Maki złoty
Maki złoty[3] (Hapalemur aureus) – gatunek ssaka naczelnego z rodziny lemurowatych (Lemuridae). Występuje endemicznie w południowo-wschodniej części Madagaskaru. Jest krytycznie zagrożony wyginięciem.
| Hapalemur aureus | |
| Meier, Albignac, Peyriéras, Rumpler & Wright, 1987[1] | |
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | maki złoty |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 | |
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał międzynarodowy zespół zoologów (Niemiec Bernhard Meier, Francuzi Roland Albignac i Yves Rumpler, Madagaskarczyk André Peyriéras oraz Amerykanka Patricia Wright) w 1987 roku, nadając mu nazwę Hapalemur aureus[1]. Miejsce typowe to obszar 6,3 km od wioski Ranomafana (około 21°16′38″S 47°23′50″E/-21,277222 47,397222), na Madagaskarze[1][4]. Holotyp to samiec (sygnatura PT-0998) ze zbiorów Académie Malgache[1].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[5].
Etymologia
Zasięg występowania
Maki złoty występuje w południowo-wschodnim Madagaskarze, w rozproszonych obszarach między Parkiem Narodowym Ranomafana, obserwowany daleko na północ, w okolicach Miaranony i Bevoahazo, i daleko na południe, w Parku Narodowym Andringitra i łączącym je korytarzem leśnym; być może jego zasięg rozciąga się na północny wschód aż do regionu Betsakafandrika[5]. Ostatnie, niepotwierdzone obserwacje z południa pochodzą z Vevembe Forest (na zachód od Vondrozo)[5].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) około 34 cm, długość ogona około 41 cm; masa ciała 1,3–1,5 kg[8][9]. Dymorfizm płciowy jest słabo uwidoczniony.
Ekologia
Występuje w lasach deszczowych. Jego zasięg występowania jest ściśle związany z występowaniem bambusów. Zwierzęta te żyją prawdopodobnie w małych grupach rodzinnych złożonych z dorosłego samca, jednej lub dwóch samic i ich potomstwa. Ciąża trwa przeciętnie 109 dni. Biologia rozrodu tego gatunku nie została dobrze udokumentowana. Gatunek aktywny wczesnym rankiem, późnym wieczorem i prawdopodobnie w nocy. Maki są zwierzętami socjalnymi o rozwiniętych metodach komunikacji. Maki złoty żywi się głównie bambusem Cephalostachyum viguieri. Analiza chemiczna jego ulubionego pokarmu wykazała wysoką zawartość protein i cyjanków. Dzienna porcja, jaką zjada maki, zawiera znacznie wyższą ilość cyjanków niż wynosi dawka śmiertelna dla większości zwierząt.
Status zagrożenia i ochrona
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) maki złoty został zaliczony do kategorii CR (krytycznie zagrożony wyginięciem; ang. critically endangered)[2]. Liczebność populacji szacowana była według danych IUCN z 2000 roku na około 1000 osobników[10]. Inne źródła podawały liczby w przedziale 200–400 osobników (Gallay, 1999). Badania przeprowadzone w 2005 roku zakładały liczebność 5916 osobników przy raczej nierealistycznym założeniu równomiernego rozmieszczenia populacji w obrębie zasięgu[11]. Całkowita liczebność według najnowszych szacunków IUCN wynosi 600–1000 osobników, w tym niespełna 250 osobników dojrzałych płciowo. Trend liczebności jest spadkowy[2].
Gatunek jest objęty konwencją waszyngtońską CITES (załącznik I)[12].
Przypisy
Bibliografia
- B. Meier, R. Albignac, A. Peyriéras, Y. Rumpler & P. Wright. A New Species of Hapalemur (Primates) from South East Madagascar. „Folia Primatologica”. 48 (3–4), s. 211–215, 1987. DOI: 10.1159/000156299. (ang.).
- E. Gallay: Hapalemur aureus. (On-line), Animal Diversity Web, 1999. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-05)]. (ang.).