Dorzecze
Dorzecze – obszar lądu, z którego wody powierzchniowe spływają do jednej rzeki i ostatecznie do jej ujścia[1].
W skład dorzecza wchodzą: rzeka, dla której określane jest dorzecze, jej przyrzecze (obszar wzdłuż rzeki) oraz jej dopływy wraz z ich dorzeczami. Dorzecze rzeki uchodzącej do morza lub innego akwenu określa się mianem dorzecza I rzędu. Dorzecza dopływów takiej rzeki – dorzeczami II rzędu, ich dopływów – dorzeczami III rzędu, itd.[2][1]
Pojęcie „dorzecza” wprowadzone zostało w 1851 roku przez Wincentego Pola w podręczniku Hydrografia. Podobnym choć szerszym znaczeniowo pojęciem jest zlewnia, która definiowana może być także dla innych obiektów hydrologicznych, np. dla jeziora lub bagna[1].
Znaczenie terminu „dorzecze” bywa zawężane do zlewni rzek głównych (tj. uchodzących do morza i innych dużych akwenów)[a]. Zdefiniowany jest on w ten sposób w prawodawstwie polskim i europejskim[3][4]. Rzadziej pojęcie dorzecza stosowane jest także w odniesieniu do obszaru, z którego wody spływają do danego odcinka rzeki (np. „dorzecze górnej Wisły”)[1].
Granicę między dwoma sąsiednimi dorzeczami nazywa się działem wodnym[1]. Zbiór dorzeczy rzek uchodzących do jednego morza lub innego akwenu nazywa się zlewiskiem.
Dorzecza I rzędu w Polsce
Na terytorium Polski znajdują się w całości lub w części dorzecza I rzędu:
oraz mniejszych rzek wpadających do Bałtyku, takich jak Pregoła, Wkra, Parsęta, Rega i inne.