Swetoniusz
Gaius Suetonius Tranquillus (ur. ok. 69 n.e., zm. 130) – rzymski pisarz, pisał po łacinie i po grecku.
Swetoniusz (ilustracja z Kroniki norymberskiej). | |
Data urodzenia | 69 n.e. |
---|---|
Data śmierci | 130 |
Zawód, zajęcie | Rzymski pisarz. |
Pochodził ze stanu ekwickiego. Jego ojciec, Swetoniusz Laetus, był trybunem wojskowym przy XIII Legionie, gdzie walczył pod Bedriakum w oddziałach Otona, o czym Swetoniusz informuje w żywocie Otona.
Przyjaźnił się z Tacytem i utrzymywał bliskie kontakty z Pliniuszem Młodszym, który wstawił się za nim u cesarza Trajana, w jednym ze swych listów. Większość wiadomości, które posiadamy o Swetoniuszu, pochodzi z korespondencji Pliniusza.
Około roku 120 został sekretarzem kancelarii cesarskiej Hadriana. Jednak już niedługo później zwolniono go za zbyt swobodne przystawanie z żoną cesarza - Sabiną. Wówczas poświęcił się twórczości literackiej. Na ten okres przypada wydanie słynnych Żywotów Cezarów. Zawierają one biografie Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta, Tyberiusza, Kaliguli, Klaudiusza, Nerona, Galby, Otona, Witeliusza, Wespazjana, Tytusa i Domicjana. Są one ważnym źródłem, uzupełniającym relację Tacyta (która np. nie obejmuje Kaliguli, bo odpowiednie księgi Roczników Tacyta nie zachowały się). Szczególna wartość ich polega na opisie obyczajowości cesarskiej. Każda biografia, w mniejszym bądź większym stopniu, zachowuje trójpodział. Na początku część omawiająca wydarzenia z życia cesarza (nie zawsze przestrzegająca chronologii), jego pochodzenie, sprawowane urzędy; następnie opisuje cechy charakteru i wygląd władcy (species), a w końcowych partiach śmierć, poprzedzaną zawsze znakami wróżebnymi.
Do naszych czasów zachowały się oprócz Żywotów cezarów (De vita Caesarum), fragment dzieła O słynnych mówcach i nauczycielach (De grammaticis et rhetoribus), będące częścią większej całości O sławnych mężach (De viris illustribus).
Niektóre jego zaginione prace cytują autorzy późniejsi i Księga Suda.
Wspomina (w biografii Klaudiusza, 25) postać bliżej nieokreślonego Chrestosa: Iudaeos impulsore Chresto assidue tumultuantes Roma expulit („Żydów wypędził z Rzymu za to, że bezustannie wichrzyli podżegani przez jakiegoś Chrestosa”, wyd. pol. tłum. Janina Niemirska-Pliszczyńska)[1].
Przypisy
Bibliografia
- Gajusz Swetoniusz Trankwillus: Żywoty cezarów. Przekład i wstęp Janina Niemirska-Pliszczyńska, przedmowa Józef Wolski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987. ISBN 83-04-01648-6.
Linki zewnętrzne
- Pisma Swetoniusza na The Latin Library.
- „Żywoty cezarów” (w oryginale i po ang.)
- Swetoniusz – dzieła w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000121029695
- VIAF: 89599270, 100218597, 238069711, 100218606, 667154380943730290788, 315628099, 288089733, 34463428
- ULAN: 500050468
- LCCN: n50053072
- GND: 118619918
- NDL: 00458032
- LIBRIS: qn241rl83bt8wqq
- BnF: 119257294
- SUDOC: 027151387
- SBN: CFIV096923
- NLA: 36012686
- NKC: jn19990218099
- BNE: XX1148703
- NTA: 15245831X, 069562466
- BIBSYS: 90785110
- CiNii: DA00897279
- Open Library: OL68512A
- PLWABN: 9810688124105606
- NUKAT: n96400831
- J9U: 987007268630505171
- PTBNP: 76424
- CANTIC: a1016070x
- LNB: 000104443
- NSK: 000013179
- CONOR: 17012579
- BNC: 000097965
- ΕΒΕ: 218954
- BLBNB: 000364260
- KRNLK: KAC199626796
- LIH: LNB:V*349836;=BT