Zwierzęta amonioteliczne

Zwierzęta amonioteliczne – zwierzęta, które w wyniku procesów metabolicznych wydalają większość azotu w postaci amoniaku. W ich organizmach białka i pirymidyny są przekształcane w aminokwasy, a te w amoniak^[1][2]. Puryny są metabolizowane do kwasu moczowego, z którego poprzez metabolity pośrednie powstaje mocznik. Ten ostatni również jest przekształcany w amoniak^[2].

Amoniak jest silnie toksyczny, dlatego przy wydaleniu musi być mocno rozcieńczony, co wiąże się z dużymi stratami wody. Z tego powodu ten typ wydalania charakteryzuje jedynie zwierzęta wodne^[3], takie jak: wirki^[4], pierścienice^[4], mięczaki^[4], skorupiaki^[4], kręgouste^[3], ryby kostne^[3][4], kijanki^[3], krokodyle^[4] oraz żółwie słodkowodne^[4].

Wyjście życia na ląd i jego odsunięcie się od wody spowodowało powstanie mechanizmów, w których amoniak przekształcany jest i wydalany w postaci mniej toksycznych związków^[3].