Julian Nowak

Julian Ignacy Nowak urodził się 10 marca 1865 r. w Okocimiu, pow. brzeskim, w Galicji, w Cesarstwie Austriackim^[3]. Rodzicami Juliana byli: Kazimierz (zm. 1922), właściciel gospodarstwa rolnego o powierzchni kilkudziesięciu morgów, które odziedziczył po swoim ojcu Macieju. Matką natomiast była Teodozja z domu Siewakowska (1838–1914)^[4]. Pochodziła ona z drobnoziemiańskiej rodziny, która wywodziła się z Królestwa Kongresowego, lecz Teodozja urodziła się w Małopolsce^[5]. Julian był najstarszym z dziesięciorga dzieci Kazimierza i Teodozji^[6].

W latach 1886–1893 studiował medycynę na UJ, uzyskując tytuł doktora. W 1896 uzyskał habilitację z anatomii patologicznej. Od 1899 piastował stanowisko profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, a od 1906 profesora zwyczajnego. W 1912 uzyskał doktorat z medycyny weterynaryjnej na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W latach 1911–1912 był dziekanem Wydziału Lekarskiego, a w latach 1921–1922 był rektorem UJ.

Działał w stowarzyszeniach zawodowych. Był prezesem krakowskiego Towarzystwa Lekarskiego^[7]. Przyczynił się do budowy siedziby Towarzystwa – Domu Lekarskiego. Od 1931 był członkiem PAU.

W 1905 wszedł z listy „Czasu” do Rady Miejskiej Krakowa, w której pozostawał do 1935. Od 9 do 22 listopada 1914 pełnił funkcję komisarza rządowego dla Krakowa, a od grudnia 1914 do 1916 roku był pierwszym zastępcą prezydenta miasta Krakowa. Od 1903 działał w Krakowskim Towarzystwie Rolniczym, którego w latach 1921–1927 był wiceprezesem. Zastępca kierownika Oddziału Dochodowego Departamentu Skarbowego Sekcji Zachodniej Naczelnego Komitetu Narodowego w 1914 roku^[8]. Był członkiem Stronnictwa Prawicy Narodowej.

W 1922 (od 31 lipca do 14 grudnia) był premierem pozaparlamentarnego gabinetu, a także od 31 lipca do 21 sierpnia tegoż roku ministrem Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. 11 grudnia 1922 wbrew protokołowi odmówił towarzyszenia w powozie Gabrielowi Narutowiczowi w drodze na jego zaprzysiężenie do Sejmu^[9].

Sympatyzował z PSL „Piast” (nie zrywając jednocześnie kontaktów z konserwatystami krakowskimi), które w latach 1922–1927 reprezentował w Senacie RP. Zasiadał w senackiej komisji ds. Oświaty i Kultury.

Jako naukowiec zajmował się badaniem organizmów i chorób zakaźnych. Wydał m.in. „Atlas Mikrobiologiczny” (był autorem ponad 50 publikacji).

Miał dwie córki Wandę i Krystynę. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim, w pasie 15, płn.^[10]

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)^[11]
• Order Korony Żelaznej III klasy (1914, Austro-Węgry)^[12]

Tablicę poświęconą pamięci tego wybitnego naukowca odsłonięto 28 marca 2016 przy ul. Czystej 18 w Krakowie. Wmurowano ją w ścianę kamienicy, w której 100 lat temu z inicjatywy prof. Juliana Nowaka otwarto Instytut Weterynarii i Medycyny Doświadczalnej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Zakład Produkcji Surowic i Szczepionek Weterynaryjnych. Fundatorem tablicy jest Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Okocimskiej^[13].

Julian Nowak to jeden z głównych bohaterów filmu Śmierć prezydenta w reżyserii Jerzego Kawalerowicza. Jego rolę grał Czesław Byszewski.

• „Kto był kim w II Rzeczypospolitej”, pod red. prof. Jacka. M. Majchrowskiego. Warszawa 1994.
• „Poczet sołtysów, wójtów, burmistrzów i prezydentów Krakowa” Kraków 2010 s. 791

• Portret Juliana Nowaka autorstwa Stanisława Wyspiańskiego z 1904 [dostęp 2014-01-09]
• Publikacje Juliana Nowaka w serwisie Polona