Nysa Łużycka
Nysa Łużycka (cz. Lužická Nisa, niem. Lausitzer Neiße, górnołuż. Łužiska Nysa, dolnołuż. Łužyska Nysa[1]) – rzeka w Czechach (kraj liberecki), Niemczech (Saksonia, Brandenburgia) i Polsce (woj. dolnośląskie i lubuskie); lewobrzeżny dopływ Odry.
 Nysa Łużycka na wysokości Zgorzelca | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Rzeka | |
| Długość | 251,6–254,6 km |
| Powierzchnia zlewni | 4297–4403 km² |
| Średni przepływ | 31 m³/s przy ujściu |
| Źródło | |
| Miejsce | południowo-zachodnie stoki Gór Izerskich |
| Wysokość | 635 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | rzeka Odra |
| Miejsce | obok wsi Ratzdorf |
| Wysokość | 33 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Mapa | |
.png) Dorzecze Nysy Łużyckiej | |
Położenie na mapie Polski  | |
Długość rzeki wynosi (według różnych publikacji) od 251,6 km[2][3] do 254,6 km[4].
Zlewnia Nysy Łużyckiej obejmuje obszar o powierzchni (według różnych publikacji) od 4297 km²[3] do 4403 km²[4].
Na długości 197,8 km rzeka wyznacza granicę pomiędzy Polską a Niemcami od 1945 roku (uznaną oficjalnie w latach 1950, 1970 i 1991); powierzchnia zlewni 4297 km² (2196 km² w Polsce). Górny odcinek rzeki o długości 53,8 km i powierzchni zlewni 375,3 km kw. znajduje się na terenie Czech[1].
Średnioroczny przepływ średniej wody (SSQ) obliczony w punkcie ujścia rzeki wynosi 31 m³/s[5].
Przebieg
Źródła w Czechach na wysokości ok. 635 m n.p.m., na granicy miejscowości Nová Ves nad Nisou i Smržovka, w południowej części Gór Izerskich[1].
W górnym biegu Nysy Łużyckiej leży Żytawskie Zagłębie Węglowe, którego wschodnią część stanowi Turoszowskie Zagłębie Węgla Brunatnego[1]. Następnie rzeka przepływa przez obszar Borów Dolnośląskich i tereny wschodnich Łużyc[1].
Nysa Łużycka uchodzi do Odry na 542,4 km jej biegu[6][3], na północ od wsi Kosarzyn, w pobliżu niemieckiej wsi Ratzdorf.
Hydronimia
Po II wojnie światowej używano polskiej nazwy Nissa[7][8].
Polską nazwę Nysa Łużycka wprowadzono urzędowo zarządzeniem w 1951 roku[9].
Nazwa rzeki należy do nazw substratowych – została przejęta przez nową ludność od wcześniejszych osadników, którzy później wyginęli lub wymarli[10].
Główne dopływy
- Miedzianka
- Witka
- Czerwona Woda
- Jędrzychowicki Potok
- Skroda
- Lubsza
- Mandau
- Pließnitz
Miasta nad Nysą od źródeł
Zagospodarowanie
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 2002 r. ws. klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych[11], Nysa ma klasę żeglowną Ia na odcinku 15 km od Gubina do ujścia do Odry.
Przypisy
Bibliografia
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 2: Pogórze Izerskie (M-Ż). Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, ISBN 83-85773-61-4.