Michel Martelly

Michel Martelly urodził się w 1961 w Port-au-Prince. Jego ojciec był dyrektorem w rafinerii Shell, a matka zajmowała się gospodarstwem domowym. Dorastał w Carrefour – nadmorskim przedmieściu stolicy. Uczęszczał do prestiżowej szkoły Saint-Louis de Gonzague. W 1984 dostał się do Red Rocks Community College w Kolorado, a następnie do Miami-Dade Community College w Miami, jednakże żadnej z uczelni nie ukończył. Przez pewien czas pracował w Stanach Zjednoczonych jako pracownik budowlany^[1].

Na Haiti powrócił pod koniec lat 80. Rozpoczął wówczas grę w zespole muzycznym, wykonując muzykę „kompa” (lub „compas”), charakterystyczną dla regionu haitańskiego. W 1988 nagrał pierwszy singiel pt. „Ooo La La”, który przyniósł mu popularność. Rok później wydał pierwszy album muzyczny zatytułowany „Woule Woule”. W tym czasie zrodził się jego pseudonim artystyczny, gdy jego przyjaciele określali go jako „słodki Micky dla słodkich ludzi” (a sweet Micky for a sweet people). Na występach ubrany był zazwyczaj w dres i bluzę z kapturem. Często jednak przyodziewał wyszukane kostiumy sceniczne oraz zakładał peruki. Znany był także z kontrowersyjnego opuszczania spodni w czasie koncertu. Z czasem związał się z elitą towarzyską stolicy^[1][2][3][4].

W 1991, po obaleniu w czasie wojskowego zamachu stanu demokratycznie wybranego prezydenta Jean-Bertranda Aristide’a opowiedział się po stronie nowych władz. Pozostał w kraju, prowadząc razem z żoną klub. W 1993, na prośbę jednego z przywódców wojskowych Michela François, wziął udział w demonstracji przeciwko przybyciu na Haiti specjalnego wysłannika ONZ, którego celem miały być negocjacje powrotu prezydenta Aristide’a do kraju. W kolejnych latach kontynuował karierę muzyczną^[1].

W 2004, po tym gdy prezydent Aristide został pozbawiony władzy po raz drugi, a w kraju zapanował chaos i kryzys polityczny, Martelly wraz z rodziną opuścił Haiti. Z żoną Sophią^[2] i czworgiem dzieci przeniósł się do Royal Palm Beach na Florydzie^[1]. Po powrocie do kraju osiadł w Pétionville^[2].

W sierpniu 2010 zarejestrował się jako kandydat na prezydenta w wyborach powszechnych w 2010^[1]. W czasie kampanii wyborczej zobowiązał się do podjęcia działań na rzecz stworzenia miejsc pracy i budowy mieszkań dla 600 tys. osób poszkodowanych w czasie trzęsienia ziemi ze stycznia 2010. Obiecywał również bezpłatną edukację na poziomie podstawowym, decentralizację gospodarki, rozwój rolnictwa i zwiększenie poziomu inwestycji^[5]. Opowiadał się za przywróceniem haitańskiej armii, rozwiązanej w 1995 przez prezydenta Aristide’a z powodu jej nadużyć i ekspansywnej roli w życiu politycznym. Dodatkowo odżegnywał się od często skorumpowanej klasy politycznej. Martelly odwoływał się przede wszystkim do młodego elektoratu. Jego program zyskał poparcie również wśród bezrobotnych i najuboższych grup wyborców^[4].

W pierwszej turze wyborów z 28 listopada 2010, według wyników ogłoszonych 7 grudnia przez komisję wyborczą zdobył nieco ponad 21% głosów, zajmując trzecie miejsce, za Mirlande Manigat (31%) oraz kandydatem partii rządzącej Judem Célestinem (22%)^[6]. Jeszcze przed ogłoszeniem wyników wyborów opozycyjni kandydaci oskarżyli władze o fałszerstwa wyborcze, w tym wypełnianie urn wyborczych i nieprawidłowości na listach wyborców, domagając się unieważnienia głosowania. Na ulicach stolicy doszło do protestów ich zwolenników^[7], które przybrały na sile po ogłoszeniu rezultatu głosowania. W czasie zamieszek zginęło co najmniej 5 osób^[8]. Zdaniem międzynarodowych obserwatorów w czasie wyborów doszło do poważnych nieprawidłowości. Różnica między drugim Célestinem a trzecim Martellym wynosiła 6845 głosów^[6].

W obliczu kryzysu politycznego haitański rząd zadecydował o ponownym zbadaniu i przeliczeniu wyników wyborów przez grupę ekspertów z Organizacji Państw Amerykańskich. Misja ekspercka w połowie stycznia 2011, po unieważnieniu fałszywych i nieważnych głosów oddanych na wszystkich kandydatów, uznała nieznaczne zwycięstwo Martelly'ego nad Célestinem i zarekomendowała odsunięcie tego ostatniego od drugiej tury wyborów^[8]. Stanowisko to poparła ONZ oraz USA. 26 stycznia 2011 haitańskie władze pod wpływem opinii międzynarodowej wycofały kandydaturę Célestina z drugiej tury wyborów. Umożliwiło to udział w nich Michelowi Martelly'emu^[9]. Komisja wyborcza wyznaczyła też datę drugiej tury wyborów prezydenckich na 20 marca 2011^[10]. Według ostatecznych wyników Martelly zdobył w pierwszej turze głosowania 22,2% głosów, Mirlande Manigat – 31,6% a Jude Célestin – 21,9%^[11].

W połowie marca 2011 pięciu kandydatów z pierwszej tury wyborów udzieliło poparcia Martelly'emu, który w sondażach wyborczych nieznacznie wyprzedzał Mirlande Manigat, byłą pierwszą damę Haiti. Poparcia udzielił mu również haitański muzyk Wyclef Jean, którego kandydatura z powodów formalnych nie została dopuszczona do udziału w wyborach^[4][12]. W drugiej turze wyborów z 20 marca 2011 uzyskał według wyników ogłoszonych przez komisję wyborczą 67,6% głosów poparcia, pokonując Mirlande Manigat^[13][14]. 20 kwietnia 2011 wyniki wyborów zatwierdził sąd^[5].

14 maja 2011 został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta Haiti. Uroczystość odbyła się w prowizorycznym budynku przed zniszczoną w czasie trzęsienia ziemi siedzibą parlamentu. Swoje inauguracyjne przemówienie wygłosił natomiast przed zniszczonym gmachem Pałacu Prezydenckiego^[15].

W sierpniu 2012 pod auspicjami prezydenta powołana została Haitańska Partia Tèt Kale (PHTK)^[16]. Ponieważ Martelly nie mógł ubiegać się o reelekcję w kolejnych wyborach prezydenckich w 2015 mianował Jovenela Moïse kandydatem PHTK. W pierwszej turze wyborów 25 października 2015 Jovenel Moïse zajął pierwsze miejsce z wynikiem 32,8% głosów, wygrywając ze swoim głównym rywalem Judem Célestinem, który uzyskał 25,2% głosów. Obaj kandydaci mieli zmierzyć w drugiej turze wyborów zaplanowanej początkowo na 27 grudnia 2015^[17]. Jego rywal nie uznał jednak wyników głosowania, oskarżając władze o fałszerstwa. Jednocześnie w kraju doszło do protestów społecznych sprzeciwiających się fałszowaniu wyborów. W takiej sytuacji prezydent Martelly w grudniu 2015 powołał specjalną komisję, mającą na celu zbadanie procesu wyborczego. Na początku stycznia 2016 komisja stwierdziła nieprawidłowości w jego przebiegu i nakazała jego powtórzenie^[18].

Nowe wybory, przekładane na kolejne miesiące, nie odbyły się przed złożeniem urzędu przez prezydenta Martelly'ego 7 lutego 2016. Władzę w kraju objęła tymczasowa administracja na czele z Jocelermem Privertem, która miała dokończyć proces wyborczy. Ostatecznie wybory prezydenckie odbyły się 20 listopada 2016 i zwyciężył w nich Jovenel Moïse^[19][20].

Lista albumów muzycznych wydanych przez Michela Martelly'ego vel Sweet Mickey (w nawiasie rok wydania)^[21][22]: