د هند بهرنۍ اړیکې

له نړۍ سره د هند اړیکې د بریتانیا د راج راهیسې (۱۸۵۷-۱۹۴۷ز) کله چې د بریتانیا سترواکي د هند د بهرنیو او دفاعي اړیکو مسؤلیت پر غاړه واخیست رامنځته شوې دي. په ۱۹۴۷ ز کال کې، کله چې هند خپلواکي ترلاسه کړه، هندیانو د بهرني سیاست په رامنځته کولو یا پلي کولو کې لږ تجربه لرله. له دې سره سره په ۱۹۲۵ز کال کې د هېواد تر ټولو پخواني سیاسي ګوند د هند ملي کنګره د کوچنۍ بهرنۍ برخې په توګه د خپلواکۍ غوښتلو د تبلیغاتو د مبارزې او بهرنیو اړیکو د جوړولو لپاره رامنځته کړه. د ۱۹۲۰مې ز لسیزې له وروستیو نه جواهر لعل نهرو چې د خپلواکۍ د مشرانو تر منځ یې له نړیوالو چارو سره پخوانۍ علاقه وه، د کنګرې درېځ د نړیوالو مسائلو په اړه تنظیم کړ. نهرو له ۱۹۴۷زکال نه د هند د لومړي وزیر او بهرنیو چارو د وزیر په توګه د هند کړنلاره نړیوالو ته تشرېح کړه.    

تر خپلواکۍ وروسته، د هند نړیوال نفوذ د کلونو په بهیر کې توپیر درلود. په ۱۹۵۰ز لسیزه کې د هند باور او اخلاقي واک لوړ و،  چې له ختیځ او لویدیځ دواړو نه یې د پرمختیايي مرستو د ترلاسه کولو اسانتیا برابره کړه. که څه هم  دا باور د هند د ناپېيلي درېځ له امله رامنځته شوی و، یاد هېواد ونه شو کولی، په سویلي اسیا کې د دولتونو تر منځ اړیکو په مرسته د سړې جګړې مخه ونیسي. هند له پاکستان سره د کشمیر په اړه د تند بحث په اړه، د مناقشې وړ سیمې اړوند د ملګرو ملتونو د ټول‌پوښتنې د مطرح کولو د غوښتنې له ردولو سره خپل باور له لاسه ورکړ. ^[۱۳]

په ۱۹۶۰ او ۱۹۷۰مو ز لسیزو کې له چین او پاکستان سره د جګړې او د منځنۍ اسیا له ګڼو نورو هېوادونو سره د اختلافونو او له متحده ایالتونو او چین نه د پاکستان د ملاتړ په ځواب کې د ۱۹۷۱ز کال په اګست میاشت کې د هند او شوروي اتحاد د ملګرتیا او همکارۍ تړون له لاس‌لیکولو سره، د پرمختللو او مخ پر ودې هېوادونو تر منځ د هند نړیوال دررېځ کم‌رنګی شو. هند که څه هم له شوري نه د پام‌وړ پوځي او اقتصادي مرستې تر لاسه کړې، چې د ملت په پیاوړتیا کې يې مرسته وکړه، خو د دې انګېرنې له امله چې له شوري سره د هند ملګرتیا، په افغانستان کې د شوري د حضور د بې‌ځنډه محکومیت مخه ونیوه، د هند سیمه‌ييز او نړیوال نفوذ له خاورو سره خاورې شو. د ۱۹۸۰مې ز لسیزې په وروستیو کې، هند خپلې اړیکې له متحده ایالتونو، چين او ګڼو نورو پرمختللو هېوادونو سره ښې کړې او په ورته حال کې يې له شوروي اتحاد سره خپلو نږدې اړیکو ته دوام ورکړ. د بهرنیو چارو وزارت ډېره انرژي په سویلي اسیا کې له ګاونډیو، په ځانګړي ډول پاکستان، سریلانکا او نیپال سره د اړیکوو لپاره ځانګړې شوه.  ^[۱۴]

ان له خپلواکۍ نه مخکې د هند استعماري دولت، نیمه-خپلواکې دیپلوماتیکې اړیکې او مستعمرې (لکه د عدن ښارګوټی)، لرلې، چې بشپړ ماموریتونه یې تر لاسه کول او لېږدول. هند ذ نړیوالې ټولنې او ملګرو ملتونو له بسټ اېښودونکو غړو نه یو و. په ۱۹۴۷ز کې، له بریتانیا نه تر خپلواکۍ اخیستلو وروسته ډېر ژر له مشترک المنافع هېوادونو سره یو ځای شو او په ګڼو نورو مستعمراتو کې یې د خپلواکۍ غوښتنې له غورځنګونو، لکه: د اندونیزیا ملي انقلاب نه په کلکه  ملاتړ وکړ. بېلابېلې ځمکنۍ شخړې او وېش، په ځانګړي ډول د کشمیر پر سر لانجه به یې د راتلونکو کلونو لپاره اړیکې وشيندي. د سړې جګړې په بهیر کې هند د لویو ځواکونو له هېڅ یوه بلاک نه پلوي ونه کړه  او د بهرني سیاست ناپېيلې پالیسي يې غوره کړه. له دې سره سره ،هند له شوروي اتحاد سره نږدې اړیکې رامنځته کړې او له پراخ نظامي ملاتړ نه یې برخمن شو. ^{[۱۵][۱۶][۱۷][۱۸]}

د سړې جګړې پای، لکه څنګه چې د نړۍ  پر ګڼو نورو هېوادونو اغېز درلود، د هند پر بهرني سیاست يې هم د پام‌وړ اغېز لاره. یاد هېواد اوس‌مهال هڅه کوي چې خپلې اقتصادي او ديپلوماتیکې اړيکې د متحده ایالاتو،  جاپان، اسرایئل، مکسیکو، برازیل او اروپا اتحادیې له سوداګریز بلاک سره غښتلې کړي. هند د سویل ختیځې اسیا د اتحادیې له غړو هېوادونو، د افریقا اتحادیې، د عربو اتحادیې او ایران سره اړیکې جوړې کړې دي. ^{[۱۹][۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷][۲۸]}

سره له دې چې هند له روسیې سره خپلو اړیکو ته دوام ورکوي، اسرائیل د هند د دویم نظامي ملګري په توګه څرګند شوی دی. په داسې حال کې چې هند له متحده ایالتونو سره هم یوه پیاوړې ستراتیژیکه ملګرتيا جوړه کړې. د نارېندرا مودي د بهرني سیاست پالیسي ،پر اسیایي سیمو او په پراخ ډول پر سوداګریزو معاملاتو تمرکز ته اوښتې ده.   ^[۲۹][۳۰]

د هند بهرنۍ پالیسي تل د تاریخي او کلتوري ورته‌والي د محور پر شاوخوا د ګاونډیتوب مفهوم د پراخې متمرکزې کړۍ په توګه ګڼلی دی. ^[۳۱]

شاوخوا ۴۴ میلیونه هندي‌الاصله وګړي، له هند نه بهر مېشت دي او کار کوي، چې له مورني هېواد سره اړینه اړیکه لري. د هند د بهرني سیاست ونډه د کوربه هېواد له قوانینو سره سم د دوی د سوکالۍ او هوساینې تضمینول دي. ^[۳۲]

[1] جي ۸+۵ (G8+5) یو نړیوال ګروپ  دی چې د اته هېوادونو (کاناډا، فرانسه، جرمني،ایټالیا، جاپان، روسیه، بریتانیا او د امریکا متحده ایالتونه) مشران او د اقتصادي ودې په حال کې پنځو هېوادونو (برازیل، چین، هند، مکسیکو او سویلي افریقا) دولتي مشران په کې شامل وو.