Przewodniczący wyższy kapłan
Przewodniczący wyższy kapłan[1] – tytuł kościelny używany w wyznaniach zaliczanych do ruchu świętych w dniach ostatnich[2]. Osadzony w mormońskim kanonie pism świętych jako jeden z elementów tworzącej się hierarchii kościelnej. Stosowany w odniesieniu do posiadającego kapłaństwo urzędnika kierującego konkretną jednostką organizacyjną Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, w szczególności wobec prezydenta tej wspólnoty religijnej. Jako integralna część mormońskiej historii występuje także w innych denominacjach ruchu świętych w dniach ostatnich.
Pochodzenie i ewolucja tytułu
Tytuł przewodniczącego wyższego kapłana osadzony jest w jednym z pism świętych wchodzących w skład kanonu tej tradycji religijnej, mianowicie w Naukach i Przymierzach[3]. Ukształtował się stopniowo już w pierwszych latach istnienia mormonizmu[3]. Jego utworzenie miało zostać nakazane w objawieniu[a][4][5][6][7] z listopada 1831[8][9]. Joseph Smith, twórca ruchu świętych w dniach ostatnich, został poparty oraz wyświęcony[b][10] jako prezydent wyższego kapłaństwa Kościoła 25 stycznia 1832[11], podczas konferencji w Amherst w stanie Ohio[12]. Tytuł ten należy rozpatrywać w szerszym kontekście – jako element rozwoju mormońskiej hierarchii. Wcześniej Smith bywał tytułowany między innymi jako pierwszy starszy, widzący, prorok i apostoł Jezusa Chrystusa[13].
Objawienie, którego Smith miał doznać 28 marca 1835[14], dodatkowo sprecyzowało, iż członkowie Pierwszego Prezydium[3] również uprawnieni są do posługiwania się tytułem przewodniczącego wyższego kapłana[3], jednakże doradcy prezydenta, którzy wchodzą w skład tego gremium, nie używają go samodzielnie[3].
Również w pierwszych dekadach mormonizmu zaczął być łączony z niższymi szczeblami hierarchii kościelnej[c][15][16], w tym z kluczową dla codziennych zadań Kościoła funkcją biskupa. Stał się tym samym częścią organizacyjnej ewolucji tegoż właśnie urzędu. Po migracji świętych w dniach ostatnich na Terytorium Utah Brigham Young usiłował rozdzielić role przewodniczącego kapłana (biskupa okręgu) oraz przewodniczącego wyższego kapłana (prezydenta okręgu). Zmiana ta, choć w pełni spójna z istniejącą podstawą kanoniczną, nie przyjęła się jednak w praktyce i ostatecznie została zarzucona[17].
W Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich
We współczesnym Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich stosowany w odniesieniu do posiadającego kapłaństwo urzędnika kierującego konkretną jednostką organizacyjną Kościoła[3]. W gminach tytuł ten może odnosić się do prezydenta czy biskupa[18][19], w palikach (grupach gmin lub okręgów) czy innych obszarach z kolei używa się go wobec prezydentów[20]. Wszyscy wymienieni są wyświęconymi wyższymi kapłanami w odniesieniu do swoich konkretnych jurysdykcji kościelnych[21]. Niemniej biskup oraz prezydent obszaru funkcjonują w hierarchii również na mocy dodatkowego wyświęcenia – odpowiednio – na biskupa i siedemdziesiątego[3].
W przypadku użycia terminu bez dodania określonej jurysdykcji kościelnej tytuł przewodniczącego wyższego kapłana odnosi się do prezydenta Kościoła[3]. Jedynie prezydent Kościoła bowiem, mocą swego wyświęcenia na ten urząd, funkcjonuje jako przewodniczący wyższy kapłan w odniesieniu do całej wspólnoty[3]. Zamiennie używa się wobec noszącego ów tytuł miana prezydenta wyższego kapłaństwa[22].
W innych denominacjach ruchu świętych w dniach ostatnich
Jako integralna część historii mormonizmu tytuł ten przewija się w różnych organizmach religijnych wywodzących swój rodowód od Josepha Smitha. Występuje chociażby w Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, niewielkiej denominacji uznającej Jamesa Stranga za prawowitego następcę Josepha Smitha. Skupieni w niej wierni potocznie określani są mianem strangitów[23]. Pojawia się też w Kościele Chrystusa – Obszarze Świątyni, nieco większej od strangitów wspólnoty, wobec której używa się nazwy hedrikitów[24].
Jest jednocześnie obecny w rozlicznych grupach łączonych z mormońskim fundamentalizmem, w tym we wspólnocie znanej jako Apostolic United Brethren (AUB)[25].
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- Robert L. Millet. Teaching Legacy: Joseph Fielding McConkie No Compromise with Truth. „Religious Education Review”. 13 (1), s. 10–14, 2014. Brigham Young University, Religious Studies Center.
- D. Michael Quinn: The Mormon Hierarchy: Origins of Power. Salt Lake City: Signature Books, 1994, s. 1-686. ISBN 978-1-56085-056-4.
- John D. Lawson: A Study of the History of the Office of High Priest. Provo, Utah: Brigham Young University, 2006, s. 1-108.
- William V. Smith. Early Mormon Priesthood Revelations: Text, Impact, and Evolution. „Dialogue: A Journal of Mormon Thought”. 46 (4), s. 1-84, 2013. Dialogue Foundation. ISSN 1554-9399.
- Roger Terry. Authority and Priesthood in the LDS Church, Part 1: Definitions and Development. „Dialogue: A Journal of Mormon Thought”. 51 (1), s. 1-37, 2018. Dialogue Foundation. ISSN 1554-9399.
- Roger Terry. Authority and Priesthood in the LDS Church, Part 2: Ordinances, Quorums, Nonpriesthood Authority, Presiding, Priestesses, and Priesthood Bans. „Dialogue: A Journal of Mormon Thought”. 51 (2), s. 1-37, 2018. Dialogue Foundation. ISSN 1554-9399.
- R. Jean Addams. The Church of Christ (Temple lot) and the Reorganized Church of Jesus Christ of Latter Day Saints: 130 Years of Crossroads and Controversies. „Journal of Mormon History”. 36 (2), s. 54-127, 2010. ISSN 0194-7342.
- D. Michael Quinn. The Evolution of the Presiding Quorums of the LDS Church. „Journal of Mormon History”. 1, s. 21-38, 1974. ISSN 0194-7342.
- Eric W. Schoon, A. Joseph West. From Prophecy to Practice: Mutual Selection Cycles in the Routinization of Charismatic Authority. „Journal for the Scientific Study of Religion”. 56 (4), s. 781-797, 2017. Society for the Scientific Study of Religion. ISSN 1468-5906.