José Ardines

Ardines pochodzi ze stołecznego miasta Panama. Jest synem José Ardinesa seniora i Lydii Douglas de Ardines. Wychowywał się na osiedlu Villa Lorena. Uczęszczał do szkoły Instituto José Dolores Moscote i tam jako trzynastolatek zaczął trenować piłkę nożną^[1]. Jego idolem piłkarskim był Pelé^[2].

Euro Kickers

W wieku dwudziestu lat Ardines dołączył do klubu AFC Euro Kickers, występującego w niedawno powstałej profesjonalnej lidze panamskiej – ANAPROF. Zadebiutował w niej 19 marca 1989 w meczu z Deportivo Perú^[3]. Strzelił wówczas dwa gole, w tym jednego kilka sekund po rozpoczęciu meczu, uderzeniem z połowy boiska^[2][3]. Szybko został kluczowym piłkarzem drużyny i gwiazdą całych rozgrywek^[4]. Rekordowe sześć razy z rzędu wywalczył tytuł króla strzelców ligi panamskiej – w sezonach 1990 (26 goli), 1991 (13 goli), 1992 (20 goli), 1993 (12 goli), 1994/1995 (20 goli) i 1995/1996 (25 goli)^[5]. Ponadto dwukrotnie – w sezonach 1990 i 1993 – był wybierany najlepszym zawodnikiem ANAPROF^[6]. Swojego gola nr 100 w lidze panamskiej strzelił 13 listopada 1994 w meczu z Plazą Amador (1:2) i został pierwszym piłkarzem, który przekroczył w tych rozgrywkach barierę stu bramek^[4]. W Euro Kickers stworzył świetny duet atakujących z Neftalím Díazem, kreujący całą grę zespołu; drużyna często była określana w mediach jako „Ardines, Díaz i dziewięciu pozostałych [graczy]”^[4].

20 grudnia 1997 w ligowym spotkaniu z Ejecutivo Jr. (13:2) Ardines strzelił aż 11 goli, co pozostaje rekordem ligi panamskiej^[7]. Mecz miał wyjątkowo niecodzienny przebieg, gdyż drużyna Ejecutivo Jr. wystawiła na boisku zaledwie siedmiu graczy. W 34. minucie spotkanie zostało przedwcześnie zakończone, ponieważ bramkarz Ejecutivo Jr. musiał zejść z boiska z powodu kontuzji i zostawił swoją drużynę w sześcioosobowym składzie^[8].

Ardines występował w barwach Euro Kickers ogółem przez dwanaście lat, zdobywając dla niego 191 ligowych goli^[4]. Jego klub był jednym z biedniejszych w lidze; początkowo Ardines dostawał 10 dolarów za wygrany mecz i dopiero później zaczął otrzymywać regularną pensję w wysokości 200 dolarów, a następnie 600 dolarów miesięcznie^[4]. Z Euro Kickers wywalczył jedno mistrzostwo (1993) i dwa wicemistrzostwa Panamy (1991, 1996/1997)^[4]. Podobnie jak większość swoich kolegów z drużyny, na początku lat 90. występował także w reprezentacji stołecznej uczelni Universidad de Panamá, z którą w 1991 roku wywalczył uniwersyteckie mistrzostwo Ameryki Środkowej (Juegos Centroamericanos Universitarios)^[4].

Pozostałe kluby

Ardines dwukrotnie próbował swoich sił w klubach zagranicznych z silniejszych lig, jednak bez powodzenia. Przebywał na piętnastodniowych testach w czołowym urugwajskim klubie Club Nacional de Football, gdzie występowali jego rodacy Julio César Dely Valdés i Jorge Dely Valdés. Nie zaproponowano mu jednak kontraktu^[8]. W październiku 1991 podpisał natomiast dwumiesięczną umowę z zespołem CD Marathón z Hondurasu, później przedłużoną o kolejne dwa miesiące (do lutego 1992)^[8]. Klub ten zatrudnił go dzięki udanemu występowi w uniwersyteckich mistrzostwach Ameryki Środkowej^[2]. W ekipie z miasta San Pedro Sula nie strzelił jednak żadnego gola w lidze honduraskiej. Pomimo bardzo dobrej gry na treningach jako napastnik, w lidze był wystawiany głównie na nienaturalnej dla siebie pozycji skrzydłowego^[2].

W 2001 roku Ardines odszedł z Euro Kickers, bezpośrednio po spadku klubu do drugiej ligi^[9]. Następnie spędził po pół roku w klubach San Francisco FC (cztery gole) i Alianza FC (dwa gole)^[4]. Z San Francisco wywalczył trzecie w swojej karierze wicemistrzostwo Panamy (Apertura 2001), ponownie grając u boku Neftalíego Díaza^[10]. Karierę zakończył w wieku 34 lat jako zawodnik drugoligowego AD Orión^[11].

Ardines jest najlepszym strzelcem w historii profesjonalnej ligi panamskiej. W latach 1989–2002 strzelił w niej 197 goli^[12]. Należy do niego również rekord strzelonych bramek w jednym sezonie ligi panamskiej (26)^[12].

Ardines rozegrał kilka towarzyskich spotkań w reprezentacji Panamy. Były to m.in. dwa mecze z Hondurasem (0:4, 0:4) w czerwcu 1992 (za kadencji selekcjonera Gustavo de Simone)^[13][14] czy z Trynidadem i Tobago (1:0) w lipcu 1996 (za kadencji Césara Maturany)^[15]. Zdobywał pojedyncze gole w meczach towarzyskich, lecz nigdy nie wystąpił w eliminacjach do mistrzostw świata^[2].

Powodem jego skromnego dorobku w drużynie narodowej była wielka konkurencja ze strony napastników takich jak bliźniacy Julio César Dely Valdés i Jorge Dely Valdés, Rommel Fernández czy Víctor René Mendieta, odnoszących spore sukcesy w ligach zagranicznych^[4].

Euro Kickers

• mistrzostwo Panamy (1): 1993
• wicemistrzostwo Panamy (2): 1991, 1996/1997

San Francisco

• wicemistrzostwo Panamy (1): Apertura 2001

Indywidualne

• najlepszy piłkarz ANAPROF (2): 1990, 1993
• król strzelców ANAPROF (6): 1990, 1991, 1992, 1993, 1994/1995, 1995/1996

Ardines był opisywany jako szybki, zwinny i opanowany napastnik, potrafiący bardzo dobrze ocenić sytuację na boisku i wykorzystywać błędy przeciwnika^[4]. Dysponował świetnym wykończeniem i mocnym strzałem^[1]. Jak sam przyznawał, był zarazem piłkarzem przeciętnie uzdolnionym technicznie^[2].

Zwykle nie celebrował swoich goli^[1].

Ardines jest żonaty z Itzel, posiada trójkę dzieci – synów Anthony’ego i Arthura oraz córkę Arline^[1].

Jako czynny zawodnik studiował na kierunku rachunkowości^[2]. Po zakończeniu kariery pracował w Ministerstwie Rozwoju Społecznego jako księgowy. W czasie wolnym występował w lokalnej lidze oldbojów, gdzie regularnie zdobywał tytuły króla strzelców^[1].