Staw przy Książęcej
Staw przy Książęcej[1][2] lub Staw Żurawka[3] – staw w Warszawie, w dzielnicy Śródmieście.
 Widok od strony południowej, od ulicy Książęcej | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Wysokość lustra | 88,1 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia | 0,0571 ha |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°13′49″N 21°01′42″E/52,230278 21,028333 | |
Położenie i charakterystyka
Staw leży po lewej stronie Wisły, w stołecznej dzielnicy Śródmieście, na obszarze MSI Śródmieście Południowe, niedaleko ulic Książęcej, Józefa Czapskiego i Stanisława Lorentza[4][5], na terenie parku Na Książęcem, w sąsiedztwie zdroju wody oligoceńskiej z lat 50. XX w. zbudowanego w stylu klasycystycznym i Elizeum[4][6]. Znajduje się na obszarze zlewni bezpośredniej Wisły[3][7].
Zgodnie z ustaleniami w ramach „Programu Ochrony Środowiska dla m. st. Warszawy na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.” staw położony jest na terasie nadzalewowej[2]. Zasilany jest wodociągiem, odpływ następuje do kanalizacji[2] – poziom wody jest więc regulowany w sposób sztuczny[6]. Powierzchnia stawu wynosi 0,0571 ha[2]. Według numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal lustro wody znajduje się na wysokości 88,1 m n.p.m.[4] Identyfikator MPHP to 1409897[4].
Jest glinianką[6], powstał w wyniku zalania wodą wyeksploatowanego wyrobiska iłów zaopatrującego w surowiec cegielnie[8]. Cegielnie w dolinie Żurawki, która w przeszłości płynęła m.in. w miejscu późniejszej ulicy Książęcej, istniały od XVII w.[8] Około 1776 roku zbiornik wodny stał się częścią założenia parkowego autorstwa Szymona Bogumiła Zuga[9]. Na wyspie na stawie przez pewien czas hodowano małpy (tzw. Małpia Kolonia)[10].
Staw stanowi część dawnego ogrodu księcia Poniatowskiego wpisanego do rejestru zabytków (nr rej.: 278 z 1.07.1965)[11]. W 1958 roku w pobliżu stawu ustawiono popiersie Elizy Orzeszkowej autorstwa Romualda Zerycha[12].
W XXI wieku w zbiorniku wodnym zaobserwowano występowanie ropuchy zielonej[6][13] i traszki zwyczajnej[13].