Sutra lotosu

Jest to jeden z najdziwniejszych mahajanistycznych tekstów buddyjskich. Stosunkowo niewiele miejsca zajmuje zawartość doktrynalna, a powierzchowne pierwsze czytanie może sprawić wrażenie pozornego filozoficznego braku wyrafinowania. Tekst sprawia wrażenie wyszukanego, mitologicznego, przesądnego, zadufanego w sobie, kłótliwego i polemicznego. Jest najwyraźniej produktem obsesyjnej sekciarskiej walki pomiędzy uczniami hinajany i nowym ruchem mahajany. Dlatego też agresywnie przekazuje ideę, że – w przeciwieństwie do hinajany – celem buddyjskiej praktyki nie jest wygaśnięcie indywidualnego istnienia i cierpienia w nirwanie, ale raczej praktyka ścieżki bodhisattwy, aby stać się Buddą, co oznacza być niekończąco się zaangażowanym w projekt poznania, interakcji, relacji, prowadzenia, edukowania i wyzwalania wszelkich rodzajów odczuwających istot^[1].

Zawiera istotne myśli mahajany: naukę o transcendentnej istocie Buddy oraz możliwości powszechnego wyzwolenia. W mahajanie uważa się ją za sutrę, która zawiera pełną naukę Buddy w przeciwieństwie do sutr hinajany, które zawierają tylko częściowe aspekty. Szkoły te wierzą, iż nauka zawarta w niej została przedstawiona przez Buddę pod koniec jego działalności.

Sutra ta podkreśla znaczenie zaufania ucznia (śraddha) na drodze ku wyzwoleniu, na której także buddowie i bodhisattwowie okażą swą pomoc. W Sutrze Lotosu Budda nie jest przedstawiony jako postać historyczna, lecz jako manifestacja dharmakaji (trikaja) istniejącej wiecznie. Każde stworzenie ma udział w transcendentnej istocie buddy (natura buddy, sans. Buddhata, chiń. 佛性 foxing, kor. pulsǒng, jap. 仏性 busshō, wiet. phât tinh) i dlatego może stać się buddą, tzn. obudzić się do swej prawdziwej natury.

Sanskrycki tekst sutry zachował się w wielu różnych wersjach i to przeważnie we fragmentach. Wersja Dharmarakszy jest najstarszym chińskim tłumaczeniem i pochodzi z roku 286. Ale największy wpływ na znaczenie, jakie ta sutra uzyskała w buddyzmie, był przekład Kumaradżiwy dokonany w roku 406. W czasie gdy Kumaradżiwa tłumaczył sutrę, jego wersja składała się z 27 rozdziałów.

Teksty znajdujące się w kanonie buddyjskim. T – numer katalogowy tekstu w Taishō Shinshū Daizōkyō, Tokio 1924-1934; K – numer katalogowy tekstu w The Korean Buddhist Canon: a Descriptive Catalogue', pod red. Lewisa R. Lancastera, Berkeley 1979.

• Satan fentuoli jing. Tłumacz nieznany; pomiędzy 265 a 317 r. T 265; K 115.
• Miaofa lianhua jing. Tłum. Kumaradżiwa w 406 lub 407 r. w Ogrodzie Xiaoyao w Chang’anie. T 262; K 116
• Zhengfa hua jing. Tłum. Dharmaraksza 15.9.286 r. w Chang’anie. T 263; K 117
• Tianpin miaofa lianhua jing. Tłum. Dżnianagupta w latach 601 i 602. T 264; K 118.

Jednym z czterech głównych uczniów Kumaradżiwy był Sengrui. Napisał wstęp do Sutry lotosu, w którym stwierdza: „Sutra lotosu jest tajemnym magazynem wszystkich Buddów i najprawdziwszym ucieleśnieniem pomiędzy wszystkimi sutrami”. Dla Sengrui ta sutra zajmowała najwyższe miejsce wśród wszystkich sutr jako składnica podstawowych nauk. Było to epokowe spostrzeżenie, zwłaszcza gdy się weźmie pod uwagę czas, w którym to ogłosił^[2].

Kolejnym ze słynnych mnichów, którzy zwrócili uwagę na tę sutrę był Daosheng. Podzielił on nauczanie Buddy na cztery rodzaje. Uważał, iż Budda w ciągu swojego długiego życia jako nauczyciel przekazał cztery rodzaje nauk, w zależności od zdolności słuchaczy. Nauki te przedstawiają coraz bardziej głębokie ujawnienie prawdy:

• Sutry Agama związane z doktryną hinajany – uczą czystego życia.
• Sutry Pradźni, które ujawniają, jak można osiągnąć nirwanę poprzez doskonałą mądrość.
• Sutra lotosu, która wyjaśnia doktrynę „jednego pojazdu” (skr. ekajana) i która zatem może doprowadzić wszystkie osoby do stanu Buddy.
• Sutra nirwany, która podkreśla wieczną, personalną i czystą naturę nirwany^[3].

Innym uczniem Kumaradżiwy był Huiguan, który zmarł w połowie V w. Podzielił on nauczania Buddy na pięć okresów poczynając od jego pierwszego kazania w Parku Sarny w Benares do jego śmierci w Kusinagarze:

• Poziom najbardziej podstawowy reprezentowany przez nauki hinajany – wszystkie fenomeny mają prawdziwe istnienie.
• Poziom sutr Pradźni- wszystkie fenomeny są pozbawione cech, są puste (siunjata)
• Poziom Sutry Wimalakirtiego
• Poziom Sutry lotosu
• Poziom Sutry nirwany^[4].

Za prekursorów szkoły tiantai, której doktrynę oparto na Sutrze lotosu, uważa się za Miaoluo (711-782) wielkim nauczycielu tej szkoły z okresu Tang – Huiwena, Nanyue Huisi. Uczniem Huisi był Zhiyi, dla którego Sutra lotosu także stała się najważniejszą. To na niej oparł doktrynę swojej szkoły tiantai^[5].

• Red. Lewis R. Lancaster. The Korean Buddhist Canon: a Descriptive Catalogue. University of California, Berkeley 1979 r. ISBN 0-520-03159-8.
• Pye, Michael (1978). Skilful Means – A concept in Mahayana Buddhism. London, UK: Gerald Duckworth & Co. Ltd. ISBN 0-7156-1266-2. 2nd edition: Routledge 2003.
• Shinjo Suguro (1998): Introduction to the Lotus Sutra, Jain Publishing Company. ISBN 0-87573-078-7.
• Daisaku Ikeda. The Flower of Chinese Buddhism. Weatherhill. New York. 1997. s. 205. ISBN 0-8348-0393-3.
• Brook Ziporyn. Being and Ambiguity. Philosophical Experiments with Tiantai Buddhism. Open Court. Chicago. 2004. s. 452. ISBN 0-8126-9542-9.

• Sutra Lotosu