Srebrny Niedźwiedź dla najlepszej aktorki

nagroda filmowa

Srebrny Niedźwiedź dla najlepszej aktorki (niem. Silberner Bär/Beste Darstellerin) – nagroda przyznawana corocznie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie w latach 1956-2020 dla najlepszej roli kobiecej spośród filmów konkursu głównego. Laureatkę nagrody wybierało międzynarodowe jury konkursu głównego[1]. W historii festiwalu pięciokrotnie nagroda nie została przyznana (1969, 1970, 1973, 1974, 1990).

Organizatorzy festiwalu zdecydowali się od 2021 zastąpić nagrodę dla najlepszej aktorki i aktora wyróżnieniami za najlepszą rolę główną oraz drugoplanową po to, by nie różnicować wykonawców ze względu na ich płeć[2]. Berlinale było pierwszym międzynarodowym festiwalem, który zdecydował się na taki równościowy i neutralny płciowo krok[3].

Statystyki

Shirley MacLaine, jedyna dwukrotna zdobywczyni Srebrnego Niedźwiedzia.
Edith Evans, najstarsza laureatka Srebrnego Niedźwiedzia - za rolę w filmie Szepczące ściany (1967).
Jadwiga Barańska, jedna z dwóch polskich laureatek Srebrnego Niedźwiedzia - za rolę w filmie Noce i dnie (1976).
Halle Berry, laureatka Srebrnego Niedźwiedzia za rolę w filmie Czekając na wyrok (2002).
Paula Beer ze Srebrnym Niedźwiedziem za rolę w filmie Undine (2020).

Najczęściej nagradzane były role aktorek amerykańskich (12) i niemieckich (11). W dwóch przypadkach jury przyznało nagrody dla aktorskiego kolektywu (od trzech aktorek wzwyż), a dotyczyło to filmów: Godziny (2003, trzy nagrodzone aktorki) oraz Rozstanie (2011, pięć aktorek).

Tylko Amerykance Shirley MacLaine udało się zdobyć nagrodę dwukrotnie (1959, 1971).

Japonka Sachiko Hidari była jedyną zdobywczynią nagrody za role w dwóch różnych filmach (1964). Pierwszą czarnoskórą laureatką była Amerykanka Halle Berry (2002). Najmłodszą zdobywczynią nagrody była Iranka Kimia Hosseini - miała skończonych zaledwie siedem lat[4]. Najstarszą laureatką była 79-letnia Angielka Edith Evans (1967).

Francuzka Juliette Binoche i Amerykanka Julianne Moore to jedyne aktorki, które zdobyły nagrody aktorskie na wszystkich trzech najważniejszych europejskich festiwalach filmowych: Puchar Volpiego na MFF w Wenecji, nagrodę dla najlepszej aktorki na MFF w Cannes oraz Srebrnego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie[5]. Cztery role nagrodzone w Berlinie przyniosły ich laureatkom również Oscara dla najlepszej aktorki pierwszo- lub drugoplanowej (Juliette Binoche, Halle Berry, Nicole Kidman i Charlize Theron).

Nagrodę otrzymały dwukrotnie polskie aktorki: Jadwiga Barańska (1976) i Barbara Grabowska (1981)[6].

Laureatki Srebrnego Niedźwiedzia

RokAktorkaTytuł polskiTytuł oryginalny
1956 Elsa MartinelliDonatellaDonatella
1957 Yvonne MitchellKobieta w szlafrokuWoman in a Dressing Gown
1958 Anna MagnaniDziki jest wiatrWild Is the Wind
1959 Shirley MacLaineJak zdobyć mężaAsk Any Girl
1960 Juliette MaynielKiermaszKirmes
1961 Anna KarinaKobieta jest kobietąUne femme est une femme
1962 Rita Gam
Viveca Lindfors
No ExitNo Exit
1963 Bibi AnderssonKochankaÄlskarinnan
1964 Sachiko HidariKobieta owad
Ona i on
にっぽん昆虫記 / Nippon konchûki
彼女と彼 / Kanojo to kare
1965 Madhur JaffreyShakespeare-WallahShakespeare Wallah
1966 Lola AlbrightLord Love a DuckLord Love a Duck
1967 Edith EvansSzepczące ścianyThe Whisperers
1968 Stéphane AudranŁanieLes biches
1969
1970
Nagrody nie przyznano.
1971 Shirley MacLainePustkaDesperate Characters
Simone SignoretKotLe chat
1972 Elizabeth TaylorHammersmith Is OutHammersmith Is Out
1973
1974
Nagrody nie przyznano.
1975 Kinuyo TanakaSandakan nr 8サンダカン八番娼館 望郷
Sandakan hachibanshokan bohkyo
1976 Jadwiga BarańskaNoce i dnieNoce i dnie
1977 Lily TomlinOstatni seansThe Late Show
1978 Gena RowlandsPremieraOpening Night
1979 Hanna SchygullaMałżeństwo Marii BraunDie Ehe der Maria Braun
1980 Renate KrößnerSolo SunnySolo Sunny
1981 Barbara GrabowskaGorączkaGorączka
1982 Katrin SaßRoczne poręczenieBürgschaft für ein Jahr
1983 Jewgienija GłuszenkoZakochany na własne życzenieВлюблён по собственному желанию
Wljublion po sobstwiennomu żełaniju
1984 Inna CzurikowaRomans polowyВоенно-полевой роман
Wojenno-poliewoj roman
1985 Jo KennedyWrong WorldWrong World
1986 Marcélia CartaxoGodzina gwiazdyA Hora da Estrela
Charlotte ValandreyCzerwony pocałunekRouge baiser
1987 Ana Beatriz NogueiraVeraVera
1988 Holly HunterTelepasjaBroadcast News
1989 Isabelle AdjaniCamille ClaudelCamille Claudel
1990
Nagrody nie przyznano.
1991 Victoria AbrilKochankowieAmantes
1992 Maggie CheungAktorka阮玲玉
Ruan Lingyu
1993 Michelle PfeifferPole miłościLove Field
1994 Crissy RockBiedroneczko, biedroneczkoLadybird, Ladybird
1995 Josephine SiaoLetni śnieg女人四十
Nu ren si shi
1996 Anouk GrinbergMój mężczyznaMon homme
1997 Juliette BinocheAngielski pacjentThe English Patient
1998 Fernanda MontenegroDworzec nadzieiCentral do Brasil
1999 Juliane Köhler
Maria Schrader
Aimée i JaguarAimée & Jaguar
2000 Bibiana Beglau
Nadja Uhl
Legenda RityDie Stille nach dem Schuß
2001 Kerry FoxIntymnośćIntimacy
2002 Halle BerryCzekając na wyrokMonster's Ball
2003 Nicole Kidman
Julianne Moore
Meryl Streep
GodzinyThe Hours
2004 Catalina Sandino MorenoMaria łaski pełnaMaria Full of Grace
Charlize TheronMonsterMonster
2005 Julia JentschSophie Scholl – ostatnie dniSophie Scholl – Die letzten Tage
2006 Sandra HüllerRequiemRequiem
2007 Nina HossYellaYella
2008 Sally HawkinsHappy-Go-Lucky, czyli co nas uszczęśliwiaHappy-Go-Lucky
2009 Birgit MinichmayrWszyscy inniAlle Anderen
2010 Shinobu TerajimaGąsienicaキャタピラー
Kyatapirâ
2011 Leila Hatami
Sareh Bayat
Sarina Farhadi
Kimia Hosseini
Shirin Yazdanbakhsh
Rozstanieجدایی نادر از سیمین
Jodaeiye Nader az Simin
2012 Rachel MwanzaWiedźma wojnyRebelle
2013 Paulina GarcíaGloriaGloria
2014 Haru KurokiMały domek小さいおうち
Chiisai ouchi
2015 Charlotte Rampling45 lat45 Years
2016 Trine DyrholmKomunaKollektivet
2017 Kim Min-heeSamotnie na plaży pod wieczór밤의 해변에서 혼자
Bamui haebyun-eoseo honja
2018 Ana BrunDziedziczkiLas herederas
2019 Yong MeiŻegnaj, mój synu地久天长
Di jiu tian chang
2020 Paula BeerUndineUndine

Przypisy

Linki zewnętrzne