Szybownictwo
Szybownictwo – dyscyplina lotnictwa sportowego wykonywana na szybowcach.
Konkurencje szybowcowe
Przeloty
Zawodnicy walczą o najwyższą średnią prędkość osiągniętą wzdłuż ustalonej trasy[a]. Piloci mają możliwość (w oknie kilku godzin) indywidualnie wyboru najkorzystniejszego[b] momentu startu. W niektórych formatach konkurencji piloci mogą modyfikować trasę[c] w pewnych granicach (liczy się średnia prędkość na wybranej trasie). W pewnych sytuacjach (przedwczesne lądowanie w terenie przygodnym) liczy się przeleciana odległość. Możliwe są też konkurencje czysto odległościowe (kto dalej zaleci), ale obecnie raczej niespotykane z przyczyn logistycznych (konieczność przewozu z powrotem szybowca setki kilometrów do lotniska z którego zawodnicy startują).
Akrobacja
Piloci wykonują (w serii lotów) przepisane i/lub własnej kompozycji wiązanki figur akrobatycznych. Punktacja przez sędziów na podstawie dokładności wykonania figur.
Wyścigi (Grand Prix)
Piloci, z jednoczesnego lotnego startu, ścigają się po ustalonej trasie[a]. Decyduje kolejność na mecie.
Rekordy
Niezależnie od powyższych konkurencji, w których rozgrywane są zawody (np. MŚ), Międzynarodowa Federacja Lotnicza ustanawia kategorie, w których odnotowywane są rekordy świata. Obecnie notuje się je w:
- średnich szybkościach przelotu (różne typy tras i dystansów, obecnie do około 300km/h)
- przewyższeniu i maksymalnej osiągniętej wysokości (obecnie rzędu 15 km[d], większa wysokość wymaga kombinezonów lub kabin ciśnieniowych[e], gdyż sam tlen nie jest wystarczający[1][f])
- odległości przelotu (różne typy tras, obecnie rzędu 3000 km)
Podobnie jak w innych sportach, niektóre typy rekordów nie są obecnie odnotowywane z przyczyn bezpieczeństwa, np. rekord w długości lotu, które dochodziły już do 3 dób.
Organizacja
Na szczeblu międzynarodowym sport jest uprawiany w ramach Międzynarodowej Federacji Lotniczej (FAI). Organizuje ona m.in. zawody międzynarodowe oraz prowadzi międzynarodowy ranking pilotów[2]. Członkami tej organizacji są organizacje narodowe, w Polsce Aeroklub Polski.
W Polsce szybownictwo można uprawiać m.in. w sekcjach szybowcowych Aeroklubów Regionalnych zrzeszonych w Aeroklubie Polskim i innych organizacjach społecznych lub komercyjnych. Jest to sport otwarty dla początkujących w wieku od 14 lat (przepisowe minimum) do późnego wieku (często powyżej 70). Kandydaci i piloci podlegają m.in. testom medycznym, które w porównaniu z poprzednimi latami są znacznie złagodzone.
W klubach z reguły zdecydowana mniejszość pilotów uczestniczy w oficjalnych zawodach, większość uprawia sport rekreacyjnie.
Ciekawostki
- W obecnej (kwiecień 2018) chwili w międzynarodowym rankingu pilotów szybowcowych[2] (ponad 5000 pilotów) pierwsze miejsce zajmuje polski pilot Sebastian Kawa. Łukasz Wójcik jest dwunasty, a Karol Staryszak jest czternasty.
- W Mistrzostwach Świata w akrobacji szybowcowej w 2012 wszyscy piloci[3] startowali na szybowcach polskiej konstrukcji: MDM-1 Fox, MDM-1 Solo Fox, S-1 Swift, SZD-59 Acro
Zobacz też
- Fordońska Szkoła Szybowcowa
- Polskie Stowarzyszenie Szybowcowe
- przeloty szybowcowe
- lot termiczny
- lot żaglowy
- lot falowy
- komin termiczny
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- John H. Cochrane: The Evolution of U.S. Contest Soaring. [w:] Ralph S. Barnaby Lecture (na zaproszenie Amerykańskiego Muzeum Szybownictwa) [on-line]. faculty.chicagobooth.edu, 2 października 2010. [dostęp 2012-09-13]. (ang.).
- Sebastian Kawa: O zawodach szybowcowych. www.sebastiankawa.pl. [dostęp 2012-09-13]. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Aktualne rekordy w szybownictwie
- Polskie Stowarzyszenie Szybowcowe. pss.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-02)].
- Aeroklub Polski – szybowce. szybowce.aeroklub-polski.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-28)].
- Wyprawa do Patagonii
- Film Lot treningowy z uczniem-pilot na wymaganie – 50km – do srebrnej odznaki szybowcowej
- Film „433 km” – lot treningowy przed Grand Prix World Championships
- Film „Mistrzostwa Świata Grand Prix w wyścigach szybowcowych w Chile 2010”
- Rekord Wandy Szemplińskiej w bazie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej – kronika PKF.
- Międzynarodowe Mistrzostwa Szybowcowe, Żar 1949 w bazie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej – kronika PKF.
- Próba szybowca „ABC”, Bielsko 1948 w bazie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej – kronika PKF.
- Szybowcowy warsztat doświadczalny, Bielsko-Biała 1947 w bazie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej.