znany z ludzi tworzących piwa, jest innowacyjny, jest niezależny[4].

Browar rzemieślniczy Agrarian Ales niedaleko Coburga (Oregon)

Gwałtowny rozwój małych browarów obserwuje się na całym świecie[5]. Do pojawienia się tego trendu, obecnego od lat 80. XX w., przyczyniła się deregulacja rynku piwa w USA w 1979 r. przez prezydenta Jimmy’ego Cartera[6] oraz wzrost zainteresowania piwowarstwem domowym[7]. W Europie stał się on zauważalny w połowie lat 90[5]. W 2015 r. browarnictwo rzemieślnicze stanowiło 12% rynku piwa w USA i przewiduje się, że do 2020 r. jego udział na światowym rynku osiągnie 10%[8].

W przeciwieństwie do oferty koncernów piwowarskich, skupiających się na produkcji piw typu lager i piw lekkich, mikrobrowary koncentrują się na warzeniu rozmaitych piw specjalnych. Używają zwykle droższych surowców do produkcji piwa i stosują odmienne technologie, co ma na celu uzyskanie intensywnego aromatu i smaku oraz często wyższej goryczki od poziomu goryczki piw masowych[9]. Wiele z nich odniosło dzięki temu wielki sukces handlowy i w krótkim czasie znacznie zwiększyło produkcję[5][10]. Sprzedaż piwa rzemieślniczego rośnie w ostatnich latach w szybszym tempie niż dominujących na rynku koncernowych lagerów[10]. Pomimo spadku spożycia piwa w USA, Wielkiej Brytanii i Australii, browarnictwo rzemieślnicze notuje od ponad dekady przyśpieszający wzrost popytu na tych rynkach[11][12]. Konsumenci europejscy zaczęli pić mniej alkoholu, a jednocześnie wydają tyle samo pieniędzy na alkohol, kupując droższe produkty wyższej jakości[12][13]. We Francji małe browary cieszą się rosnącą popularnością w obrębie regionu, w którym się znajdują, a ich wybór postrzegany jest jako wyraz patriotyzmu lokalnego[10].

Wiele istniejących od stuleci browarów uznawanych jest dziś za rzemieślnicze, jeśli nie stosują współczesnych przemysłowych metod warzenia piwa. Na fotografii XIX-wieczna siedziba Browaru Czarnków.

Browarnictwo rzemieślnicze jest niejako odpowiedzią na industrializację, stanowiąc przejaw trendu stojącego w opozycji do bezosobowej masowej produkcji[11][12]. Produkty wytwarzane przez browary rzemieślnicze uważane są przez konsumentów za produkty wymagające umiejętności i dbałości konkretnej osoby, która wykorzystuje swoją wiedzę rzemieślniczą, warząc piwo. Pracownik nie jest wyalienowany od produktu i procesu jego tworzenia, co ma miejsce w produkcji przemysłowej, kiedy jego wkład ogranicza się do serii powtarzających się czynności. Tym samym konsumenci mają skłonność wiązać piwa rzemieślnicze z wysoką jakością i autentycznością[14], przez co są gotowi płacić za nie wyższe ceny[13], a same mikrobrowary nie postrzegają siebie jako bezpośredniej konkurencji dla dużych koncernów piwowarskich[9].

Coraz większą popularnością cieszą się więc zakłady produkujące na niewielką skalę lokalne produkty w branży spożywczej[14]. Rozwija się biroturystyka (turystyka piwna) jako część turystyki kulinarnej, polegająca m.in. na zwiedzaniu browarów, organizowaniu degustacji i festiwali związanych z piwem rzemieślniczym. Działania te budują świadomość marki i pomagają zwiększyć zyski[11]. Mikrobrowary rzadko używają tradycyjnych form reklamy – zwykle wykorzystywany jest marketing szeptany[9].

Ulgi podatkowe

Zgodnie z art. 4 dyrektywy Rady 92/83/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od alkoholu i napojów alkoholowych (Dz. Urz. WE L 316 z 19.10.1992), państwa członkowskie Unii Europejskiej mają prawo stosować obniżone stawki podatku akcyzowego wobec niezależnych, małych browarów, produkujących nie więcej niż 200 000 hl piwa rocznie. Stawki te mogą być niższe maksymalnie o 50% od standardowej, krajowej stawki podatku akcyzowego.

Dyrektywa ta nie definiuje pojęcia mikrobrowaru ani browaru rzemieślniczego, natomiast ustala pojęcie niezależnego, małego browaru. Rozumie się przez nie browar, który jest prawnie i ekonomicznie niezależny od wszelkich innych browarów, mieści się w budynkach usytuowanych poza terenem należącym do jakiegokolwiek innego browaru i nie działa na mocy licencji. W przypadku gdy dwa lub więcej małych browarów współpracują ze sobą, a ich łączna wielkość rocznej produkcji nie przekracza 200 000 hl, mogą one być traktowane jako jeden niezależny, mały browar.

W Polsce obniżone podatki akcyzowe dla niezależnych, małych browarów regulowane są przez Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 28 czerwca 2021 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz.U. z 2023 r. poz. 1891). Zwalnia się od akcyzy podatników produkujących piwo, którzy w poprzednim roku kalendarzowym wyprodukowali do 200 000 hl piwa – w wysokości 50% kwoty akcyzy.

Zobacz też

Przypisy