Rodos (miasto)
Rodos (gr. Ρόδος) – miasto w Grecji, na wysuniętym najbardziej na północ krańcu wyspy Rodos, w administracji zdecentralizowanej Wyspy Egejskie, w regionie Wyspy Egejskie Południowe, w jednostce regionalnej Rodos. Siedziba gminy Rodos. W 2011 roku liczyło 49 541 mieszkańców[1].
 Wejście do portu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Administracja zdecentralizowana | |
| Region | |
| Jednostka regionalna | |
| Gmina | |
| Powierzchnia | 19,481 km² |
| Wysokość | 0–20 m n.p.m. |
| Populacja (2011) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy | (0030) od 2241 do 2249 |
| Kod pocztowy | 851 00 |
| Tablice rejestracyjne | ΡΟ, ΡΚ, ΡΥ, ΡΧ |
Położenie na mapie Grecji  | |
 36°26′N 28°13′E/36,433333 28,216667 | |
| Strona internetowa | |
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ | kulturowy |
| Spełniane kryterium | II, IV, V |
| Numer ref. | |
| Region[b] | Europa i Ameryka Północna |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę | 1988 |
Rodos jest przykładem połączenia historii ze współczesnością. Wejścia do Portu Mandraki strzegł niegdyś wysoki na 32 m Kolos Rodyjski (ok. 281 p.n.e.) – jeden z siedmiu cudów świata.
Stolica wyspy dzieli się na dwie części: zwarte, jednolite stylistycznie i otoczone murami Stare Miasto i rozrastające się swobodnie Nowe Miasto. Stare Miasto obwarowaniami obejmuje port rybacki i część pasażerskiego (połączenia promowe m.in. z Atenami i Kretą), z licznymi miejscami cumowania także jachtów. Przemysł głównie spożywczy (wino, oliwa) i włókienniczy. O 14 km od centrum działa międzynarodowy port lotniczy[2].
Historia
Miasto założone w 408 p.n.e. przez trzy wcześniej istniejące już na wyspie miasta: Jalisos, Lindos oraz Kamejros[3]. Za czasów greckich stało się centrum kulturalnym (zob. Kolos Rodyjski) i handlowym. Około roku 226 p.n.e. tę część świata nawiedziło silne trzęsienie ziemi, które zniszczyło znaczną część miasta wraz z Kolosem Rodyjskim[3]. W roku 164 p.n.e. miasto Rodos, później wraz z całą Grecją, zostało zajęte przez Cesarstwo Rzymskie[3], a potem należało do Cesarstwa Bizantyńskiego. W 672 roku miasto zajęli Arabowie pod dowództwem Muawija I z dynastii Umajjadów. W 1090 roku po bitwie pod Manzikertem zostało zajęte przez Turków Seldżuckich i odbite przez bizantyjskiego cesarza Aleksego I Komnena w czasie I krucjaty. Od roku 1250, miasto znajdowało się w granicach Cesarstwa Nicejskiego[3]. W 1309 roku, po przejęciu wyspy przez zakon joannitów, miasto było siedzibą joannitów, którzy je ufortyfikowali, dzięki czemu odparli atak egipskiego sułtanatu mameluków w 1444 roku i Mehmeda II Zdobywcy w 1480 roku. Ostatecznie jednak w grudniu 1523 roku miasto po 6 miesiącach oblężenia zdobył Sulejman Wspaniały i od tego miasto było pod panowaniem Turcji. Po wojnie włosko-tureckiej 1911–1912 miasto znalazło się pod władzą włoską, nastąpiła wówczas znaczna rozbudowa miasta. W 1945 roku zajęli je alianci, a od 28 października 1947, kiedy to wyspa Rodos na mocy pokoju paryskiego z 1947 wraz z całym Dodekanezem została przekazana Grecji.
Zabytki
- ruiny starożytnego akropolu z epoki hellenistycznej z III–II w. p.n.e. – odrestaurowany teatr i stadion wraz z kilkoma kolumnami Świątyni Apolla
- Pałac Wielkich Mistrzów Zakonu Joannitów z XIV wieku, aktualnie muzeum. Większą część odbudowy zrealizowano w latach 1937–1939 z przeznaczeniem na letnią rezydencję Mussoliniego, po czym nastąpiły i dalej trwają kolejne odbudowy i rekonstrukcje.
- mury obronne (XV–XVI w.)
- Katedra Joannitów (Panaja Kastru) ob. Muzeum Bizantyjskie
- Szpital joannitów (XV w.) ob. Muzeum Archeologiczne
- meczet Sulejmana Wspaniałego
- meczet admirała Murada Reisa (wcześniej bizantyjski kościół)
- turecka łaźnia (hammam)
- Synagoga Kahal Kadosz Szalom w Rodos
- Biblioteka Osmańska z kolekcją wczesnośredniowiecznych egzemplarzy Koranu
- Dom Gubernatora przy porcie w stylu art déco z czasów panowania włoskiego
- Całkowicie odbudowane ciągi ulic starego miasta, zwłaszcza ul. Rycerska (οδός Ιπποτών – odos Ippoton) i przyległe do niej zaułki
Polonica
W posiadłościach joannickich na wyspie Rodos 6 kwietnia około 1275 r. zmarł były książę białogardzki Racibor[4].
Klimat
| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Średnie temperatury w dzień [°C] | 15.1 | 15.2 | 16.8 | 20.0 | 24.2 | 28.4 | 30.5 | 30.7 | 28.2 | 24.5 | 20.1 | 16.6 | 22,5 |
| Średnie dobowe temperatury [°C] | 12.0 | 12.0 | 13.5 | 16.3 | 20.0 | 24.2 | 26.4 | 26.7 | 24.4 | 20.7 | 16.7 | 13.5 | 18,9 |
| Średnie temperatury w nocy [°C] | 8.8 | 8.8 | 10.1 | 12.5 | 15.8 | 19.9 | 22.3 | 22.7 | 20.5 | 16.9 | 13.2 | 10.4 | 15,2 |
| Opady [mm] | 149 | 106 | 75.6 | 27.8 | 18.6 | 2.3 | 0.4 | 0.2 | 5.8 | 65.5 | 94.1 | 157 | 703 |
| Średnia liczba dni z opadami | 15.5 | 12.7 | 10.5 | 7.6 | 4.6 | 1.2 | 0.2 | 0.1 | 1.5 | 6.7 | 9.5 | 15.4 | 65,6 |
| Źródło: HNMS[5] | |||||||||||||
