پیلی واسکٹ والیاں دی تحریک
| پیلی واسکٹ والاں دی تحریک Gilets jaunes protests | |||
|---|---|---|---|
.jpg) پیلی واسکٹ والاں دے اک مظاہرے دا منظر | |||
| تاریخ | 17 نومبر 2018 – جاری اے | ||
| مقام |  فرانس (بشمول رے یونیاں) | ||
| وجوہات | |||
| اہداف |
| ||
| طریقہ کار | احتجاجات، سول نافرمانی دی تحریک، رکاوٹاں، ٹریفک جام، ٹریفک کیمراں دی توڑ پھوڑ، جھڑپاں[۱۰][۱۱] وندالیت،[۱۲] آتش زنی[۱۳][۱۴] تے لوٹ مار[۱۵] | ||
| صورتحال | جاری، 10 دسمبر 2018ء تک[۱۶] | ||
| حاصل مراعات | ڈیزل تے پٹرول مصنوعات اُتے حکومتی ٹیکس چھ ماہ دے لئے موخر [۱۶] | ||
| تعداد | |||
| |||
| متاثرین | |||
| اموات | 4 شہری (فرانس)[۱۸] | ||
| زخمی | 1000+ شہری ~ 200+ ذخمی پولیس افسران | ||
ایندھن دی قیمتوں وچ اضافہ، مصارف زندگی دے بڑھتے اخراجات تے حکومتی ٹیکس اصلاحات جیتوں مسائل دا ناپسندیدہ بوجھ محنت کشاں تے درمیانے طبقے (خاص طور اُتے اوہ دایہی تے نیم شہری علاقیاں[۵][۱۹]) اُتے مسلسل ڈالا جا رہیا اے[۲۰][۲۱][۲۲]۔ ان مشکلات دا حل تے فرانسیسی صدر دے استعفے دے مطالبات شامل نیں۔
ایہ تحریک فرانس دے شہراں وچ بہت نظر آ رہی اے، لیکن احتجاج وچ دیہی علاقیاں نوں غیر معمولی طور اُتے متحرک پایا گیا اے۔ پیلے رنگ دے واسکٹ نوں اک علامت دے طور اُتے منتخب کیتا گیا سی کیونکہ 2008ء دے بعد توں تمام کمرشل گاڑی چلانے والیاں نوں قانون دے تحت پیلی رنگ دی جیکٹ پہننا لازمی قرار دتا جا چکیا اے جس دی وجہ توں ایہ عکس انداز جیکٹس وسیع پیمانے اُتے سستے دستیاب نیں[۹]۔
پس منظر
1980ء دی دہائی توں، فرانسیسی حکومت نے ڈیزل انجنیں دی پیداوار وچ سبسڈی فراہم کرنا شروع دی اے[۲۳]۔ تجارتی بنیاداں اُتے گاڑیاں اُتے اضافی قدری محاصل وچ کمی دی وجہ توں فرانس وچ ڈیزل گاڑیاں دی طلب وچ اضافہ ہویا[۲۴]۔
2018ء دے دوران وچ پٹرول (SP95-E10) دی قیمت وچ جنوری وچ 1.4682 €/L توں نومبر دے آخری ہفتے وچ 1.4305 €/L ہوگئی[۲۵]۔ پٹرول تے ڈیزل ایندھن دی قیمتوں وچ، اکتوبر 2017ءتے اکتوبر 2018ءدے درمیان وچ بالترتیب 15٪ تا23 فیصداضافہ ہویا[۲۶]۔ گزشتہ سال دے دوران وچ تقسیم کاراں دے لئے پٹرول دی عالمی مارکیٹ دی خریداری دی قیمت وچ 28 فیصد اضافہ ہویا۔ ڈیزل دے لئے، 35 فیصد، تقسیم دی قیمت 40 فیصد بڑھ گئی۔اس قیمت وچ اضافی قدری محاصل وی شامل اے، ڈیزل ٹیکس وچ اک سال وچ 14 فیصد توں زائد اضافہ ہویا اے تے پیٹرول اُتے ٹیکس 7.5فیصد اضافہ ہویا۔2018ء وچ ڈیزل اُتے 7.6 سینٹ فی لیٹر تے 3.98 سینٹ پٹرول ٹیکس وچ اضافہ کیتا گیا جبکہ یکم جنوری 2019ء توں ڈیزل اُتے 6.5 سینٹ اضافے تے پیٹرول اُتے 2.9 سینٹ اضافہ دی منصوبہ بندی کیتی گئی[۲۷][۲۸]۔
ایندھن دی فروخت اُتے ٹیکسز دی تفصیل کچھ ہاں اے؛
- توانائی دی مصنوعات اُتے گھریلو کھپت ٹیکس، جو تیل دی قیمت اُتے دی بجائے اس دے حجم دے لحاظ توں عائد کیتا جا تا اے۔ ادا کردہ ٹیکس دا اک حصہ علاقائی حکومتوں نیں جاندا اے، جبکہ دوسرا حصہ قومی حکومت نیں ادا کیتا جاندا اے۔ 2014 توں حفری ایندھن دی کھپت نیں کم کرنے دی کوشش وچ اس ٹیکس وچ کاربن جزو شامل کیتا گیا جس وچ ہر سال اضافہ ہویا اے۔ ڈیزل تے پٹرول اُتے ٹیکس وچ توازن پیدا کرنے دے لئے 2017 تے 2018 وچ ڈیزل اُتے ٹیکس وچ تیزی توں اضافہ کیتا گیا۔
- قدرے محاصل ٹیکس، بشمول TICPE کل ٹیکس نیں چھڈ کر حاصل قیمت دی رقم اُتے شمار کیتا جاندا اے۔ 2000 توں 2014ء تک 19.6 فیصد شرح توں اضافہ ہونے دے بعد 2014 وچ اس دی شرح 20٪ مستحکم رہی اے۔
ایندھن دی قیمتوں دے خلاف احتجاج دی تحریک وچ بنیادی طور اُتے اوہ افراد شامل نیں، جننیں TICPE دی جزوی یا مجموعی معافی توں فائدہ ہُندا اے[۲۹][۳۰]۔مظاہرین اڈور فلپ دی دوسری حکومت اُتے تنقید کر راے نیں تے اننیں کاربن ٹیکس دے نفاذ دے بعد ایندھن دی لاگت وچ اضاف ذمہ دار قرار دتا اے۔[۳۱]
صدر میکون نے ابتدائی نومبر وچ خصوصی سبسڈی تے مراعات دی پیشکش کردے ہوئے ان دے خدشات نیں ختم کرنے دی کوشش دی[۳۲]۔صدر میکرون نیں فرانسنیں اولیندے دے دور حکومت دے تحت نافذ شدہ پالیسیاں نیں توسیع دینے دی وحہ توں مظاہرین دے غصے دا سامنا اے[۳۳]۔
دیگر غیر یونین احتجاجات
پٹرول دی قیمتوں اُتے ٹیکس دے خلاف فرانس وچ پہلی مرتبہ 1931ء وچ لیل شہر وچ مظاہرے ہوئے۔ ٹیکس وچ اضافے دے خلاف تحریک نے 1950ء دی دہائی دے " پاڈوادیزم " نیں ابھارا، جس نے درمیانی طبقات نیں متحرک کردے ہوئے ٹیکس مخالف بغاوت نیں جم دتا۔ 1970 ء وچ ‘سست روی تحریک" وی شروع کیتی گئی۔ جولائی 1992وچ ، پوائنٹس اُتے مبنی اجازت نامے دے متعارف کروانے دے خلاف احتجاج کرنے دے لئے اس تحریک نیں دوبارہ زندہ کیتا گیا سی[۳۴]۔
اقتصادی اصلاحات
مظاہرین دا دعوی اے کہ ایندھن دے ٹیکس دا مقصد وڈے کاروبار دے لئے ٹیکسز وچ دی کمی نیں فروغ دینا اے اس دے نال نال بعض دانشوراں جیتوں ڈینیا کوللت ختب نے دعوی کیتا کہ اس دی بجائے اخراجات کاٹ داں[۳۵][۳۶]۔ میکون نے کہیا کہ انتظامایہ دے معاشی اصلاحاتی پروگرام دا مقصد عالمی معیشت وچ فرانس دی مسابقت بڑھانا اے تے ان دا کہنا اے کہ ایندھن ٹیکس دا مقصد حفری ایندھن دے استعمال دی حوصلہ شکنی اے[۳۷]۔ بہت توں پیلی جیکٹس مظاہرین بنیادی تنخواہاں وچ کمی تے زائد توانائی دی قیمتوں دی وجہ توں اقتصادی مشکلات دی وجہ توں احتجاجات وچ سرگرم عمل نیں[۳۸]۔
بنیاد تے تنظیم
سین اے مارن محکمہ دی اک عورت نے مئی 2018 وچ چینج ڈاٹ آرگ ویب سائٹ اُتے اک محضر شروع دی جس نیں اکتوبر دے وسط تک 300،000 دستخط وصول ہوئے۔ اس درخمصروف دے متوازی اسی محکمے دے دو افراد نے 17 نومبر نیں "تمام سڑکاں نیں روکنے" دے لئی اک فیس بک تقریب شروع دی تے اس طرح ایندھن دی قیمتوں وچ اضافے دے خلاف احتجاج شروع ہویا تے ایہ تیزی توں پھیل گیا۔ ایہ دسدے ہوئے کہ ایہ اضافہ ٹیکس وچ اضافے دا نتیجہ سی، اس گراوہ نے وائرل دی ویڈیوز وچ توں اک نے پیلے رنگ دی جیکٹاں دا استعمال شروع کیتا[۳۹]۔
فرانس دے سکالر بیٹریس جبینل دے مطابق، موجودہ تحریک جائل جینس تے بونٹس راجز تحریکاں (جس نے 2013 وچ اک نئے ٹیک ٹیکس دی مخالفت دی سی) دے درمیان مماثلت اُتے بات کردے ہوئے لکھیا کہ بونٹس راجز دی ناکامی دا ذمہ دار "حقیقی رہنماؤں، جیتوں کارائی وار دے میئر، برٹنی دے عظیم مالک " سن تاہم حالایہ پیلے رنگ دی جیکٹ وچ ایسا کچھ ننیں اے۔موجودہ تحریک دا کوئی رہنما ننیں بلکہ ایہ خودارادی طور اُتے اگے بڑھ رہی اے۔ غیر رسمی رہنما ابھرتے نیں لیکن فوری طور اُتے پیلے رنگ جیکٹس ول توں تشدد دے نال مسترد کر دیاجاندا اے[۴۰]۔ جان لیچ فیلڈ دے مطابق، تحریک وچ توں مروجہ سیاست دانیں دے خلاف ایتھے تک نفرت دا اظہار کیتا جاندا ہر کہ اگر کوئی ان وچ توں وی سیاست دانیں دی طرح روایہ اختیار کرنے دی کوشش کردا ہو تو اتوں وی اپنی صفاں توں ندور دتا جاندا اے[۴۱]۔ پیلے رنگ دی جیکٹ تحریک کسی مخصوص سیاسی جماعت یا ٹریڈ یونین توں منسلک ننیں اے تے اس توں زیادہ تر سوشل میڈیا توں پھیل گئی اے[۴۲]
احتجاج
17 نومبر
مظاہراں دا آغاز 17 نومبر 2018 نیں ہویا جس نے فرانس بھر وچ 300،000 توں زائد لوگاں نیں اپنی طرف متوجہ کیتا، مظاہرین نے رکاوٹاں دی تعمیر تے سڑکاں نیں روکنے دے نال اگے بڑھے[۴۳]۔ جان لچ فیلڈ دے مطابق،ایہ احتجاج ننیں سی بلکہ ایہ اک بغاوت اے[۴۴]۔
سڑکاں دے علااوہ مظاہرین نے دس ایندھن ذخائر نیں وی بند کر دتا[۴۵]۔ احتجاج دے اس دن، احتجاج وچ شریک اک 63 سالہ پنشنر لی پون ڈی ڈی بیویسیسن نیں تیز رفتار گاڑی نے کچل دتا۔ رکاوٹ نیں توڑ کر گزرنے دی کوشش کرنے والی وین نے اک موٹر سائیکل سوار نیں ٹکر مار دی جو کہ موقع اُتے مارا گیا[۴۶]۔ 21 نومبر تک، 585 شہری زخمی ہوئے، سولہ شدید زخمی، تے 115 پولیس افسران شدید زخمی ہوئے[۴۷]۔
فرانس دے سمندر پار علاقہ رے یونیاں وچ وی احتجاجات منعقد ہوئے، جتھے صورتحال کشیدہ رہی تے فسادات توں خراب ہوگئی۔ مظاہرین دی جانب توں سڑکاں تک رسائی نیں روکنے دے بعد تن دن تک جزیرے دے اسکول بند کردیےگئے۔ 21 نومبر نیں صدر مکون نے جزیرے وچ تشدد نیں پرسکون کرنے دے لئے فوجیاں دی تعیناتی دا حکم دتا[۴۸]۔
24 نومبر
پیرس وچ مظاہراں دے نال پچھلے ہفتے کشیدگی بڑھ گئی اے، وزارت داخلہ نے 24 نومبر نیں چیمپئن مریس وچ جمع ہونے دی اجازت دی[۴۹]۔مظاہرین نے فرانس بھر وچ 106،000 افراد [۵۰]نیں اپنی طرف متوجہ کیتا۔ جنہاں وچ توں صرف پیرس وچ 8000 خواتن سن۔ مظاہرین نے سڑکاں اُتے اگ لگائی، سڑکاں اُتے مبنی اشاراں نیں توڑ دتا گیا تے رکاوٹاں نیں تعمیر کیتا[۵۱]۔ پولیس نے مظاہرین نیں روکنے دے لئے آنسو گیس تے پانی دے کینن توں استعمال دی۔
26 نومبر نیں اک اہلکار نے اندازہ کیتا کہ دو پچھلے دنیں دے دوران وچ پیرس وچ ہونے والے فسادات وچ 1.5 لکھ یورو نقصان ہویا۔ صفائی تے مرمت دے کام وچ مدد دے لئے دو سو اضافی کارکنیں نیں تفویض کیتا گیا سی[۵۲]۔
یکم دسمبر "ایکٹ III"
اک دسمبر دے لئے "ایکٹ 3 - میکرون حکومت چھوڑو“ نامی احتجاج دا اہتمام کیتا گیا[۵۳]۔
1-2 دسمبر نیں مارسئی، پیرس ( A6 ) ہائی وے اُتے ٹریفک نیں لیون دے شمال وچ روک دتا گیا سی[۵۴]۔
مارسئی وچ، جتھے 5 نومبر نیں اک عمارتوں دی تباہی تے اردگرد علاقاں توں افراد نیں کڈن دا عمل دیکھا گیا۔ اک 80 سالہ الجزائر خاتون اپنی دکان دا شٹر بند کردے وقت پولیس دی جانب توں آنسو گیس کنٹینر لگنے دی وجہ توں شدید زخمی ہو گئی تے جس نے سرجری دے دوران وچ دم توڑ دتا[۵۵]۔تیسرے ہفتے دے اختتام اُتے ایرس بائی کول اُتے اک وین نیں رکاوٹ نیں توڑتے توں روکتے وقت اک دوسرا موٹر سائیکل ہلاک ہویا۔
1 دسمبر نیں احتجاج دے دوران وچ پیرس وچ 100 توں زائد کاراں جلا دی گئاں، تے آردی ڈی ٹرراومہ نیں تباہ کیتا گیا۔اگلی صبح پیر نیں پیرس میئر این ہیڈلگو نے جائیداد دے نقصانات دا 3-4ملین یورو دا اندازہ لگایا[۵۶]۔
8 دسمبر
حکومت دی تعلیمی اصلاحات دے خلاف طلباء مظاہرہ
میکرون دی تعلیی اصلاحات تے بیسکالوریٹ (اک سیکنڈری اسکول چھوڑنے والے امتحان )وچ مجورزہ تبدیلی دے منصوبہ دے خلاف فرانس بھر دے شہراں وچ طلباء نے احتجاج کیتا۔ طلباء نے خدشے دا اظہار کیتا کہ ان اصلاحات توں شہریاں، قصباں تے دیہاتی علاقاں دے طالب علماں دے درمیان وچ اعلیٰ تعلیم تک رسائی دے مواقعے مزید عدم مساوات دا شکار ہو جائاں گے[۵۷]۔
6 دسمبر نیں، 140 توں زائد طالب علم نیں متیس لا لا جولی وچ اک اسکول دے باہر توں گرفتار ہوئے۔ وڈے پیمانے اُتے گرفتار طلبہ دی بندھے ہوئے ہتھاں دی ویڈیو نے مزید بغاوت نیں جم دتا۔ فرانسیسی تعلیم دے وزیر جین مائیکل بلنک نے کہیا کہ اگرچہ ایہ منظر توں "مشکوک" سی لیکن اتوں "سیاق و نسق وچ" دیکھنا ضروری اے[۵۸]۔ اسی دن، فرانس بلیو نے رپورٹ کیتا کہ سینٹ ایٹیینے "محاصرہ" وچ سی۔ اس وجہ توں سینٹ ایٹیین دے میئر دے پہلے ٹویٹ پھر پریس ریلیز دے مطابق،علاقے وچ پولیس نفری وچ اضافہ دے لئے پڑوسی لیون دے روشنیاں دے تہوار نیں منسوخ کر دتا جائے[۵۹]۔
فرانس توں باہر احتجاجات
گارڈین دے کم وائلر دے مطابق، اس احتجاج نے اٹلی وچ حکومت حمایتی تحریک دی حوصلہ افزائی دی، اخبار نے اک اطالوی آرگنائزر دا حوالہ دیتے ہوئے کہیا کہ "ہم فرانسیسی گیت جیوسس توں متاثر ہوئے نیں […] تاہم ہم فرانس دے برعکس، ہماری حکومت دی حمایت کردے نیں۔ ہم یورپ دے خلاف احتجاج کردے نیں، ہم چاہندے نیں کہ یورپ اب اطالوی سیاست وچ مداخلت نہ کرے[۶۰]۔"
برسلز وچ فسادات دے دوران مظاہرین دی جانب توں پولیس اُتے ربڑ دی گولیاں، تے پتھر پھیندے گئے، پولیس نے پانی دے کینن توں جواب دتا، اس دوران وچ 60 گرفتاریاں عمل وچ لائاں گئی[۶۱]۔والونیا وچ 16 نومبر 2018 دے دوران وچ کئی تیل ڈپوز بند کردیئے گئے نیں، تاہم برسلز وچ روسی لوکیلو ڈپو نیں بند کرنے دے لئے مظاہرین دی کوششاں نیں فوری طور اُتے پولیس نے ناکام بنا دتا۔اب تحریک 2019 وچ ملدی وفاقی انتخابات دے لئے نئی پارٹی بنانے دے لئے کام کر رہی اے[۶۲][۶۳]۔
1 دسمبر کو-، نیدرلینڈز دے شہراں وچ "پیلی واسکٹ" پہنے تھوڑی سی تعداد وچ مظاہرین نے احتجاج کیتا۔ 4 دسمبر نیں، ڈووری پارٹی دے رہنما بوشنیں اوبرادویدی نے 8 دسمبر نیں سربیا وچ بلند ایندھن دی قیمتوں دے خلاف مظاہراں دا اعلان کیتا[۶۴]۔ جرمنی وچ علامتی طور اُتے تارکین وطن دے گروپاں برانڈ نبرگ گیٹوچ مظاہرے کیتے گئے[۶۵]۔
5 دسمبر نیں، عراق دے شہر بصرہ وچ پیلی جیکٹ توں متاثر ہو کراحتجاج کیتا گیا، مبینہ طور اُتے حکومت دی جانب توں ان اُتے گولیاں برسا کر اننیں منتشر کیتا گیا۔
ردعمل
نومبر 2018ء دے آخر دی رائے شماری توں پتہ چلتا اے کہ اس تحریک نیں فرانس وچ 73٪ توں 84٪ تک وسیع پیمانے اُتے حمایت حاصل اے۔1 دسمبر دے واقعات دے بعد منعقد ہونے والے رائے شماری دے مطابق فرانس دے لوگاں دی 72 فیصد نے اس دی حمایت دی تے 85 فی صد عوام پیرس وچ تشدد دے خلاف اے[۶۶][۶۷]۔
مظاہرین نے ٹرکاں خاص طور اُتے نشانہ بنایا۔ دو مزدور یونین، سی جی ٹی تے ایف او نے اتوار نیں ٹرک ڈرائیورز نیں ہڑتال شروع کرنے دا کہیا لیکن انہاں نے 7 دسمبر نیں حکومت تے اپنی رکنیت توں مشورہ کرنے دے بعد واپس بلا لیا[۶۸]۔
وزیر داخلہ کرسٹوفر کاسٹنٹر نے 2017 صدارتی انتخاب وچ میکرون مخالف امیدوار ماری لی پین اُتے انہاں احتجاجات دی سازش دا الزام لگایا تے 24 نومبر نیں تشدد دے بعد اس دی نیشنل پارٹی نے مبینہ طور اُتے لوگاں نیں شانزے لیزے اُتے جانے دے لئے زور دتا[۶۹]۔ میری لی پین نے جواب دتا کہ شانزے لیزے اُتے لوگاں نیں جانے دی اجازت دینا حکومت دی ذمہ داری سی تے وزیر داخلہ نیں تحریک نیں بدنیں کرنے دے لئے کشیدگی نیں بڑھانے دا ذمہ دار قرار دتا[۷۰]۔
اگرچہ صدر میکون نے اس بات دا اصرار کیتا سی کہ ایندھن ٹیکس وچ اضافہ منصوبے دے مطابق ہو گا تاہم 4 دسمبر نیں حکومت نے اعلان کیتا کہ ٹیکس دے نفاذ نیں روک دتا جائے گا[۷۱]۔ وزیر اعظم اڈارڈ فلپ دے الفاظ وچ "کوئی ٹیکس وی قومی اتحاد نیں خطرے وچ ڈالنے دی اجازت ننیں دیتا"[۷۲]۔
حوالے
سانچہ:Anti-government protests in the 21st century