Księstwo Zadźwińskie

Księstwo Zadźwińskie (Księstwo Inflanckie, łac. Ducatus Ultradunensis) – posiadłość Rzeczypospolitej Obojga Narodów, istniejąca w latach 1561-1621.

Księstwo Zadźwińskie
Ducatus Ultradunensis

1561-1621
Herb
Stolica	Felin
Pakt wileński o wcieleniu do Rzeczypospolitej	1561
Wojna polsko-szwedzka	1621
Religia dominująca	luteranizm
Księstwo Inflanckie      Księstwo Kurlandii i Semigalii      Wielkie Księstwo Litewskie      Korona Królestwa Polskiego      Księstwo Estonii

Na mocy paktu wileńskiego, Konfederacja Inflancka została podzielona na zwasalizowane wobec Rzeczypospolitej Księstwo Kurlandii i Semigalii oraz Księstwo Zadźwińskie. W dniu 25 grudnia 1566 roku ogłoszono oficjalne ustanowienie Księstwa Zadźwińskiego, inkorporowanego do Wielkiego Księstwa Litewskiego^[1]. Zmienił tę relację akt wydany przez króla Zygmunta Augusta 3 sierpnia 1569 unii lubelskiej, który poddał Inflanty Rzeczypospolitej jako całości, a nie odrębnie Koronie czy Litwie^[2], a jego gubernatorem mianowano Jana Hieronimowicza Chodkiewicza. Od tego czasu Inflanty były uważane za wspólną posiadłość Korony i Litwy.

Księstwo Zadźwińskie zostało podzielone na cztery okręgi: ryski, trejdeński, wendeński i dyneburski. W latach 1577-1582 znajdowało się pod okupacją rosyjską. Po odzyskaniu Inflant przez Stefana Batorego, zostały podzielone na trzy prezydia: dorpackie, parnawskie i wendeńskie, zamienione w 1598 roku na województwa.

Ordinatio Livoniae Sejmu z 1589 r.^[3], ustalała kolejność obsadzania starostw przez szlachtę koronną i litewską. Przysięga starostów składana była spolney Rzeczypospoiitey Korony Polskiey, y Wielkiego Xięstwa Litewskiego^[4].

W roku 1598 nowa uchwalona przez Sejm ustawa dotycząca Inflant, tak zwana Ordinatio Livoniae II, dopuściła do urzędów w Inflantach, na zasadzie alternaty, także miejscową szlachtę niemiecką^[5], co równało się praktycznie jako podkreślenie administracyjnej odrębności Księstwa Inflanckiego jako trzeciego kraju zunifikowanej Rzeczypospolitej.

Po wojnie polsko-szwedzkiej większość ziem księstwa została w 1621 roku włączona do Inflant szwedzkich, co potwierdził rozejm w Altmarku z 1629 roku. W rękach polskich pozostała wschodnia część województwa wendeńskiego, które przekształcone zostało w województwo inflanckie.