Istopolno roditeljstvo
Mnoge lezbejke, gejevi, biseksualne i transrodne osobe imaju decu. Prema popisu stanovništva u SAD, 2000. godine, 33% ženskih istopolnih domaćinstava i 22% muških su imala bar jedno dete mlađe od 18 godina koje je živelo sa njima[1]. Uprkos tome, roditeljstvo, i posebno usvajanje dece od strane istopolnih parova, je jedna od tema političkih rasprava u zapadnim državama, koja se često vidi kao kulturni rat između konzervativnih i liberalnih društvenih grupa.
 | ||||||
| Deo serije o Pravima lezbejki, gejeva, biseksualnih i transrodnih (LGBT) osoba | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Položaj LGBT osoba u svetu Priznavanje partnerstava Istopolni brak Istopolno roditeljstvo Usvajanje dece Imigraciona prava Vojna služba Zakonski aspekt transseksualnosti LGBT organizacije LGBT opozicija Nasilje nad LGBT osobama | ||||||
 LGBT portal | ||||||
Kako LGBT osobe postaju roditelji
Uobičajeni načini kako LGBT osobe postaju roditelji su usvajanje, donacija sperme, hraniteljske porodice i surogatno materinstvo, kao i slučajevi majka ili otac pre istopolne veze bili u heteroseksualnoj vezi, u kojoj su dobili dete. Godine 2005. u SAD-u je 270.313 dece živelo u istopolnim porodicama[2].
S druge strane, mnoge LGBT osobe podižu decu u heteroseksualnim brakovima[3][4], u kojima često ni sami članovi porodice ne znaju da njihovi partneri/ke ili jedan od roditelja nisu heteroseksualni[5]. Razlozi zbog kojih neki ljudi skrivaju svoju seksualnu orijentaciju unutar heteroseksualnih brakova mogu biti različiti, od straha od diskriminacije do prave ljubavi[6], želje za porodicom[7], ili religioznih razloga[8][9]. Coming out pred članovima porodice može biti veoma težak za neke od ovih ljudi[10][11][12], i članovi njihovih porodica moraju da se izbore kako sa novim saznanjem, tako i sa anti-gej stavovima[13].
Poslednjih decenija javile su se nove mogućnosti za istopolno roditeljstvo, gde dve žene mogu dobiti žensko dete sa genetskim materijalnom obe žene ili dva muškarca mogu dobiti muško ili žensko dete sa genetskim materijalom obojice. Nova mogućnost bila bi stvorena razvojem ženske sperme i muškog jajašca. Korišćenjem ovih tehnika, lezbejki i gej parovi mogu postati roditelji bez uključivanja treće osobe koja bi donirala spermu ili jaje[14].
Procene roditeljstva i posledice kod dece
Naučna istraživanja dosledno pokazuju da su lezbejske roditeljke i gej roditelji jednako spremni i sposobni kao i heteroseksualni roditelji[15][16][17]. Istraživanja su pokazala da ne postoji veza između seksualne orijentacije roditelja i mere emocionalne, psihološke prilagođenosti ili prilagođenosti u ponašanju[18][15][16][17]. U literaturi je naznačeno da dobro stanje roditelja u finansijskom, psihološkom i fizičkom smislu je poboljšano brakom i da deca imaju koristi od toga da budu odgajana od strane roditelja koji su u zakonski priznatoj zajednici[16][18][15].
Američka psihološka asocijacija, Američka psihijatrijska asocijacija, Nacionalna asocijacija socijalnih radnika izjavljuju: "Sposobnost gej i lezbejskih osoba kao roditelja i pozitivni rezultati za njihovu decu nisu područja u kojima ima neslaganja među kredibilnim naučnim ispitivanjima. Izjave vodećih asocijacija eksperata u ovoj oblasti pokazuju profesionalni konsenzus da se deca odgajana od strane lezbejskih i gej roditelja ne razlikuju ni u jednom značajnom pogledu od one koju podižu heteroseksualni roditelji. Nijedno kredibilno empirijsko istraživanje ne govori suprotno."[15] .
Kako je profesorka Judith Stacey sa New York Universitya primetila: "Retko postoji toliko slaganja u bilo kojoj oblasti društvene nauke kao što je u slučaju gej roditeljstva, što je razlog zašto su Američka akademija pedijatara i sve glavne profesionalne organizacije sa ekpertizom u oblasti zdravlja deteta izdala saopštenja i rezolucije kojima podržavaju roditeljska prava lezbejki i gejeva."[19] Među ovim organizacijama koje podržavaju roditeljska prava gejeva i lezbejski su: Američka psihijatrijska asocijacija, Nacionalna asocijacija socijalnih radnika, Liga Amerike za dečje zdravlje, Američka advokatska komora, Severnoamerički savet za usvajanje dece, Američka akademija pedijatara, Američka psihoanalitička asocijacija, Američka akademija porodičnih lekara[20], u SAD; Kraljevski koledž psihijatara[21] u UK i Kanadska psihološka asocijacija[16] u Kanadi.
Američka psihološka asocijacija podržava usvajanje dece i roditeljstvo od strane istopolnih parova, pominjući da društvene predrasude škode psihološkom zdravlju gejeva i lezbejki, ali da ne postoje empirijski dokazi da njihovo roditeljstvo može da škodi[22][23][24]. Američka medicinska asocijacija je izdala slično saopštenje, podržavajući usvajanje dece od strane istopolnih parova i saopštavajući da, premda ima malo dokaza protiv LGBT roditeljstva, nedostatak formalnog priznavanja istopolnih parova može izazvati nejednakosti u zdravstvenoj nezi dece istopolnih roditelja[25]. Kanadska psihološka asocijacija je izrazila zabrinutost zato što neke osobe i institucije loše tumače rezultate psiholoških istraživanja kako bi podržali svoje pozicije, iako su njihove pozicije zasnovane na drugim sistemima verovanja i vrednovanja[16].
Diskusija se nekada fokusira na pitanje da li će deca iz istopolnih porodica biti naklonjenija tome da imaju istopolna seksualna iskustva ili da se identifikuju kao gejevi i lezbejke. S druge strane, postavlja se pitanje da li je ovo uopšte relevantno, s obzirom na to da homoseksualnost nije bolest ili nedostatak i da se ne smatra štetnom, nepoželjnom ili da zahteva intervenciju ili prevenciju profesije koja se bavi mentalnim zdravljem[26]. Nekoliko proverenih studija koje su upoređivale decu koja odrastaju uz dve majke i decu koja odrastaju uz majku i oca nisu našle vezu između istopolnog roditeljstva i verovatnoće da će se deca kasnije identifikovati kao gejevi/lezbejke.[27][28][29]
Istraživanje koje je pronašlo razliku indirektno povezanu sa istopolnim roditeljstvom napominje da veze nisu uzročne. Autori napominju da su homofobija i heteronormativni stavovi imali posledice na ranija istraživanja sa decom istopolnih roditelja i da studije nad decom sa jednim roditeljem nisu relevantne za studije istopolnih porodica. Otkriveno je da u takvim porodicama ima manje pritiska na ponašanje u stereotipno rodnom maniru i otvorenosti za ne-heteroseksualnu orijentaciju nego što ima u heteroseksualnim porodicama. "Značajno veći deo mlade dece koju podižu lezbejske majke nego one koju podižu heteroseksualno orijentisane majke imalo je homoerotske veze (6 od 25 mladih osoba koje su podizale lezbejske majke (24&) upoređeno sa 0 od 20 koje su podizale heteroseksualne)". Deca koju podižu lezbejke majke otvorenija su za ideju da mogu imati istopolne veze, razlika je značajna: "64% mladih osoba koje su odgajale lezbejske majke je reklo da je razmišljalo o tome da ima istopolnu vezu (u prošlosti, sadašnjosti ili budućnosti), upoređujući sa samo 17% onih koje podižu heteroseksualne majke." Ovo se objašnjava u kontekstu stavova koji se grade kada se živi u porodici koja nije opterećena stereotipima i zabrinuta zbog otvorenosti prema ne-heteroseksualnoj orijentaciji. Autori zaključuju da ovo nisu razlike između heteroseksualnih i lezbejskih ili gej porodica koje su značajne za društvo.[30]
Vidi tekođe
- Veštačka oplodnja
- Usvajanje dece od strane istopolnih parova
- Istopolni brakovi
- Surogatno materinstvo
Reference
Vanjske veze
- Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender (LGBT) Parented Families - A Literature Review prepared for The Australian Psychological Society Arhivirano 2011-03-04 na Wayback Machine-u (2007)
- PEDIATRICS: The Effects of Marriage, Civil Union, and Domestic Partnership Laws on the Health and Well-being of Children (2006)
- Too High a Price - The Case Against Restricting Gay Parenting (updated second edition) (2006)
- American Psychological Association (APA) Public Interest Directorate: Research Summary on Lesbian and Gay Parenting (2005)
- Brief presented to the Legislative House of Commons Committee on Bill C38 By the Canadian Psychological Association Arhivirano 2012-10-13 na Wayback Machine-u (2005)
- [1] Arhivirano 2009-08-26 na Wayback Machine-u - Rainbow Rumpus, časopis za decu LGBT roditelja
.jpg)