Pokémon

Inspiracje

Twórca Pokémonów, Satoshi Tajiri, w dzieciństwie kolekcjonował owady. Porzucił hobby, ponieważ łąki, na których łapał okazy, były z czasem urbanizowane. Swoje zainteresowania przeniósł na gry automatowe. Wtedy miał po raz pierwszy pomyśleć o hipotetycznej grze, polegającej na łapaniu i kolekcjonowaniu stworzeń^[1]. W 1989^[2] dorosły już Tajiri założył amatorski magazyn Game Freak, w całości poświęcony grom elektronicznym. Tworząc go, współpracował z innymi pasjonatami gier, w tym z rysownikiem Kenem Sugimorim. Wkrótce redakcja postanowiła tworzyć własne gry i przekształciła wydawnictwo w firmę produkującą gry komputerowe^[1].

Powstanie pierwszej gry

Po założeniu firmy Game Freak, Tajiri postanowił zrealizować pomysł z dzieciństwa na grę o łapaniu stworzeń. Za docelową konsolę wybrał nowy na rynku Nintendo Game Boy, ponieważ spodobała mu się możliwość wzajemnego komunikowania się użytkowników konsoli ze sobą. Firma Nintendo zgodziła się na współpracę. Za projekt samych stworzeń odpowiadał Ken Sugimori. Produkcja była tworzona 6 lat, w czasie których Game Freak niejednokrotnie był bliski bankructwa. Grę udało się ukończyć między innymi dzięki pomocy innej firmy, Creatures Inc., która zdecydowała się dofinansować produkcję w zamian za część praw do zysków z potencjalnej franczyzy^[1]. Gra została wydana 26 lutego 1996^[3] w dwóch wersjach, które nazywały się Pocket Monsters Red i Pocket Monsters Green^[4]. Była to prosta gra RPG, w której gracz może sterować poczynaniami trenera, kolekcjonującego wszechobecne małe potwory i trenującego je do walki z innymi potworami. Jednym z celów gry jest złapanie wszystkich 151 Pokémonów^[3]. Z czasem Złap je wszystkie! stało się oficjalnym sloganem franczyzy^[5]. Niektóre stworzenia były unikatowe dla tylko jednej wersji gry, więc złapanie wszystkich wymagało wymiany między graczami posiadającymi różne wersje^[3]. Mimo znikomego zainteresowania mediów, gra szybko zyskała fanów, stała się jednym z największych hitów Game Boya^[4] i sprzedała się w milionie kopii^[3].

Rozwój

Nintendo szybko dostrzegło rosnącą popularność i potencjał Pokémonów, w związku z czym nawiązało współpracę z innymi firmami w celu rozwoju franczyzy. Jeszcze w 1996 roku^[6] studio Creatures Inc. stworzyło grę karcianą Pokémon Trading Card Game^[7], a wydawnictwo Shōgakukan rozpoczęło wydawanie utrzymanej w komediowym stylu mangi Pocket Monsters o bohaterach i wydarzeniach z gry Pocket Monsters Red i Green^[8]. W 1997 roku ukazał się pierwszy odcinek serialu anime Pokémon, którego głównym bohaterem był nowy fikcyjny trener o imieniu Satoshi^[9]. Pierwszym Pokémonem Satoshiego został Pikachu, który do tej pory zyskał ogromną popularność w Japonii i zdaniem twórców miał szansę spodobać się zarówno chłopcom, jak i dziewczynkom^[10].

W 1998 roku gra Pocket Monsters Red i Green została po raz pierwszy wydana w Stanach Zjednoczonych. Anglojęzyczna wersja nazywała się Pokémon Red i Blue. W tym samym roku w amerykańskiej telewizji debiutował przetłumaczony na język angielski serial anime Pokémon. W amerykańskiej wersji główny bohater Satoshi nazywał się Ash Ketchum^[11]. Ze względu na popularność anime, Nintendo wyprodukowało grę Pokémon Yellow, która była przerobioną wersją gry Pokémon Red i Blue w taki sposób, aby bardziej przypominała anime. Wkrótce Pokémony stały się światowym fenomenem^[3]. Firmy Nintendo, Game Freak i Creatures, Inc. utworzyły firmę POKEMON CENTER Co., Ltd do wspólnego zarządzania marką i franczyzą Pokémon. W październiku 2000 nazwa firmy została zmieniona na The Pokémon Company^[12].

Fenomenem na skalę światową stała się też gra miejska Pokémon Go, opublikowana latem 2016. Była to gra mobilna, w której gracz w rzeczywistości musiał podróżować, aby odnajdywać Pokémony za pomocą swojego smartfonu. W grę u szczytu jej popularności grało miliony graczy na całym świecie^[13]. W ciągu pierwszego roku zarobiła ponad 1,2 miliarda dolarów amerykańskich^[14] i była najczęściej ściąganą aplikacją na App Store^[15].

W 2019 powstał pierwszy film aktorski z franczyzy. Był to Pokémon: Detektyw Pikachu. Film był nazywany przez krytyków między innymi najlepszym filmem na podstawie gry komputerowej^[16] i pierwszym dobrym filmem na podstawie gry^[17].

Duże zainteresowanie Pokémonami wśród dzieci wykorzystały firmy produkujące artykuły spożywcze, które dołączały do swych produktów obiekty kolekcjonerskie. Mirinda dołączała do napojów nakrętki z wizerunkami Pokémonów^[18]. Do chipsów Lay’s były natomiast dołączane krążki do gry w tazo z wizerunkami Pokémonów. W kolejnych odsłonach były dostępne krążki z ruchomymi obrazkami, grubsze, trójkątne i świecące w ciemnościach^[19].

W ramach gry mobilnej Pokémon Go powstał gadżet o nazwie Pokémon GO Plus. Była to opaska na rękę z przyciskiem i modułem Bluetooth, która pozwala na kontynuowanie gry nawet po wyjściu z aplikacji^[20].

Gry komputerowe

Istnieje ponad 120 gier z franczyzy Pokémon^[21]. Gry z głównej serii opowiadają o młodych osobach, które przemierzają świat łapiąc i trenując do walki Pokémony w celu schwytania wszystkich i zostania mistrzem. Istnieją też spin-offy, takie jak Pokémon Snap, w której gracz robi zdjęcia Pokémonów w ich dzikim środowisku, Pokémon Stadium, która koncentruje się na walkach Pokémonów na stadionie, Pokémon Conquest, będący bardziej złożoną grą RPG, Pokémon Trading Card Game, będąca elektroniczną wersją gry karcianej Pokémon Trading Card Game oraz Pokémon Pinball, czyli gra pinballowa^[22].

Latem 2016 ukazała się uznawana za fenomen mobilna gra miejska Pokémon Go, w którą grały miliony graczy na całym świecie. W tej grze łapanie Pokémonów wymagało podróżowania z telefonem w rzeczywistości^[13].

W 2021 roku premierę miała gra z gatunku MOBA o nazwie Pokémon Unite, w której gracze w dwóch pięciuosobowych drużynach pokonują dzikie pokemony, za co dostają punkty, które później są dodawane do wyniku meczu po dostaniu się do punktu kontrolnego przeciwnika. Do kwietnia 2022 grę ściągnięło 70 milionów użytkowników^[23].

Lista gier z głównej serii

Gra karciana

Osobny artykuł: Pokémon Trading Card Game.

Gra karciana Pokémon Trading Card Game została stworzona w 1996 roku^[6] przez studio Creatures Inc. i od tego czasu jest przez nie rozwijana^[7]. Studio nabyło część praw do Pokémonów jeszcze w trakcie powstawania pierwszej gry elektronicznej z serii^[1].

Manga

Osobny artykuł: Pokémon Adventures.

W 1996 roku, po tym jak debiutująca wówczas pierwsza gra z serii Pokémon odniosła sukces komerycjny, wydawnictwo Shōgakukan rozpoczęło wydawanie mangi Pocket Monsters o bohaterach i wydarzeniach z gry Pocket Monsters Red i Green^[8]. Od tego czasu powstało wiele komiksowych adaptacji zarówno gier, jak i serialu anime Pokémon. Najpopularniejszą mangą o Pokémonach jest seria Pokemon Adventures. Jej twórcą jest Hidenori Kusaka. Fabuła mangi ściśle wiąże się z fabułami kolejnych gier i jest skierowana do trochę starszych odbiorców ze względu na brutalność, podteksty seksualne oraz tematy, które mogą być uznane za zbyt skomplikowane dla dzieci^[45]. W latach 1997–1999 ukazywała się manga Pokemon: The Electric Tale of Pikachu, będąca adaptacją serialu anime Pokémon^[46].

Seriale anime

Osobny artykuł: Pokémon (anime).

Pierwszym serialem o Pokémonach było anime Pokémon, produkowane nieprzerwanie od 1997 roku^[9]. W 1998 roku serial zadebiutował w Stanach Zjednoczonych. Amerykańska wersja, która różni się między innymi nazwami własnymi (na przykład główny bohater w wersji japońskiej nazywa się Satoshi, a w amerykańskiej Ash Ketchum)^[11] jest popularniejsza na świecie i w znacznym stopniu ukształtowała postrzeganie Pokémonów przez opinię publiczną^[47].

Istniały też inne seriale anime: Pokémon Chronicles było spin-offem anime Pokémon, opowiadającym o losach innych bohaterów, niż Ash Ketchum^[48]. Natomiast Pokémon: Origins jest wierniejszą ekranizacją gry Pokémon Red i Blue i opowiada o jej głównym bohaterze, Redzie^[49].

Filmy pełnometrażowe

Na podstawie anime powstało 25 filmów kinowych (według stanu na 2021 rok).

10 maja 2019 powstał pierwszy film aktorski z franczyzy, zatytułowany Pokémon: Detektyw Pikachu, który jest ekranizacją gry Detective Pikachu. Film zarobił około 430 milionów dolarów^[50] i zdobył umiarkowane uznanie krytyków. Forbes nazwało go najlepszym filmem na podstawie gry komputerowej^[16], a IGN pierwszym dobrym filmem na podstawie gry^[17].

• Oficjalna strona (jap.)
• Oficjalna strona (ang.)