Malbatên keskesorê
Malbatên keskesorê ew malbat in ku tê de zarok bi du hevzayendan re wek malbatek dijîn.[1] Du dêûbavên jin an jî herdu mêr dikarin - bi qasî ku ev yek bi qanûnî destûr e - di zewaca hevzayendan de bi hev re bizewicin; formên alternatîf ên dêûbavan hevjînên qeydkirî û zewacên sivîl ên nefermî ne. Ji Tîrmeha 2011an vir ve, "Roja Wekheviya Malbatan ya Navneteweyî"[2] tê pîroz kirin. Ev roj, ku wek roja navneteweyî ya malbatên keskesorê tê qebûl kirin, di yekemîn sempozyûma navneteweyî ya rêxistinên malbatên LGBT yên ji Ewropa, DY û Kanada de hate ragihandin. Wek nîşana hevgirtin û wekheviyê ji bo malbatên keskesorê, ev roj li seranserê cîhanê her sal di yekem Yekşema Gulanê de tê pîroz kirin. Nav ji ala keskesorê, sembolek cîhanî ya hevzayendan, tê.
Nav ji ala keskesorê, sembolek cîhanî ya lezbiyen, hevzayend û bîseksuelên xwebawer hatiye girtin. Di wateya mecazî de, ew dikare behsa civaka hemû LGBTyan jî bike.[3]
Di salên 1960-an de, di tevgera hippie ya dijberî çandî de, hemû kes bi awayekî sembolîk xwişk û bira dihatin hesibandin. Van "xwegirtinên girseyî" "eşîr" an "malbatên keskesor" afirandin.[4] Bikaranîna zû ya tomarkirî ya têgîna "malbata keskesor" vedigere Josephine Baker, ku di salên 1950-an de beşdarî tevgera mafên sivîl ên Dewletên Yekbûyî bû û dûv re diwanzdeh sêwî yên ji rengên çerm û neteweyên cihêreng qebûl kir.[5][6][7] Di vê wateyê de îro jî di wergeran de tê bikaranîn.[8] The Rainbow Family of Living Light di sala 1972-an de li Dewletên Yekbûyî hate damezrandin, komek ne-hiyerarşîk ku ji bo aştiya cîhanê dua dike û bawerî bi utopyaya civatek hevkariyê ku bi erdê re di nav ahengê de dijî, dike. Niha li seranserê cîhanê hevalbendên wê hene.[9]
Rewşa zarokên di malbatên keskesorê de
Ji daneyên mîkro-serjimariyê û çend lêkolînên ku heya niha hene, meriv dikare vê yekê destnîşan bike:
- Piraniya zarokan ji zewacên heteroseksuel ên berê têne û kesek ji cota hevzayend an dê an bav e.
- Heta niha nenas, hejmareke zêde ya lezbiyen û homoseksuelên ciwan dixwazin bi mêlkirina sûnî, bi rêbaza kûpekê an jî wek takekesî bibin xwedî zarok û malbatek ava bikin.
- Wekî beşek ji piştgiriya perwerdehiyê - lênêrîna tam-dem - zarok li malên xwedîtiyê ji hêla hevzayendan ve têne xwedîkirin û ku potansiyelek berfireh a perwerdekarên pispor heye ku li vir têne dîtin.
- Zarokên keskesorê bêtir bi dayikên xwe yên hevzayend re mezin dibin.
- Hevzayendan bi zarokan re him li bajarên mezin û biçûk û him jî li herêmên gundewarî dijîn.
Îro, jimarek hevjînên hevzayend xwedîtiya zarokan dikin. Nirxandina buroya parastina zarok û ciwanan erênî ye; Perwerdehî, xwedîkirina zarokan û başbûna wan bi navînî ji yên zarokên hevjînên heteroseksuel ne cuda ne.
Lêkolîn li ser rewşa jiyanê
Lêkolînên li ser rewşa jiyanê ya di malbatên keskesor de ji salên 1990î ve hene. Wek mînak, lêkolînek ku di sala 2006-an de ji hêla Wezareta Dadê ya Federal a Almanyayê ve li ser "rewşa jiyîna zarokên di malbatên hevzayendan de" hate kirin, tê wê encamê ku ji bo pêşkeftina zarokên ku di nav malbatên hevzayendan de mezin dibin ti kêmasî tune. Encamên lêkolînan dikarin bi vî rengî werin kurt kirin:
- Zarok bi dêûbavên homoseksuel an heteroseksuel re mezin bibin, ev yek bandorê li meyla wan a zayendî nake. Rêjeya zarokên homoseksuel û heteroseksuel di herdu cureyên malbatan de yek e.
- Di derbarê nexweşiyên xwenîşandinî û pêşkeftinê yên gengaz ên ji ber meyla zayendî ya dêûbavan, di herdu cureyên malbatan de cudahî di navbera zarokan de tune. Zarokên dê û bavên homoseksuel bi tu awayî ji zarokên dêûbavên heteroseksuel bêtir nexweşî nîşan nadin.
- Ne meyla zayendî, lê zayenda dê û bavên (homoseksuel) bandorê li ser helwest û tevgera zarokan dike. Bi taybetî, zarokên ku di malbatên keskesor de bi du jinan re mezin dibin, ji zarokên dêûbavên heteroseksuel kêmtir behremendiya rola zayendî ya tîpîk nîşan didin.
- Piraniya zarokên keskesor ji ber serpêhatiyên xwe yên malbatî rastî cudakariyê nayên. Ew zarokên ku bi stigmatîzasyonê re rû bi rû dimînin, dikarin bi awayekî avaker bi wê re mijûl bibin û dê û bavên xwe baş piştgirî didin wan.[10]
- Di bingeh de, zarokên ku bi dêûbavên hevzayend re mezin dibin, dixuye ku meyla xwe ya zayendî bi rengek berbiçavtir ezmûn dikin. Digel vê yekê, lêkolînên ji DY vê tezê bi sînor dikin, ji ber ku ev helwest dikare beşek ji hawîrdorê jî were bandor kirin: Dêûbavên homoseksuel li Dewletên Yekbûyî pir caran li bajarên mezin an bajarokên zanîngehê dijîn, zarokên wan di naverokek berawirdî tolerans de mezin dibin, ku kêm caran helwestên homofobîk dihewîne.
- Ji bo zarokên di malbatên keskesor de metirsiyek zêdetir tune ye ku bibin mexdûrên îstîsmara zayendî. Tawankarên îstismarkirina zarokan bi piranî (nêzîkî 95%) mêr in ji hawîrdora jiyana nêzîk a heteroseksuel a zarokan. Ji ber kontrola civakî ya bilind metirsiya îstîsmarê bo zarokan di malbatên keskesor de ji yên di malbatên heteroseksuel pir kêmtir e. Ji ber vê yekê, pêşdarazîyek berbelav di lêkolînê de naye piştrast kirin.[11]