Wikipedysta:DawnyTest/Historia Tajlandii (1782–1932)

W 1767 roku, po prawie czterystu latach dominacji w Azji Południowo-Wschodniej, Ajutthaja została zniszczona przez birmańską

dynastię Konbaung^[2]. Pomimo całkowitej porażki i późniejszej okupacji Syjam szybko się odnowił. Opór wobec birmańskich rządów stał na czele szlachcica i dowódcy wojskowego chińskiego pochodzenia, Taksina. Początkowo stacjonował w Chanthaburi na południowym wschodzie, w ciągu roku pokonał birmańską armię okupacyjną i zjednoczył państwo syjamskie ze stolicą w Thonburi na zachodnim brzegu Chao Phraya, 20 km od morza. W 1768 został koronowany. Pod jego rządami ponownie zjednoczył środkowe obszary Tajlandii, a w 1769 zajął także zachodnią Kambodżę^[3]. Następnie przywrócił syjamskie rządy na Półwyspie Malajskim aż do Penang i Terengganu. Po zabezpieczeniu swojej bazy w Syjamie, Taksin zaatakował Birmańczyków na północy w 1774 r. i zdobył Chiang Mai w 1776 r., na stałe jednocząc Syjam i Lannę. Czołowym generałem Taksina w tej kampanii był Thong Duang, znany pod tytułem Chaophraya lub Lord Chakri, był potomkiem Monów. W 1778 armia syjamska z nim na czele zdobyła Wientian i Luang Phrabang, północne królestwo Laosu, i ostatecznie ustanowiono kontrolę nad królestwami Laotańskimi.

Wczesny okres (1782-1855)

Założenie Bangkoku

Chakri panował jako Ramathibodi, mimo to był powszechnie znany jako król Rama I. Przeniósł stolicę z Thonburi do wioski Bang Makok (co oznacza „wieś drzewek oliwnych”) ze względu na lepszą pozycję w obronie przed najazdami birmańskimi, z zachodu, chroniona przed atakiem z nad rzeki na zachodzie i szeregiem kanałów na północy, wschodzie i południu. Wschodni brzeg był niskimi bagnami zamieszkałymi przez Chińczyków, których król Rama I kazał przenieść do Sampheng. Oficjalna data założenia Bangkoku to 21 kwietnia 1782 roku, kiedy to podczas ceremonii poświęcono filar miasta. Król Rama I przeszedł skróconą formę koronacji w 1782 r.^[4] Założył dynastię Chakri i uczynił swojego młodszego brata Chao Phraya Surasi księciem Sura Singhanat z Frontowego Pałacu. W 1783 roku zbudowano mury miejskie Bangkoku z części cegieł zabranych z ruin Ajutthaji.^[4][5] Robotnicy z Laosu i Kambodży^[5] zostali przydzieleni do kopania fosy miejskiej. W 1784 roku ukończone zostały Wielki Pałac i Świątynia Szmaragdowego Buddy, do której ze Świątyni świtu został przeniesiony Szmaragdowy Budda. W 1785 król Rama I dokonał pełnej ceremonii koronacji i nazwał nowe miasto „Rattanakosin”, co oznaczało „Klejnot Indry” nawiązujący do Szmaragdowego Buddy.

Wojny z Birmą

Birmańczycy nadal byli głównym zagrożeniem dla Syjamu. W 1785 r. podczas Wojny Dziewięciu Armii, król Bodawpaya z birmańskiej dynastii Konbaung wysłał wojska w celu najechania Syjamu w pięciu kierunkach. Dekady ciągłych działań wojennych sprawiły, że Syjam został wyludniony, a dwór syjamski zdołał zgromadzić tylko 70 000 ludzi^[5] przeciwko 144 000 birmańskim najeźdźcom. Birmańczycy byli jednak nadmiernie rozciągnięci i niezdolni do zbieżności. Książę Sura Singhanat poprowadził swoją armię by pokonała główne wojska Bodawpayi w bitwie pod Latya w Kanchanaburi w 1785 roku. Na północy Birmańczycy rozpoczęli oblężenie Lanna Lampang. Kawila, władca Lampang, zdołał utrzymać oblężenie przez cztery miesiące, dopóki siły pomocy z Bangkoku nie przybyły na ratunek Lampang. Na południu Lady Chan i Lady Mook byli w stanie odeprzeć birmańskie ataki na Thalang (Phuket) w 1786 roku. Po bezowocnej kampanii, król Bodawpaya wysłał swojego syna Uparadźę Thado Minsawa, aby zaatakował Kanchanaburi, koncentrując się na tylko jednym kierunku. Król Rama I i jego brat książę Sura Singhanat pokonali Birmańczyków w kampanii Tha Dindaeng w latach 1786–1787.

Po zwycięstwach nad najeźdźcami z Birmy, Syjam przeprowadził ofensywę na Wybrzeżu Tenasserim^[5][6][7], które było dawnym terytorium Ajutthaji. Król Rama I poprowadził armie syjamskie do oblężenia Tavoy w 1788^[5], ale mu się to nie udało. W 1792 r. birmańscy gubernatorzy Tavoy i Mergui uciekli do Syjamu^[5][7]. Syjam tymczasowo zajął Wybrzeże Tenasserim. Jednakże, gdy dwór przygotowywał się do inwazji na Dolną Birmę,^[5] król Bodawpaya wysłał swojego syna Thado Minsawa, aby odzyskał Tenasserim.^[6] Syjamczycy zostali dotkliwie pokonani przez Birmańczyków w bitwie pod Tavoy w 1793 roku i przekazali wybrzeże Tenasserim Birmie^[7] które stajło się współczesną Dywizją Tanintharyi .

Lord Kawila w końcu miał możliwość do ponownego ustanowienia Chiang Mai jako centrum Lanny w 1797 roku. Król Bodawpaya był chętny do odzyskania birmańskiej kontroli nad Lanną. Birmańczycy najechali Chiang Mai w 1797 i 1802 r.^[4] W obu przypadkach Kawila bronił miasta, a książę Sura Singhanat by odciążyć Chiang Mai przeniósł się na północ.^[5] Następnie siły syjamskie i Lanna przystąpiły do zajęcia Chiang Saen, twierdzy władzy birmańskiej w Lannie, w 1804 r.^[5], eliminując wpływy birmańskie w tym państwie.^[8] Zwycięstwa Syjamu nad Birmańczykami w Lannie pozwoliły Syjamowi poszerzyć dominację na w kierunku najbardziej wysuniętych na północ Tajskich księstw: Keng Tung i Chianghung. Kawila z Chiang Mai wysłał siły do najazdu na Keng Tung i Mong Hsat w 1802 r. i ujarzmił Mong Yawng, Mueang Luang Phukha i Chiang Hung w 1805 r.^[4] Tego samego roku książę Nan najechał konfederację Tai Lue z Sipsongpanna wobec czego Chiang Hung skapitulował.^[9]

Książę Sura Singhanat zmarł w 1803 roku. W 1806 roku król Rama I wyznaczył swojego syna, Itsarasunthona^[4] na następcę księcia Pałacu Frontowego. Po śmierci Ramy I w 1809 roku, jego syn Itsarasunthon został królem Ramą II^[4]. Król Bodawpaya skorzystał wówczas z okazji, aby rozpocząć birmańską inwazję na Thalang na Wybrzeżu Andamańskim. Dwór w Bangkoku wysłał armie, by odciążyć Thalang, ale wcześniej napotkał trudności logistyczne, kiedy Thalang padł ofiarą Birmańczyków w roku 1810.^[5][10] Syjamczycy i tak byli w stanie odeprzeć Birmańczyków z Thalang. Birmańska inwazja na Phuket w latach 1809-1810 była ostatnią w historii Tajlandii birmańską inwazją na terytoria syjamskie. Syjamczycy pozostawali czujni na przyszłe inwazje birmańskie przez 1810. Dopiero gdy Birma scedowała Tenasserim na rzecz Brytyjczyków dzięki traktatowi z Yandabo w 1826 r. w następstwie pierwszej wojny brytyjsko-birmańskiej, groźby birmańskie skutecznie się skończyły^[4].

Stosunki z Laosem, Kambodżą i Wietnamem

Kiedy siły syjamskie zdobyły Wientian w 1779 r. w okresie Thonburi, wszystkie trzy laotańskie królestwa Luang Phrabang, Wientian i Champasak trafiły pod władzę syjamską. Laotańscy książęta Nanthasen, Inthavong i Anouvong zostali wzięci jako zakładnicy do Bangkoku.^[11] W 1782 roku król Rama I ustanowił Nanthasena królem Wientianu. Jednak w 1795 r.^[12] Nanthasen został obalony z powodu jego rzekomych zabiegów dyplomatycznych z wietnamską dynastią Tây Sơn na rzecz Inthavonga, po jego śmierci w 1804 roku, Anouvong został nowym królem Wientianu.^[13]

W 1783 roku Yumreach Baen, kambodżański szlachcic nastawiony pro-syjamsko, dokonał zamachu stanu w Kambodży aby obalić i zabić pro-wietnamskiego premiera tego kraju – Tolaha Mu. Sytuacja spowodowała, że Yumreach Baen zabrał młodego króla Kambodży Ang Eng do Bangkoku. Król Rama I odznaczył Baena tytułem Chaophraya Aphaihubet. Tego samego roku Gia Long przybył do Bangkoku, aby schronić się przed Taysonami. W 1784 roku wojska syjamskie najechały Sajgon, aby przywrócić władzę Gia Longa, lecz zostały pokonane w bitwie pod Rạch Gầm-Xoài Mút przez Tây Sơn. W 1789 roku Aphaiphubet Baen przejął kontrolę nad Kambodżą i został regentem. Również w tym samym roku Gia Long zajął Sajgon i osiedlił się na południu Wietnamu. W 1794 roku król Rama I pozwolił Ang Engowi wrócić do Kambodży, aby rządzić jako król ^[4] i zajął północno-zachodnią część Kambodży, w tym Battambang i Siemreap, aby Aphaiphubet Baen rządził jako gubernator Battambang pod bezpośrednimi rządami syjamskimi.

Ang Eng zmarł w 1796 roku, jego następcą został jego pro-wietnamski syn Ang Chan.^[4] Pro-syjamski książę Ang Sngoun, młodszy brat Ang Chana, zbuntował się przeciwko niemu w 1811 roku. Siły syjamskie przeszły z Battambang do Oudong. Spanikowany król Ang Chan uciekł, by schronić się w Sajgonie^[14] pod ochroną Wietnamu. Siły syjamskie splądrowały Oudong i wróciły.^[4] Lê Văn Duyệt sprowadził Ang Chana z powrotem do Phnom Penh, aby rządził pod wpływami Wietnamu.^[15]

Król Wientianu Anouvong wszczął rebelię przeciw Syjamowi w 1827 roku. Poprowadził armie Laosu do zdobycia Nakhon Ratchasima i Saraburi^[4], podczas gdy jego syn, król Raxabut Nyô z Champasak, najechał południowy Isan. Phraya Palat i jego żona Lady Mo^[16] poprowadzili jeńców syjamskich do powstania przeciwko ich nadzorcom z Laosu w bitwie na polach Samrit. Król Rama III wysłał księcia Sakdipolsepa, aby pokonał Anouvonga w bitwach pod Nong Bua Lamphu i Phraya Ratchasuphawadi^[4], by pojmać Raksabuta Nyô. Anouvong i jego rodzina uciekli do Nghệ, prowincji Wietnamu pod ochroną cesarza Ming Mạng^[17]. Ming Mạng wysłał Anouvonga z powrotem do Wientianu, aby negocjował z Syjamem. Jednak Anouvong odzyskał kontrolę nad Wientianem tylko po to, by zostać odepchniętym przez Phraya Ratchasuphawadi w 1828 roku. Anouvong został ostatecznie schwytany i wysłany do Bangkoku, gdzie był więziony. Zmarł on w 1829 roku.^[4]

Bunt Anouvonga pogorszył stosunki syjamsko-wietnamskie. Lê Văn Duyệt zmarł w 1832 r., A jego pośmiertne kary wymierzone przez Ming Mạnga zapoczątkowały bunt Lê Văn Khôi w Sajgonie w 1833 r. Rama III skorzystał z okazji, aby wyeliminować wpływy wietnamskie w regionie. Wyznaczył Chaophraya Bodindecha do poprowadzenia armii w celu inwazji na Kambodżę i Sajgon^[18], podczas gdy Chaophraya Phrakhlang dowodził flotą. Siły syjamskie zostały pokonane w bitwie morskiej pod Vàm Nao i wycofały się. Klęska Syjamska potwierdziła dominację Wietnamu nad Kambodżą. Ming Mạng podbił Kambodżę do prowincji Trấn Tây z Trương Minh Giảng jako gubernatorem. Po śmierci Ang Chana, Minh Mạng ustanowił również Ang Mey jako marionetkową królową-regnentkę Kambodży. ^[19] W 1840 roku Kambodżanie podnieśli ogólny bunt przeciwko dominacji wietnamskiej. Bodindecha poprowadził armie syjamskie do ataku na Pursat i Kampong Svay w 1841 roku. Nowy wietnamski cesarz Thiệu Trị nakazał Wietnamczykom wycofanie się, a Syjamczycy przejęli Kambodżę. Wojna została wznowiona w 1845 r., Kiedy cesarz Thiệu Trị wysłał Nguyễn Tri Phương, aby z powodzeniem zajął Phnom Penh i oblegał syjamski Oudong. Po miesiącach oblężenia Syjam i Wietnam wynegocjowały pokój z księciem Ang Duongiem, który uznał zwierzchnictwo zarówno Syjamu, jak i Wietnamu, ustanowionego nowym królem Kambodży w 1848 roku. ^[4]

Nowożytny Syjam (1855-1905)

Oświecenie (1853-1868)

Mongkut wstąpił na tron jako Rama IV w 1853 roku, zdeterminowany, by zapobiec kolonialnej dominacji Syjamu, zmuszając niechętnych poddanych do modernizacji. Chociaż teoretycznie był monarchą absolutnym, jego władza była ograniczona. Będąc mnichem od 27 lat, brakowało mu bazy wśród potężnych książąt królewskich i nowoczesnego aparatu państwowego do realizacji jego życzeń. Jego pierwsze próby reform, ustanowienia nowoczesnego systemu administracji i poprawy statusu zadłużonych niewolników i kobiet, zakończyły się niepowodzeniem.

Rama IV nie był negatywnie nastawiony do zachodniwj inwazji w Syjamie. Sam król i jego świta byli pro-brytyjscy, co stało się oczywiste w 1855 roku, kiedy misja kierowana przez ówczesnego gubernatora Hongkongu, Johna Bowringa, przybyła do Bangkoku z żądaniami natychmiastowych zmian, popartych groźbą użycia siły. Król chętnie zgodził się na żądania nowego traktatu, zwanego traktatem Bowringa, który ograniczył cła importowe do trzech procent, zniósł królewskie monopole handlowe i przyznał poddanym brytyjskim eksterytorialność. Wkrótce podobne ustępstwa zażądały i uzyskały inne mocarstwa zachodnie.

Król zdał sobie sprawę, że prawdziwe zagrożenie dla Syjamu to Francuzi, a nie Brytyjczycy, ponieważ byli oni zainteresowani korzyściami handlowymi, natomiast Francuzi budowali imperium kolonialne. Zajęli Sajgon w 1859 r., a w 1867 r. Utworzyli protektorat nad południowym Wietnamem i wschodnią Kambodżą. Rama IV miał nadzieję, że Brytyjczycy będą bronić Syjamu, jeśli udzieli im ustępstw gospodarczych, których żądali. W następnym panowaniu okazałoby się to złudzeniem, ale prawdą jest, że Brytyjczycy postrzegali Syjam jako użyteczne państwo buforowe między brytyjską Birmą a francuskimi Indochinami .

Reformy w latach 1868–1910

Rama IV zmarł w 1868 roku, jego następcą został jego wówczas 15-letni syn Chulalongkorn, panujący pod imieniem Rama V, znany jest obecnie jako Rama Wielki. Rama V był pierwszym syjamskim królem, który otrzymał pełne zachodnie wykształcenie, był uczony przez brytyjską guwernantkę Annę Leonowens (której miejsce w historii Syjamu zostało sfabularyzowane w musicalu Król i ja). Początkowo panowanie Chulalongkorna było zdominowane przez konserwatywnego regenta, Chaophrayę Si Suriyawongsego, lecz w 1873 roku, gdy władca osiągnął pełnoletność, ostatecznie przejął kontrolę nad państwem. Stworzył Tajną Radę oraz Radę Państwa, formalny system sądownictwa i urząd budżetowy. Zapowiedział stopniowe znoszenie niewolnictwa i ograniczenie niewoli za długi.

Współczesny Syjam (1905–1932)

Od królestwa do współczesnego państwa (1910–1925)

Jedną z reform Ramy V było wprowadzenie prawa sukcesji królewskiej w stylu zachodnim, więc w 1910 r. został pokojowo zastąpiony przez jego syna Wadżirawudha, który rządził jako Rama VI. Kształcił się on w akademii wojskowej Sandhurst oraz w Oksfordzie i był zangielizowanym edwardiańskim dżentelmenem. Rzeczywiście, jednym z problemów Syjamu była pogłębiająca się przepaść między zachodnią rodziną królewską a wyższą arystokracją i resztą kraju. Minęło kolejnych 20 lat, zanim zachodnia edukacja przeniknęła do biurokracji i armii.

Za Ramy V nastąpiła pewna reforma polityczna, ale król nadal był monarchą absolutnym, który pełnił funkcję szefa gabinetu i obsadzał wszystkie agencje państwowe własnymi krewnymi. Vajiravudh wiedział, że reszty „nowego” narodu nie można na zawsze wykluczyć z rządu, ale nie wierzył w demokrację w stylu zachodnim. Zastosował swoje obserwacje sukcesu brytyjskiej monarchii panującej w Indiach, częściej występując publicznie i wprowadzając więcej królewskich ceremonii. Jednak Rama VI kontynuował również plan modernizacji swojego ojca.

Bangkok coraz bardziej stawał się stolicą nowego narodu Syjamu. Rząd Ramy VI rozpoczął kilka ogólnokrajowych projektów rozwojowych, pomimo trudności finansowych. Nowe drogi, mosty, linie kolejowe, szpitale i szkoły powstawały w całym kraju dzięki funduszom z Bangkoku. Nowo utworzeni „wicekrólowie” zostali powołani do nowo zrestrukturyzowanego „Regionu”, czyli Monthon, jako agenci króla nadzorujący sprawy administracyjne w prowincjach.

W celu wspierania sprawy narodu Król utworzył Korpus Dzikich Tygrysów - กองเสือป่า (Kong Suea Pa), paramilitarną organizację o „dobrym charakterze”. Stworzył także młodszy oddział, który istnieje do dziś jako Narodowa Organizacja Skautowa Tajlandii. Rama VI poświęcił wiele czasu na rozwój ruchów politycznych, widząc w tym okazję do stworzenia więzi między sobą a lojalnymi obywatelami. Był to również sposób na wyróżnienie i uhonorowanie jego ulubieńców. Początkowo Dzikie Tygrysy pochodziły z osobistej świty króla, ale entuzjazm wśród ludności pojawił się później. O ruchu dorosłych niemiecki obserwator pisał we wrześniu 1911 roku: „To oddział ochotników w czarnych mundurach, wyszkolonych mniej więcej w stylu wojskowym, ale bez broni. Brytyjscy harcerze są najwyraźniej wzorem dla Korpusu Tygrysów. W całym kraju, w najodleglejszych miejscach, formowane są oddziały tego korpusu. Trudno byłoby rozpoznać cichego i flegmatycznego Syjamczyka”. Ruch paramilitarny w dużej mierze zanikł do 1927 roku, ale odrodził się i przekształcił w Ochotniczy Korpus Obrony, zwany także Wiejskimi Skautami. (Taj. ลูกเสือบ้าน) ^[20]

Styl rządzenia Wadżirawudhy różnił się od stylu jego ojca. Na początku nadal korzystał z zespołu ojca i nie było nagłej przerwy w codziennej rutynie rządzenia. Dlatego większość codziennych spraw spoczywała w rękach doświadczonych i kompetentnych ludzi, którym Syjam zawdzięczał wiele postępowych kroków, takich jak opracowanie krajowego planu edukacji całej populacji, założenie klinik, w których podawano bezpłatne szczepienia przeciwko ospie, oraz ciągła rozbudowa kolei. Jednak wyższe stanowiska były stopniowo obsadzane członkami koterii królewskiej, gdy wakat następował w wyniku śmierci, przejścia na emeryturę lub rezygnacji. Do 1915 roku połowa gabinetu składała się z nowych członków. Najbardziej godna uwagi była obecność Chao Phraya Yomarat i nieobecność księcia Damronga. Zrezygnował ze stanowiska ministra spraw wewnętrznych oficjalnie z powodu złego stanu zdrowia, ale w rzeczywistości z powodu relacji między nim a królem.

Pierwsza Wojna Światowa

By zyskać uznanie Wielkiej Brytanii i Francji. Syjam w 1917 wypowiedział wojnę Niemcom i Austro-Węgrom. Udział Syjamu w I wojnie światowej zapewnił mu miejsce na konferencji pokojowej w Wersalu, a minister spraw zagranicznych Devawongse wykorzystał tę okazję, by argumentować za zniesieniem traktatów z XIX wieku i przywróceniem pełnej suwerenności kraju. Stany Zjednoczone zobowiązały się w 1920 r., Podczas gdy Francja i Wielka Brytania opóźniły się do 1925 r. Zwycięstwo to przyniosło królowi pewną popularność, lecz wkrótce zostało podważone przez niezadowolenie z innych kwestii, takich jak jego ekstrawagancja, która stała się bardziej zauważalna, gdy w 1919 roku Syjam nawiedziła ostra powojenna recesja. Obawiano się również, że król nie będzie miał syna, co z powodu braku spadkobierców podważyło stabilność monarchii. Tak więc, kiedy nagle w 1925 roku w wieku zaledwie 44 lat Rama VI zmarł, monarchia była w stanie osłabienia. Jego następcą został jego młodszy brat Prajadhipok.

Rewolucja w 1932

W przeciwieństwie do innych państw Azji Południowo-Wschodniej, Tajlandia nigdy nie została formalnie skolonizowana przez mocarstwa europejskie, chociaż znaczne terytorium zostało scedowane pod przymusem Wielkiej Brytanii i Francji. Konwencjonalne perspektywy przypisują to wysiłkom monarchów z dynastii Chakri, zwłaszcza Ramy IV i Ramy V, aby „unowocześnić” ustrój syjamski, a także względnej jednorodności kulturowej i etnicznej narodu tajskiego. Rama IV (Mongkut) otworzył państwo na handel europejski i rozpoczął proces modernizacji. Jego syn, Rama V (Chulalongkorn), skonsolidował kontrolę nad tajskimi państwami wasalnymi, tworząc monarchię absolutną i państwo scentralizowane. Sukces monarchów Chakri zapoczątkował rewolucję w 1932 roku, wobec czego nadszedł koniec monarchii absolutnej. „Modernizacja” nakazana z góry do początku XX wieku stworzyła klasę wykształconych na Zachodzie Tajów z pospolitych i niższych klas szlacheckich, którzy obsadzali średnie i niższe szeregi rodzącej się biurokracji syjamskiej. Byli pod wpływem ideałów rewolucji francuskiej i rosyjskiej.^[21] Ta nowa frakcja ostatecznie utworzyła Partię Ludową, zalążek rewolucji 1932 roku.

Te perspektywy stworzyły dominującą politycznie arystokrację syjamską, która stawała się coraz potężniejsza dzięki procesowi „modernizacji”, który zainicjowała i którym kierowała. Wydaje się to sprzeczne z konwencjonalnymi poglądami, które opierają się na założeniu, że monarchia absolutna dynastii Chakri na początku lat trzydziestych XX wieku grała bierną rolę, ze względu na polityczną słabość Ramy VI (króla Wadżirawudha) i Ramy VII (króla Prajadhipoka) oraz kryzysy takie jak jak Wielki Kryzys. Nie kontrolując już wydarzeń politycznych w Syjamie, zostali zepchnięci na bok przez zwolenników demokracji i nacjonalizmu^[22]. rewizjoniści przeciwstawić się, zauważając, że słabości pojedynczego monarchy niekoniecznie oznaczają, że determinacja i siła tradycyjnej arystokracji ziemskiej lub tak zwanej arystokracji sakdińskiej w utrzymaniu jej prymatu poprzez podtrzymywanie politycznych prerogatyw monarchii absolutnej została w jakikolwiek sposób osłabiona . Ich zdaniem przypisywanie wybuchu rewolucji 1932 r. w dużej mierze przekonaniom i ambicjom wykształconych na Zachodzie promotorów Partii Ludowej przesłania rolę odgrywaną przez syjamską monarchię i arystokrację. ^[23]

Koniec władzy absolutnej (1925–1932)

Rewolucja w 1932

W 1932 r., kiedy Syjam pogrążył się w kryzysie, Rada Najwyższa zdecydowała się na wprowadzenie cięć w wydatkach, w tym w budżecie wojskowym. Król przewidział, że taka polityka może wywołać niezadowolenie, zwłaszcza w armii, wobec czego zwołał specjalne spotkanie urzędników, aby wyjaśnić, dlaczego cięcia były konieczne. W swoim przemówieniu stwierdził: „Sam nie znam się na finansach i jedyne, co mogę zrobić, to słuchać opinii innych i wybierać najlepsze. . . Jeśli popełniłem błąd, naprawdę zasługuję na usprawiedliwienie od mieszkańców Syjamu”.

We wczesnym okresie państwo odziedziczyło większość aparatu biurokratycznego po późnej Ayutthaji. Syjamska biurokracja dworu królewskiego skupiała się na sześciu ministerstwach.^[4] Dwóch najwyższych premierów dworu to Samuha Nayok (สมุหนายก), premier Północnego Syjamu, który nadzorował Mahatthai (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych), oraz Samuha Kalahom (สมุหกลาโหม), premiera południowego Syjamu, który nadzorował Kalahom, czyli Ministerstwem Wojskowym. Pod nimi były jeszcze cztery ministerstwa pod nazwą Chatusadom (จตุสดมภ์);

• Krom Vieng (กรมเวียง) lub Krom Phra Nakhonban (กรมพระนครบาล) Biuro Policji, rządzone przez Chao Phrayę Yommaraja ( เจ้าพระยายมราช )
• Kromma Wang (กรมวัง), Ministerstwo Spraw Pałacowych, pod zarządem Chao Phraya Thammy
• Krom Khlang (กรมคลัง), Ministerstwo Handlu i Skarbu Państwa, którym dowodził Chao Phraya Phrakhlang ( เจ้าพระยาพระคลัง )
  • Kromma Tha (กรมท่า), „Departament Mol”, zajmujący się handlem i sprawami zagranicznymi
  • Phra Khlang Sinkha (พระคลังสินค้า), Magazyn Królewski, odpowiedzialny za pobór ceł z handlu zagranicznego
• Krom Na (กรมนา), Ministerstwem Rolnictwa, kierował Chao Phraya Pollathep (เจ้าพระยาพลเทพ)

Oprócz tego istniały inne wydziały pomocnicze, np.;

• Krom Suratsawadi (กรมสุรัสวดี), Departament Poboru
• Phra Khlang Maha Sombat (พระคลังมหาสมบัติ), Skarbiec Królewski
• Krom Sankhakari (กรมสังฆการี), Departament Spraw Zakonnych

Urzędnicy państwowi zostali uszeregowani przez Bandasak^[24] (บรรดาศักดิ์) poziomy i Sakdina (ศักดินา). Poziomy Bandasak określały pozycję urzędnika w biurokratycznej hierarchii. Poziomy Bandasak były w porządku malejącym; Chaophraya, Phraya, Phra, Luang, Khun, Meun, Phan i Nai . Dwaj najwyżsi ministrowie, Samuha Nayok i Samuha Kalahom, zawsze byli klasyfikowani jako Chaophraya w okresie Bangkoku. Czterej ministrowie Chatusadom byli początkowo klasyfikowani jako Phraya za panowania króla Ramy I, z pewnymi wyjątkami. Później zostali wyniesieni do Chaophraya w kolejnych panowaniach.

Sakdina to teoretyczna ilość ziemi i ranga liczbowa przyznawana urzędnikowi ze względu na jego pozycję w biurokracji, która determinowała wielkość otrzymanej produkcji i surowość kary za przestępstwo.^[25] Sakdina każdego stanowiska rządowego została opisana w Prawie Trzech Pieczęci. Na przykład Sakdina z Samuha Nayok, Samuha Kalahom i Czterej Ministrowie Chatusadom mieli po 10 000 rai.

Rząd regionalny

Miasta i miasteczka we „właściwym Syjamie”, które z grubsza odpowiadają współczesnej środkowej i południowej Tajlandii, zostały zorganizowane w „hierarchię miast”, w której małe miasteczka podlegały jurysdykcji większych miast. Były cztery poziomy miast, w kolejności malejącej; ^[26] Mueang Ek ( เมืองเอก ), Mueang Tho ( เมืองโท ), Mueang Tri ( เมืองตรี ) i Mueang Chattawa ( เมืองจัตวา ). Mueang Ek było najwyższym miastem reprezentującym ośrodek regionalny. Mueang Eks w okresie Rattanakosin to Nakhon Si Thammarat ^[27], który był centrum południowego Syjamu, oraz Nakhon Ratchasima, który był centrum północno-wschodniego. Phitsanulok, które było centrum północnego Syjamu, było kiedyś Mueang Ek w okresie Ayutthaya. Jednak Phitsanulok został w dużej mierze wyludniony we wczesnym okresie Rattanakosin z powodu wojen w okresie Thonburi, a jego rola jako placówki przeciwko inwazjom z północnej Birmy zmniejszyła się na korzyść królestwa Lanna . Miasta i miasteczka w północnym Syjamie podlegały jurysdykcji Samuha Nayok, a południowy Siam pod Samuha Kalahom .

Królestwa dopływowe nazywano Prathetsarat (ประเทศราช), z których każde było podmiotem politycznym na własnych prawach i związanym z Syjamem poprzez polityczną ideologię systemu mandali w Azji Południowo-Wschodniej.^[28] Rodzima kultura i tradycje zostały w dużej mierze zachowane. Dwór syjamski wymagał okresowej prezentacji uroczystych złotych i srebrnych drzew ^[28] oraz zapewnienia innych zasobów. W czasie wojny królestwa dopływowe były proszone o wysłanie wojsk lub przyłączenie się do wojny w imieniu Syjamu. W tym królestwa dopływowe Rattanakosin;

• Królestwo Lanna (dzisiejsza północna Tajlandia północna), które pod panowaniem dynastii Chetton zostało podzielone na królestwa Chiang Mai, Lampang i Lamphun. Księstwa Phrae i Nan były innymi księstwami rządzonymi przez lokalne dynastie.
• Laotańskie królestwa Luang Phrabang, Wientian i Champasak
• Półniezależne wodzowie w regionie Isan .
• Kambodża (kwestionowana z Wietnamem)
• Pattani
• Północne Sułtanaty Malajskie; Kedah (w tym Perlis i Setul ), Kelantan i Terengganu .

Namiestnicy dużych miast w praktyce odpowiadali również za sprawy sąsiednich królestw dopływowych. Gubernator Nakhon Ratchasima był odpowiedzialny za sprawy w laotańskich królestwach Wientianu i Champasaku. Gubernator Nachon Si Thammarat (Ligor) był odpowiedzialny za sprawy w Kedah i Kelantan. Z kolei Gubernator Songkhla odpowiadał za sprawy w Pattani i Terengganu.

Prawo i sądownictwo

Religia

Utrzymanie ortodoksyjnego monastycyzmu Theravadin Sangha było jedną z głównych zasad polityki syjamskiego dworu królewskiego we wczesnym okresie Rattanakosin.^[4] Król Rama I nakazał wysokim rangą mnichom zwołanie rady buddyjskiej w celu ponownego skompilowania kanonu Tripitaka Pāli w 1788 r., Który według tajskiej narracji był uważany za dziewiątą radę buddyjską. Król Rama I odnowił wiele lokalnych istniejących świątyń w Bangkoku. Do ważnych świątyń klasztornych w Bangkoku należały Wat Mahathat, Wat Chetuphon, Wat Arun i Wat Rakhang. Za panowania króla Ramy III w Bangkoku zbudowano lub odnowiono prawie 70 świątyń buddyjskich, w tym świątynie królewskie i demotyczne. We wczesnym Bangkoku istniały dwie denominacje Theravadin: główny nurt Theravady syjamskiej i tradycja Mon. Napływ ludu Mon z Birmy przyniósł ze sobą tradycje buddyjskie Mon i samych mnichów.

• Historia Tajlandii
• Lista królów Chakri

[[Kategoria:Historia Tajlandii]][[Kategoria:Historia Laosu]][[Kategoria:Historia Mjanmy]]
Błąd w przypisach: Istnieje znacznik <ref> dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>