Order Korony Wendyjskiej

Order Korony Wendyjskiej[1] lub Order Korony Wendów[2] (niem. Orden der Wendischen Krone), a także Order Domowy Korony Wendyjskiej (Hausorden der Wendischen Krone)[3]odznaczenie nadawane w latach 1864–1918 przez dwa księstwa meklemburskie (Schwerin i Strelitz), później order domowy obu dynastii meklemburskich, którego nadania wstrzymano od momentu powstania Republiki Weimarskiej. Order wygasł w linii meklembursko-schwerińskiej w 2001 roku wraz ze śmiercią ostatniego pretendenta do tronu.

Order Korony Wendyjskiej
Awers
Awers IV klasy
Awers
Awers odznaki oraz gwiazdy I i II klasy
Awers
Awers odznaki III klasy
Baretka
Baretka
Ustanowiono

1864

Wycofano

2001 (w Schwerinie)

Poniżej

Order Gryfa

Historia

Został ustanowiony 12 maja 1864 jako wspólne odznaczenie dwóch władców: Wielkiego Księcia Meklemburgii-Schwerinu Fryderyka Franciszka II oraz Wielkiego Księcia Meklemburgii-Strelitz Fryderyka Wilhelma. Władcy tych księstw jednocześnie pełnili rolę wielkiego mistrza[4]. Po śmierci ostatniego pretendenta order wygasł w linii schwerińskiej[5].

Order posiadał dwie różne łacińskie dewizy:

  • Per aspera ad astra (Przez przeciwieństwa ku gwiazdom) – w Schwerinie,
  • Avito viret honore (Przodków honorem stoi) – w Strelitz[4].

Władcy obu księstw nosili order na łańcuchu, który w Schwerinie nadawano wszystkim męskim członkom rodu panującego. Pozostałym order nadawano w czterech klasach:

  • klasa I – Krzyż Wielki (Großkreuz), z odznaką orderową noszoną na wielkiej wstędze z ośmiopromienną gwiazdą, dodatkowo podzielona na dwie odmiany różniące się wyglądem korony wewnątrz środkowego medlionu:
    • z Koroną w Rudzie (mit der Krone in Erz) – dla członków rodów panujących,
    • z Koroną w Złocie (mit der Krone in Gold) – dla pozostałych,
  • klasa II – Wielki Komandor (Großkomtur), z odznaką orderową wieszaną na wstędze na szyi i czteropromienną gwiazdą
  • klasa III – Komandor (Komtur), z odznaką wieszaną na wstędze na szyi,
  • klasa IV – Kawaler (Ritter), z odznaką wieszaną na wstążce i przypinaną po lewej stronie piersi,

oraz dodatkowo:

  • Krzyż Zasługi w Złocie (Verdienstkreuz in Gold):
  • Krzyż Zasługi w Srebrze (Verdienstkreuz in Silber)[6][7].

Ordery schwerińskie mogły być nadane z mieczami w najwyższej klasie (za zasługi wojenne), lub z diamentami w trzech najwyższych klasach[7].

Liczba odznaczonych obywateli Schwerinu i Strelitz, poza członkami książęcych rodów, była limitowana w następujących proporcjach:

  • I klasa – 6/2 (Schwerin/Strelitz),
  • II klasa – 18/6,
  • III klasa – 24/8,
  • IV klasa – 48/16[8].

Kobiety mogły być odznaczone wyłącznie dwoma najwyższymi klasami[9].

Wygląd

Odznaka orderowa miała kształt emaliowanego na biało krzyża maltańskiego ze złotymi krawędziami. Na awersie, w miejscu zetknięcia się ramion, umieszczono okrągły medalion z wielkoksiążęcą koroną wendyjską na niebieskim polu, otoczoną czerwonym pierścieniem, na którym wypisano złotymi literami dewizę orderową. Pomiędzy ramionami umieszczono złote gryfy, a u szczytu górnego ramienia koronę, przymocowaną za pomocą kółka do wstęgi lub wstążki. Gwiazda orderowa przysługiwała odznaczonym klasą I (ośmiopromienna) i II (czteropromienna), wewnątrz których umieszczano medalion identyczny z medalionem odznaki. Wstęga orderowa była błękitna z dwoma paskami wzdłuż boków, żółtym od wewnątrz i czerwonym na zewnątrz (w przypadku wielkich wstęg, ich górna część powyżej węzła nie miała bocznych pasków)[8][10][9].

Krzyże Zasługi miały ten sam wygląd, co odznaka orderowa, ale nie były emaliowane na różne kolory, tylko wykonane w całości ze złota lub srebra i wieszane na ciemnoczerwonej wstążce, mającej wzdłuż obu boków niebiesko-żółte paski[9].

Odznaczeni

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Korony Wendyjskiej.

Wielcy mistrzowie

Schwerin

Strelitz

Znane osobistości

Przypisy

Bibliografia

  • Peter Ohm-Hieronymussen: Die Mecklenburg-Strelitzer Orden und Ehrenzeichen, Kopenhaga, 2000, s. 21–65 (niem.)