لینډن بینس جانسن

لینډن بینس جانسن (د ۱۹۰۸ز کال د اګسټ له ۲۷مې تر د۱۹۷۳ زکال د جنورۍ ۲۲مې) ډېری وختونه د خپل نامه د لومړیو تورو (LBJ) په نوم پېژندلی کېږي، چې یو امریکایي ښوونکی او سیاستوال و. نوموړې له ۱۹۶۳ز کال نه تر ۱۹۶۹ز کال پورې د متحده ایالاتو د ۳۶م ولسمشر په توګه دنده ترسره کړې. هغه له ولسمشرۍ مخکې، له ۱۹۶۱ز کال نه تر ۱۹۶۳ز کال پورې د ولسمشر جان ایف کینیډي ۳۷م مرستیال ولسمشر هم پاتې شوی دی. جانسن له ټیکساس ایالت نه د ډیموکرات ګوند غړي په توګه د متحده ایالاتو د استازي، سناتور او د سنا د اکثریت مشر په توګه هم دنده ترسره کړې.

لینډن بینس جانسن
(انګلیسي: Lyndon B. Johnson)
د شخص معلومات
زیږون نوم	(انګلیسي: Lyndon Baines Johnson)
پيدايښت	۲۷ اگسټ ۱۹۰۸[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵]
مړینه	22 جنوري 1973 (65 کاله)[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۵]
استوګنځای	سپينه ماڼۍ (۱۹۶۳–۲۰ جنوري ۱۹۶۹)
تابعیت	د امریکا متحده ایالات
قد	192 سانتي متره
ګوند	ديموکراتيک ګوند
واک
عملي ژوند
کار/مسلک	سياستوال ښوونکی (۱۹۲۸–۱۹۳۱)[۱۶]
مورنۍ ژبه	انگليسي
کاروونکي ژبه(ي)	انگليسي [۲][۱۷][۱۸]
د کړنې څانګه	سياست [۱۹] حکومت [۱۹]
پوځي خدمت
برخه	د امریکا متحده آیالاتونو سمندري ځواک (۱۹۴۱–۱۹۴۲)[۱۶]
جګړه/جګړې	د ویتنام جګړه دويمه نړېواله جګړه
لاسليک
ويبپاڼه
	مخ پر IMDB باندې
سمول

جانسن د ټیکساس ایالت په سټون وال سیمه کې، په یوې محلي سیاسي کورنۍ کې زېږېدلی. جانسن په ۱۹۳۷ز کال کې د ولسي جرګې د ټاکنو له ګټلو دمخه د عالي لیسې د ښوونکي او د کانګرس د همکار په توګه کار کاوه. هغه په ​​​​۱۹۴۸ز کال کې د متحده ایالاتو د مشرانو جرګې ټاکنې وګټلې او په ورته مهال د ډیموکرات ګوند مشرې ته هم نوماند شو. هغه په ​​۱۹۵۳ز کال کې په مشرانو جرګه کې د ډیموکرات ګوند مشر او په ۱۹۵۴ز کال کې بیاد اکثریت مشر په توګه وټاکل شو. په ۱۹۶۰ز کال کې جانسن له ډیموکرات ګوند نه د ولسمشري ټاکنو کې برخه واخیسته، چې د کمپاین په لړ کې هغه د ډیموکرات ګوند مخکښ نوماند سناتور جان ایف کینیډي سره په شخړه شو، چې وروسته یې له یو بل سره جوړجاړی وکړ او په دې توګه د کینیډي جانسن ټکټ د ۱۹۶۰ز کال ولسمشریزو ټاکنې وګټلې. مرستیال ولسمشر جانسن په ۱۹۶۳ز کال د نومبر په۲۲ مه د ولسمشر کینیډي له وژل کېدو وروسته د ولسمشر ځایناستی وټاکل شو. په راتلونکی کال کې جانسن په ولسمشریزو ټاکنو کې برخه واخیسته، چې د اریزونا سناتور بیري ګولډ واټر په وړاندې یې په لوی توپیر سره وګټله. جانسن د ۱۹۶۴ز کال د ولسمشرۍ په ټولټاکنو کې ۶۱.۱ سلنه رایې ترلاسه کړې وې. ^[۲۰]

د جانسن د کورنۍ تګلارې موخه دا وه، چې داسې پروګرامونه رامنځته کړي، چې مدني حقونه، عامه نشرات، زده کړې او هنرونو سره مرسته، ښاري او کلیوالي پراختیا او عامه چوپړتیاوې پراخې او تضمین کړي. پر دې سربېره، هغه د «غربت پر وړاندې د جګړې» په نامه د غیر رسمي کمپاین په لاره اچولو سره د ټیټ عاید لرونکو امریکایانو لپاره د ښه ژوند شرایط رامنځته کولو هڅه وکړه، د قوي اقتصاد په مرسته د نوموړي دغو هڅو له میلیونونو امریکایانو سره مرسته وکړه، چې د فقر له کرښې پورته شي.^[۲۱][۲۲]

د جانسون د ولسمشرۍ پرمهال، د ناسا هڅې یو له ملي لومړیتوبونو نه وګڼل شوې او د اپولو پروګرام د پام وړ پراختیا ومونده. هغه د ۱۹۶۵ز کال د لوړو زده کړو قانون نافذ کړ، چې د زده کوونکو لپاره ېې د داسې پورونو اسانتیا رامنځ ته کړه چې بیمه یې فډرال په غاړه درلوده. جانسن د ۱۹۶۵ز کال د کډوالۍ او تابعیت قانون لاسلیک کړ، چې تر نن ورځې پورې د متحده ایالاتو د کډوالۍ تګلارې د بنسټ حیثیت لري. د مدني حقونو په مسئله کې جانسن له نورو سپین پوستو سویلي دیموکراتانو سره د نظر اختلاف درلود. د هغه د ولسمشرۍ په لړ کې، د امریکا سیاسي منظره د پام وړ بدله شوه، هغه داسې چې سویلي سپین پوسته ډیموکراټان په تدریجي ډول جمهوري غوښتونکي ګوند ته ولاړل او تور پوستي بیا د ډیموکرات ګوند پر لور رامات شول. داسې انګېرل کېږي چې د جانسن دوره، د نوموړي دکورني سیاست له پلوه د عصري لیبرالیزم اوج و.^[۲۳][۲۴]

جانسن د سړې جګړې پر مهال واک ته ورسېد او د مارکسیست او لینینیسټ حکومتونو د پراختیا مخنیوي ته ېې لومړیتوب ورکړ. له ۱۹۶۴ز کال دمخه متحده ایالاتو په ویتنام کې د پام وړ حضور درلود، چې په سیمه کې یې د کمونیستي غورځنګ د مخنیوي لپاره سویلي ویتنام ته وسلې، روزنې او مرستې چمتو کولې. په ۱۹۶۴ز کال کې له سمندري نښتې وروسته کانګرس د ټونکین خلیج پریکړه لیک تصویب کړ؛ دغه پریکړه لیک جانسن ته واک ورکړ، چې په سویل ختیځه اسیا کې بشپړ پوځي عملیات پیل کړي، چې د ویتنام په جګړه کې د امریکا د ښکېلتیا زیاتوالی په ډاګه کوي.

په ویتنام کې د امریکایی پوځي پرسونل شمېر په ډراماتیک ډول لوړ شو، د جګړې په پراخېدو سره د ویتنام د ملکي وګړو او امریکایانو تلفات هم لوړ شول. تاریخپوهان او څېړونکي، جانسن د هغه د کورنیو تګلارو له اړخه په لوړ پوړ کې ډلبندي کوي. د جانسن د ولسمشرۍ پر مهال ډېری لوی قوانین تصویب شول، چې د مدني حقونو، روغتیايي پاملرنې او د خلکو د هوساینې په برخه کې یې جدي پرمختګونو ته لاره هواره کړه. په هر حال، هغه د ویتنام د جګړې په زیاتولو او د دغې جګړې د پایلو، لکه د ۵۸۲۲۲امریکایي سرتیرو وژل، په ویتنام کې د ۷.۵میلیونه ټنه چاودیدونکو توکو کارول او د نباتاتو د وژونکو ایجنټ کارولو له امله په پراخه کچه وغندل شو.^{[۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹]}