Rząd (prawo)

Rząd – kolegialny organ władzy wykonawczej, powoływany i odwoływany przez organ przedstawicielski. Do jego zadań należy koordynowanie działalności administracyjnej i realizacja zadań państwa, właściwy dla parlamentarno-gabinetowych systemów politycznych^[1].

Rząd składa się z przewodniczącego rady ministrów, który jest zazwyczaj nazywany premierem (pierwszym ministrem), choć w niektórych krajach (np. Niemcy) jest tradycyjnie nazywany kanclerzem, oraz z ministrów.

W krajach o systemie parlamentarno-gabinetowym rząd jest wyłaniany i odpowiedzialny przed parlamentem (np. Wlk. Brytania, Włochy, Hiszpania, Japonia^[2]). W systemie prezydenckim pracami rządu kieruje prezydent lub osoba mianowana przez prezydenta wedle własnego uznania^[3]. W takim systemie rząd nie jest odpowiedzialny przed parlamentem, tylko przed prezydentem^[4]. Istnieje również model półprezydencki (np. Francja, Rosja^[2]), który łączy cechy obydwu systemów – prezydent wybiera premiera spośród członków partii większościowej w parlamencie oraz wskazuje rządowi kierunki polityki. Rząd ponosi wówczas podwójną odpowiedzialność – zarówno przed prezydentem, jak i parlamentem.

Rządem nazywany jest także organ władzy wykonawczej sprawujący władzę w imieniu monarchy w państwach o ustroju politycznym niedemokratycznym, monarchia absolutna (np. XIX-wieczny rząd imperatorski w Imperium Rosyjskim lub rząd Królestwa Arabii Saudyjskiej).