Hugo z Wells
Hugo z Wells (ang. Hugh de Wells[1] lub Hugh of Welles[2], rzadziej Hugh Troteman[3]; zm. 7 lutego 1235) – biskup diecezji Lincoln w hrabstwie Lincolnshire. Karierę rozpoczął w diecezji Bath, gdzie odbywał posługę u dwóch kolejnych biskupów, po czym wstąpił w służbę u króla Jana bez Ziemi. Pracował w królewskiej administracji aż do roku 1209, kiedy to powierzono mu biskupstwo w Lincoln. Gdy w listopadzie 1209 r. papież Innocenty III nałożył na Jana bez Ziemi ekskomunikę, Hugo udał się na wygnanie do Francji, gdzie przebywał do roku 1213.
| Biskup Lincoln | |
 Katedra w Lincoln i ruiny pałacu biskupów | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 7 lutego 1235 |
| Biskup Lincoln | |
| Okres sprawowania | 1209–1235 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Sakra biskupia | 20 grudnia 1209 |
| Data konsekracji | 20 grudnia 1209 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||
| |||||||
Po powrocie do Anglii kontynuował służbę u króla Jana bez Ziemi, jak również u jego syna – Henryka III, lecz większość czasu spędzał w swojej diecezji. Wprowadził w niej nowe metody administracyjne, dbał o poprawę edukacji i sytuacji finansowej duchowieństwa oraz doprowadził do kanonizacji swojego poprzednika Hugona z Lincoln w roku 1220. XIII-wieczny kronikarz, Matthew Paris, zarzucał Hugonowi uprzedzenie do klasztorów i zakonów, jednak nie istnieją dowody na poparcie tej tezy, a po śmierci Hugona 7 lutego 1235 r. część jego majątku została przekazana domom zakonnym, w tym klasztorom żeńskim.
Młodość
Hugo był synem Edwarda z Wells i starszym bratem Jocelina z Wells, biskupa Bath[4][5]. Data urodzenia pozostaje nieznana, jednak u schyłku życia był prawdopodobnie człowiekiem wiekowym. Od marca 1233 r. aż do śmierci w roku 1235 nie opuszczał swojej posiadłości, co może sugerować, że był osłabiony ze starości. Po raz pierwszy pojawia się jako świadek w dokumentach Reginalda FitzJocelina – biskupa Bath – pod koniec lat 80. XII wieku. Po śmierci FitzJocelina w roku 1191 Hugon kontynuował posługę u kolejnego biskupa – Savarica FitzGeldewina. Do końca lat 90. Hugon został kanonikiem katedry w Wells. Chociaż jego brat – Jocelin – otrzymał tytuł magistra, co sugerowałoby edukację uniwersytecką, Hugh nigdy nie jest określany tym tytułem. Jest zatem mało prawdopodobne, by otrzymał wysokie wykształcenie[6].
Hugo jako zastępca Simona z Wells – archidiakona Wells oraz od ok. 1199–1204 r. Lorda Strażnika Wielkie Pieczęci[5] – sam był strażnikiem królewskiej pieczęci[7]. Simon był również krewnym Hugona i, jak się zdaje, pomógł zarówno Huhonowi i Jocelinowi w uzyskaniu stanowisk w królewskiej administracji[8]. Hugon sprawował urzędy w kancelarii i królewskim sekretariacie, a przed 25 kwietnia 1204 roku został mianowany archidiakonem Wells. Otrzymał prebendę w diecezjach Lincoln i Londyn[9]. Podczas pracy w kancelarii brał udział w unowocześnianiu administracji przez Huberta Waltera, gdy ten sprawował urząd Lorda Kanclerza[6].
Oprócz stanowisk kościelnych Hugon otrzymał dwie posiadłości w Somerset razem z prawami do podatków i grzywien z dwóch setek w Somerset. Służył również jako królewski kustosz w diecezji Lincoln, kiedy w latach 1200–1203 nie miała przydzielonego biskupa. Odpowiadał za zbieranie należności, które z braku urzędującego biskupa były przekazywane królowi. W latach 1205 i 1206 Hugo był również królewskim kustoszem w diecezji Bath, która również nie miała wówczas biskupa[6].
Biskup Lincoln
Hugo został wybrany na biskupa Lincoln około 14 kwietnia 1209 roku[7], po wezwaniu przez papieża kapituły katedralnej do wyboru nowego biskupa, jako że stanowisko to było od roku 1206 puste[6]. Wiosną 1209 roku Hugo wraz ze swoim bratem byli jednymi z doradców króla Jana, którzy namawiali go do porozumienia z papieżem Innocentym III, zanim ten ekskomunikował władcę. Negocjacje z papieskimi wysłannikami nie powiodły się i 8 grudnia 1209 roku król został obłożony ekskomuniką[10]. Dwa lata wcześniej wielu biskupów odeszło od władcy[5], Hugo oraz jego brat aż do tego czasu wspierali króla, jednak pod koniec roku również Hugo opuścił królewską służbę i udał się na wygnanie[6].
W międzyczasie wybór na biskupa wzbudził papieskie podejrzenia dotyczące królewskich wpływów, więc papież wysłał Stephena Langtona – wygnanego arcybiskupa Canterbury – by ten zbadał okoliczności wyboru. Langton miał również zweryfikować pogłoski jakoby Hugo nie przestrzegał celibatu i miał dwie córki. Wyniki dochodzenia musiały być korzystne dla Hugona, jako że 20 grudnia 1209 roku został on konsekrowany[6][11] w Melun[7], a konsekrującym był Langton[6]. Hugo przebywał na wygnaniu we Francji aż do powrotu do Anglii 16 lipca 1213 roku[7]. Jedynym udokumentowanym działaniem we Francji było spisanie testamentu datowanego na listopad 1212 roku w St Martin de Garenne, koło Paryża[6].
Hugo brał udział w IV soborze laterańskim w roku 1215 w Rzymie razem z innymi angielskimi biskupami i oboma arcybiskupami[5]. Krótko po powrocie z soboru został królewskim sędzią[5] na Lincolnshire, Nottinghamshire oraz Derbyshire w latach 1218 i 1219. W roku 1226 ponownie został królewskim sędzią. Później pełnił też rolę królewskiego ambasadora podczas negocjacji z królem Francji Ludwikiem Lwem dotyczących Normandii i Poitou. Dbał również by jego poprzednik Hugo z Lincoln pomyślnie przeszedł proces kanonizacji, co doszło do skutku w roku 1220[6].
Polityka diecezjalna
W roku 1222 Hugo razem z arcybiskupem Canterbury oraz biskupem Norwich zarządzili, aby wszyscy mieszkańcy ich diecezji zerwali kontakty z żydami. Ten zakaz pozostawał jednak w sprzeczności z nakazem królewskim skierowanym do szeryfów w tych diecezjach, a nakazującym aresztowanie mieszkańców, którzy odmawiali kontaktów z żydami[5]. Oprócz tego Hugo aktywnie działał w swojej diecezji np. sprawując nadzór nad domami zakonnymi. W roku 1227 wizytacja w opactwie Eynsham zaowocowała odwołaniem opata[5]. XIII-wieczny kronikarz, Matthew Paris, zarzucał Hugonowi uprzedzenie do mnichów i zakonnic[6] nazywając go nawet "niestrudzonym prześladowcą mnichów, młotem na kanoników, zakonnice i wszelakich duchownych"[12]. Nie ma jednak dowodów na takie prześladowanie. Jednym z powodów niechęci Parisa może być fakt, że opactwo kronikarza prowadziło spory 2 prawne z Hugonem o prawo do danin z różnych probostw w diecezji[6].
Hugonowi przypisywano niegdyś utworzenie 300 nowych plebanii na obszarze diecezji[2] głównie na podstawie zachowanych dokumentów znanych jako Liber Antiquus. Dalsze badania wykazały, że wiele z tych plebanii istniało już wcześniej, a Hugo je tylko np. rozbudował[6]. Hugo pilnował również poziomu wykształcenia duchowieństwa, odmawiając nawet niektórym kandydatom probostw z powodu braku wykształcenia[2]. Zabiegał również o poprawę warunków uboższego duchowieństwa[2], aby mieli przynajmniej z czego przeżyć[2]. Przyjmowało się wcześniej, że Hugo rozesłał w swojej diecezji artykuły inkwizycyjne[5], jednak okazały się one należeć do jego następcy, Roberta Grosseteste'a[6].
Hugo wprowadził nowe metody zapisu dokumentacji w swojej diecezji. System ten opierał się na metodach Huberta Waltera z kancelarii, gdzie każda archidiecezja, czy zarządzenie miały osobny rejestr. Przeprowadził również spis majątku plebanii w swojej diecezji[6].
Hugo wspierał budowę katedry w Salisbury przeprowadzając zbiórkę pieniędzy w diecezji. Przeprowadzał podobne zbiórki na klasztor Daventry, opactwo Sulby oraz kościoły parafialne. Oprócz wspierania finansowego kościołów biskup oferował też ulgi dla tych, którzy pomagali przy budowie mostów w Brampton, Rockingham i Aynho[2].
Śmierć i spuścizna
Hugo zmarł 7 lutego 1235 roku[11] w rezydencji biskupiej w Stow Park. Został pochowany 10 lutego w katedrze w Lincoln, w północnej nawie. W roku 1233 sporządził nową wersję testamentu, w której wymieniał swojego brata i bratanicę o imieniu Agata. Zostawił spadek dla swojej rodziny, domu, katedry w Lincoln oraz klasztorów w swojej diecezji. Co powstało z podziału, miało zostać rozdane biedniejszym domom zakonnym[6], takim jak klasztor żeński Barrow Gurney[13], studentom i kadrze Uniwersytetu Oksfordzkiego, żydowskim konwertytom oraz biednym z biskupich posiadłości[6].
Rejestr zarządzeń z testamentu Hugona przetrwał do dziś i znajduje się w katedrze w Lincoln. Niektóre fragmenty zostały opublikowane przez Alfreda Gibbonsa w roku 1888, a inne w roku 1904 przez [Canterbury and York Society[1]. Dokumenty te zawierają informacje nie tylko o imionach beneficjentów, ale i o ich stopniu kapłańskim lub zakonnym[2].
Przypisy
Bibliografia
- C. R. Cheney: From Becket to Langton: English Church Government 1170–1213. Wyd. Reprint. Manchester, UK: Manchester University Press, 1956.
- Robert Dunning: A Somerset Miscellany. Tiverton, UK: Somerset Books, 2005. ISBN 0-86183-427-5.
- Fryde, E. B., Greenway, D. E.; Porter, S.; Roy, I.: Handbook of British Chronology. Wyd. Third revised. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 1996. ISBN 0-521-56350-X.
- Gibbs, Marion E. and Jane Lang: Bishops And Reform. Wyd. 2006 Reprint by Hesperides Press. Oxford, UK: Oxford University Press, 1934. ISBN 1-4067-1232-9.
- Greenway, Diana E.: Fasti Ecclesiae Anglicanae 1066–1300: volume 3: Lincoln: Bishops. Institute of Historical Research, 1977.
- Greenway, Diana E.: Fasti Ecclesiae Anglicanae 1066–1300: volume 7: Bath and Wells: Archdeacons of Wells. Institute of Historical Research, 2001.
- Greenway, Diana E.: Fasti Ecclesiae Anglicanae 1066–1300: volume 7: Bath and Wells: Bishops. Institute of Historical Research, 2001.
- John R. H. Moorman: Church Life in England in the Thirteenth Century. Wyd. Revised. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 1955. OCLC 213820968.
- Turner, Ralph V.: King John: England's Evil King?. Stroud, UK: Tempus, 2005. ISBN 0-7524-3385-7.