Dziobowal dwuzębny

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1804 roku angielski przyrodnik James Sowerby nadając mu nazwę Physeter bidens^[2]. Holotyp pochodził z obszaru posiadłości Jamesa Brodiego, w Elgin, w hrabstwie Moray, w Szkocji, w Wielkiej Brytanii^[29]. Okazem typowym był samiec wyrzucony na mieliznę, z którego zachowała się tylko czaszka, pierwotnie umieszczona w muzeum Sowerby’ego, a obecnie znajdująca się w muzeum Uniwersytetu Oksfordzkiego; holotyp został zebrany w 1800 roku przez Jamesa Brodiego^[30].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[31].

Etymologia

• Mesoplodon: gr. μεσος mesos „środkowy”; oπλα opla „uzbrojenie”; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”^[32].
• bidens: łac. bidens, bidentis „posiadający dwa zęby, dwuzębny”, od bi- „dwu-”, od bis „podwójny”; dens, dentis „ząb”^[33].

Dziobowal dwuzębny występuje w chłodniejszych wodach północnego Oceanu Atlantyckiego od Labradoru (Kanada), Islandii i 71°30′ szerokości geograficznej północnej na Morzu Norweskim na południe do północno-wschodnich Stanów Zjednoczonych, Azorów i Madery; pojedyncze zapisy z Zatoki Meksykańskiej i wschodniego Morza Śródziemnego uważane są za zabłąkane osobniki^[31]. Ogólnie wydaje się bardziej rozpowszechniony we wschodnim Oceanie Atlantyckim niż w zachodnim, co może mieć związek z preferowaniem chłodniejszych wód^[31].

Długość ciała 450–550 cm; masa ciała 1000–1500 kg^[34]. Ubarwienie niebieskoszare na grzbiecie, spodem jaśniejsze. Czasami występują szare lub białe plamy na skórze. Samce mają w dolnej szczęce dwa wystające zęby, a na grzbiecie małą, zaokrągloną na końcu płetwę grzbietową.

Dziobowale dwuzębne żywią się kałamarnicami, ośmiornicami i rybami.

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern „najmniejszej troski”)^[25].

• R.-P. Lesson: Histoire naturelle générale et particulière des mammifères et des oiseaux décoverts depuis 1788 jusqu’a nos jours. Cz. 1: Cétacés. 1828, s. 1–442. (fr.).
• MarineBio.org: Mesoplodon bidens, Sowerby's Beaked Whale. [dostęp 2007-12-02]. (ang.).