Deklaracja praw dziecka
Deklaracja praw dziecka — zbiór postulatów dotyczących zapewnienia dzieciom właściwych warunków życia i rozwoju[1], uchwalony 20 listopada 1959 roku na XIV sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ[2].
Deklaracja została przygotowana przez Radę Gospodarczą i Społeczną ONZ[3] oraz uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne w rocznicę ustanowionego rezolucją nr 836 (IX) ZO ONZ Powszechnego Dnia Dziecka[4]. Nawiązywała w swych założeniach do uchwalonej 13 lutego 1923 roku przez Radę Generalną Międzynarodowego Związku Pomocy Dzieciom tzw. deklaracji genewskiej, następnie przyjętej 26 września 1924 przez Zgromadzenie Ligi Narodów[5][6] oraz do ogólnych norm zawartych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka[2].
Głównym celem Deklaracji jest realizacja przekonania, iż „ludzkość powinna dać dziecku to, co ma najlepszego“ oraz zapewnić mu „szczęśliwe dzieciństwo i korzystanie, zarówno w jego interesie, jak i w interesie społeczeństwa, z [określonych w niej] praw i swobód“[2]; uznaje ona dzieci za podmioty praw człowieka[7].
Deklaracja składa się z liczącej sześć ustępów preambuły oraz 10 zasad regulujących prawa dziecka i dotyczących takich zagadnień jak: równość praw każdego dziecka (zasada 1), prawo do warunków zapewniających wszechstronny rozwój (zasada 2), prawo do nazwiska i obywatelstwa (zasada 3), prawo do opieki nad matką i dzieckiem (zasada 4), obowiązek specjalnej opieki nad dzieckiem upośledzonym (zasada 5), znaczenie miłości, zrozumienia i opieki rodzicielskiej (zasada 6), prawo do nauki, rozrywek i sportu (zasada 7), prawo do ochrony i pomocy (zasada 8), obowiązek ochrony przed zaniedbaniem, okrucieństwem i wyzyskiem (zasada 9) oraz prawo do ochrony przed dyskryminacją i wychowanie w duchu tolerancji (zasada 10)[8].
Pomimo proklamowania przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, Deklaracja nie była dokumentem wiążącym dla państw członkowskich ze względu na brak mechanizmu kontroli[9]. Jednym ze skutków uchwalenia Deklaracji był wzrost aktywności UNICEF-u, który od 1961 roku przeznacza środki finansowe na kształcenie dzieci i młodzieży[10].
W 30. rocznicę uchwalenia Deklaracji Praw Dziecka, 20 listopada 1989, ZO ONZ przyjęło pierwszy prawnie wiążący dokument regulujący kwestię praw dziecka — Konwencję o prawach dziecka.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Declaration of the Rights of the Child of 20 November 1959 (ang.)
- Deklaracja Praw Dziecka z 20 listopada 1959 roku (przekład polski)
- Od deklaracji genewskiej do Konwencji o prawach dziecka. brpd.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-05)].